Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Bazı reformlar…’
11 Nisan 2025OECD’nin Yükselen Pazarlar Forumu’nda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yaptığı açıklamalarla incelenmesi gereken bir fotoğraf sergiledi. Elbette yine umut dağıtmaktan geri kalmadı. Ama bazı noktalar var ki, altını çizmek ve detaylarıyla açıklamak gerekiyor.
Önceliğim elbette reel sektörde. Çünkü bu ekonomi yönetiminin, iktisat anlayışının içinde ne insan ne de reel sektör olmadığını, uygulamalarından ve rakam uğruna her şeyi feda etmekten kaçınmamasından anlıyoruz.
Fakat ne yazık ki bu alanda da samimiyet sergilemiyorlar. Dilde bir üretim ekonomisi, ülkeyi tamamen kumar ekonomisine teslim etmiş bir anlayış içerisinde sürükledikleri bir fotoğraftan söz etmek gerekiyor.
Sürükledikleri diyorum zira ortada yönetilen bir şey yok. Enflasyondan işsizliğe, kurdan faize kadar finans göstergelerine odaklanmışlar ve ortada ne bir envanter çalışması, ne de verilerin gerçeği yansıtması ile ilgili bir odaklanma gözükmüyor.
Şayet bir ülkede enflasyon gerçekleri yansıtmıyorsa, o ülkede hiçbir problemi kalıcı olarak çözemez, rasyonel politikalar izlediğinizden de söz edemezsiniz. Gerek insanlardaki algı, gerekse de birebir yaşanmışlıklar, verilerin ülkede çok problemli olduğunu gösteriyor.
Eğer sen ülkede yüzde 8 işsizlik açıklıyor, ama atıl iş gücünü yüzde 28 diye duyuruyorsan, bu geri kalan yüzde 20’yi önemsemediğin anlamına geliyor. Çünkü senin rakamda göstermediğin ya da yok saydığın, hem o insanların işsizlik gerçeğini değiştirmiyor; hem de iç piyasa dinamiklerinin yerine oturmasını sağlamıyor.
İki gün öncesine kadar iç piyasayı kısıp, ihracatla büyüyeceğini söyleyen, daha birkaç gün önce ihracata bağımlılığımız olmadığını vurgulayıp, iç piyasa dinamiklerinin esas olduğunu söyleyen bir Bakan ve ekonomi yönetimi ciddi çelişki içinde demektir.
Dönelim tüm bunların ışığında konferanstaki söyleme… Ne diyor Şimşek? “Üretimi arttırmak için bazı reformlara ihtiyaç var ve bunları hayata geçirmek önemli.” Bu bir Bakan’a yakışan açıklama olmamakla birlikte, yıllardır yapılamayan ama dile pelesenk edilen reformlar hangileri?
Yani nasıl bir reformdan bahsediliyor, neden önemli ve sonuçta ne amaçlanıyor? Hadi bunları yaptınız, yolculuğunuz nasıl olacak? Sanayi, tarım ve iş gücü envanterini gerçek anlamda yapmamış, verileri hayatın gerçekleriyle tutarlılık sergilemeyen bir bakış açısının reform yapma ihtimali olabilir mi?
İkinci ifade enflasyonda… “Enflasyonu aşağıya getirmekte kararlıyız” diyor. Bunu söyleyen birinin önce yüzde 120’lerden yüzde 28’e düşen bir üretici enflasyonunu, tüketicinin enflasyonunu da yüzde 90’lardan 38’e düşürürken, aradaki farkı nereye uçurduğunu açıklaması gerekiyor.
Üstelik düştüğü iddia edilen enflasyonda, insanlar semt pazarına çıktığında iki hafta üst üste aynı gramajda ürünleri, aynı fiyata alamazken… Bir diğer konu iklim değişikliği… Hatta Şimşek bunun bir seçenek değil zorunluluk olduğunu belirtiyor.
Öyle mi? Öyle… Çünkü bu bir tarafta dünyaya olan sorumluluk, ama onun ötesinde afet yönetiminden tarım sektörüne, sanayinin gümrükte ödeyeceği vergiden maliyetlerine kadar her şeyi ilgilendirecek bir faktör.
Peki tasarruf yılında siz bu ülkede yalıtım adına gerçekçi bir yaklaşım gördünüz mü? Mesele Şimşek’in döneminde serseri para dışında gelen tek kaynak çevre ve sürdürülebilirlik odaklı finansman. Bunu bir fona koyup, örneğin insanların binalarını yalıtması için sübvansiyon faktörü olarak gördüğüne şahit oldunuz mu?
Genç nüfus dikkat çektiğini bir diğer başlık. Kalabalık ile insan kaynağı arasındaki farkı bilmeyen ve çocuk sayısıyla ülke demografisini ölçekleyen bir zihniyetin, gençlere nasıl yaklaştığı da zaten tüm haşmetiyle ortadayken, inandırıcı mı? Hayır…
Ve elbette her yerde haber olan petrol fiyatları… 65 dolar sınırında kalacak bir petrol fiyatının enflasyon rakamına katkıda olacağından söz ediyor. Oysa bizim konuşmamız gereken rakam değil, akaryakıt ürünleri üzerindeki yüzde 65 dolaylı vergi miktarı. Enflasyonla mücadele etmek istiyorsanız, bunu tartışalım. Bir de 120 dolardan 65 dolara düşen varil fiyatı karşısında 7 TL’den 40 TL üzerine çıkan pompa fiyatını…
Özetle Mehmet Şimşek başkasının yanında yapmadıkları ve inanmadıkları üzerinden, herkesin beklediği söylemlerde bulunmuş. Gerçi temenniler manzumesini ekonomi programı diye anlattığı için, kendi adına istikrarlı bir tavır olarak görülebilir. Ama sorunları çözer mi? İşte orada koca bir ‘hayır’ var. Bakan Şimşek, çocuğunu evde döven, başkasının yanında öven ebeveynlere benziyor.
Tüm Yazarlar
