Rapor: Türkiye’nin yaşlı nüfusu giderek artıyor

Türkiye’de yaşlı nüfusu son beş yılda önemli ölçüde arttı. 2019 yılında 7 milyon 550 bin 727 olan 65 yaş ve üzeri nüfus, 2024 yılı itibarıyla 9 milyon 112 bin 298 kişiye ulaştı. Yaşlıların toplam nüfus içindeki oranı yüzde 10,6’ya yükselirken, bu kesimin yüzde 44,6’sını erkekler, yüzde 55,4’ünü ise kadınlar oluşturdu.

Yaş gruplarına göre incelendiğinde, 65-74 yaş arasındaki bireyler yaşlı nüfusun yüzde 63,4’ünü oluştururken, 75-84 yaş aralığındaki bireyler yüzde 28,8’ini kapsıyor. 85 yaş ve üzeri nüfusun oranı ise yüzde 7,8 olarak belirlendi. Türkiye’de 100 yaş ve üzerindeki birey sayısı ise 7 bin 632 olarak kaydedildi.

Türkiye’nin nüfus yapısı, doğurganlık oranındaki azalma ve yaşam süresindeki artış nedeniyle değişmeye devam ediyor. Nüfus projeksiyonlarına göre, 2030 yılında yaşlı nüfus oranının yüzde 13,5’e, 2040’ta yüzde 17,9’a, 2060’ta yüzde 27’ye ve 2080’de yüzde 33,4’e ulaşması bekleniyor. Düşük doğurganlık senaryosuna göre ise 2100 yılında bu oranın yüzde 42,8’e kadar çıkabileceği öngörülüyor.

Türkiye’de toplam 26 milyon 599 bin 261 haneden 6 milyon 726 bin 583’ünde en az bir yaşlı birey bulunuyor. Hanelerin yüzde 25,3’ü yaşlı bireylerle paylaşılırken, tek başına yaşayan yaşlı sayısı 1 milyon 750 bin 900’e ulaştı. Tek başına yaşayan yaşlıların yüzde 74’ünü kadınlar, yüzde 26’sını erkekler oluşturuyor.

Tek kişilik yaşlı hanehalkı oranının en yüksek olduğu il yüzde 34,4 ile Balıkesir olurken, bu oran Çanakkale’de yüzde 34,1, Burdur’da ise yüzde 34 olarak belirlendi. Tek başına yaşayan yaşlı oranının en düşük olduğu il ise yüzde 8 ile Hakkari oldu.

Çalışma çağındaki her 100 kişiye düşen yaşlı sayısını gösteren yaşlı bağımlılık oranı, 2019’da yüzde 13,4 iken 2024’te yüzde 15,5’e yükseldi. Mevcut nüfus projeksiyonlarına göre, bu oranın 2030’da yüzde 19,5’e, 2040’ta yüzde 26,5’e, 2060’ta yüzde 45,5’e ve 2080’de yüzde 61,9’a çıkacağı öngörülüyor.

Yaşlı Nüfusu

2024 yılında Türkiye genelinde nüfusun yüzde 29,3’ü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunurken, yaşlı nüfus için bu oran yüzde 23,3 olarak hesaplandı. Cinsiyete göre incelendiğinde, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski yaşlı erkeklerde yüzde 22,3, kadınlarda ise yüzde 24,2 olarak kaydedildi.

Yaşlı nüfusun medeni durumu incelendiğinde, erkeklerin yüzde 83,7’sinin evli olduğu görülürken, kadınlarda bu oran yüzde 46,9 olarak hesaplandı. Kadınların yüzde 45,7’sinin eşini kaybettiği, erkeklerde ise bu oranın yüzde 10,8 olduğu belirlendi.

İşgücü

Yaşlı nüfusun işgücüne katılım oranı 2023 yılında yüzde 12,2 oldu. Erkeklerde bu oran yüzde 20 seviyesinde gerçekleşirken, kadınlarda yüzde 6,1 olarak hesaplandı. Çalışan yaşlı nüfusun yüzde 57,7’si tarım, yüzde 32,1’i hizmetler, yüzde 7,3’ü sanayi, yüzde 2,8’i ise inşaat sektöründe yer aldı.

Sağlık Standartları

Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, 2023 yılında yaşlı nüfusun yüzde 40’ı dolaşım sistemi hastalıklarından hayatını kaybetti. Bunu yüzde 16,4 ile solunum hastalıkları ve yüzde 13,9 ile iyi ve kötü huylu tümörler izledi.

Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı 2019’da yüzde 4,3 iken, 2023’te yüzde 3,2’ye düştü. 2023 yılında Alzheimer nedeniyle hayatını kaybeden yaşlı erkeklerin oranı yüzde 2,3, kadınların oranı ise yüzde 4,1 olarak hesaplandı.

İnternet Kullanımı

Türkiye’de yaşlı bireylerin yüzde 46,9’u internet kullanıyor. 2019’da bu oran yüzde 19,8’di. Cinsiyet bazında incelendiğinde, 2024 itibarıyla internet kullanan yaşlı erkeklerin oranı yüzde 55,3, kadınların oranı ise yüzde 39,3 oldu.

Yaşlıların günlük yaşam aktivitelerine bakıldığında, yüzde 86,5’i kendi başına banyo yapabilirken, yüzde 89,5’i giyinebiliyor, yüzde 92,1’i tuvalet ihtiyacını kendi başına karşılayabiliyor. Yüzde 74’ü parasal işlerini kendisi yapabiliyor, yüzde 85,5’i ilaçlarını kendi başına kullanabiliyor.

Evde bakım desteğine ihtiyacı olan yaşlı nüfusun oranı yüzde 16,4 olarak hesaplandı. 65-74 yaş grubunda bu oran yüzde 10,5 iken, 75 yaş ve üzerindeki bireylerde yüzde 26,9’a çıktı.