Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Algı, ters algıya dönüştü…’
4 Şubat 2025Ortaya bir program koymayıp, temenniler manzumesi ve insanların gırtlağından, yaşamından keserek enflasyonun düşeceğini zanneden ekonomi yönetimi, bunun bir algı meselesi olduğuna kendisini o kadar kaptırmış ki, algının terse döndüğünün ve kemikleştiğinin farkında değil.
Halen ve ısrarla enflasyonu düşük çıkartıp, sonra da sepetteki gıda ve ulaştırma ağırlığını düşüreceklerini söyleyecek kadar kontrolü kaçırdılar. Ekonominin halen talimatla yönetilemeyen bir olgu olduğunun ve insansız, firmasız bir ortamın daha faturalara yol açacağının farkında değiller.
asıl ‘faiz düşerse enflasyon düşer’ diyerek, enflasyonu patlattılarsa, döviz mevduatları kur koamrumalı mevduat diye bir kavram icat edip, piyasayı daha fazla dolarize etmeyi başardılarsa, algıyla enflasyonu düşüreceklerini zannederek yeni ve daha ağır bir problemi önümüze getiriyorlar.
Ne üretici enflasyonunun, ne tüketici enflasyonunun gerçeklerle ilgisinin kalmadığı bir ortamda, ortaya konulan oranla sınırı aştığı gibi, sepette en çok harcanan üç kalemden ikisinin ağırlığını düşürüp, kira oranlarını enflasyonun üzerinden artışla açıklayıp ortaya çıkan garip fotoğrafı da görmezden geliyorlar.
İnsanlara ‘hayallerimdeki enflasyon’ üzerinden zam verdiler ve daha cebe girdiği gün açlık sınırının altında kaldı. Emekli maaşları bunun yakınından bile geçmiyor. Vermeyip, sürekli alan, vergi koyan, zam yapan, ama bütün bunların enflasyona olumsuz yansıması olmayacağına inanan bir ekonomi yönetimine sahibiz.
Şu bir gerçek ki artık rakam telaffuz etmeyeceğim. Ama son açıklanan enflasyon insanı zorla rakamı dile getirmeye mecbur bırakıyor. Ülkede 2024 yılında yüzde 44 enflasyon açıklayıp, sonra ilk ay yüzde 5 gibi bir aylık enflasyon açıklayıp, yıllık enflasyonu 2 puan geriye çekme başarısı göstermeleri bile, kendilerine ‘ne yapıyoruz biz’ sorusunu sormaya yetmiyor.
Daha ilginç olan ise, çıkıp beyanat veriyorlar ve ne kadar başarılı bir performans sergilediklerinden bahsediyorlar. Velev ki bir algı operasyonuyla sorunu çözeceklerine inanıyor olsalar bile, bu algının hayatın gerçeklerinden koparak, ters bir algıya dönüştüğünün bile farkında değiller.
Artık kimse söylenenlere ve açıklananlara bakmıyor. Finans piyasalarıyla kendi içlerinde oynadıkları oyun bile inandırıcı bulunmadı ki, kredi derecelendirme kuruluşları ya pas geçtiler ya da not bile açıklamadılar.
Ekonomiyi insansızlaştıran bu yaklaşım, ne yazık ki öngörülemezliğin arttıran bir çıktıyla önümüze geliyor ve bunun daha ihtimal fiyat artışlarını beraberinde getirirken, kayıt dışı ekonomiyi daha fazla besleyecek bir unsur olarak hayatımıza yerleştiğini görmüyorlar.
Türkiye’nin bu akıl tutulmasından bir an önce çıkması ve verileriyle yüzleşmesi şart. Israrla bunun altını çiziyorum ve gerçek veriler olmadan sonuç alınabilmesinin de mümkün olmadığını tekrar hatırlatıyorum. Ne diyor bu çağın ekonomi kuralı: Ölçemezsen, yönetemezsin. Bırak ölçmeyi bir de yanlış ölçüp, sonuç bekliyorlar, olan da bize oluyor.
Tüm Yazarlar
