Trump-Erdoğan telefon görüşmesi:  Türkiye Rusya, ABD ve AB arasında nerede duruyor? 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın sosyal medya hesabından yapılan paylaşıma göre, görüşmede, Türkiye-ABD ikili ilişkileri ile bölgesel ve küresel konular ele alındı. Her iki ülkenin basın açıklaması da işbirliğine vurgu yaptı.  Peki, görüşmenin Türkiye diplomasisi için anlamı nedir?  HalkTV köşe yazarı Serra Karacan anlattı. Türkiye,  ABD, Rusya ve  AB arasında sıkışıyor mu?

Basın açıklaması yapıcı

Deutsche Welle’ye göre,  Erdoğan görüşmede, iki müttefik olarak Türkiye ve ABD’nin iş birliğini yeni dönemde “dayanışma içerisinde, sonuç odaklı ve samimi bir şekilde ilerleteceklerine inancının tam olduğunu” ifade etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bölgesel ve küresel gelişmelerin Türkiye ile ABD arasındaki istişareleri “her konuda artırmayı gerekli kıldığını”, Trump’ın Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın sona erdirilmesi için “kararlı ve doğrudan inisiyatif alan adımlarını” desteklediklerini, Türkiye’nin savaşın en başından beri “adil ve kalıcı barış için gayret gösterdiğini ve buna devam edeceğini” belirtti.

Suriye için iş birliği çağrısı

Erdoğan ile Trump arasındaki görüşmede Suriye’deki gelişmeler de ele alındı. İletişim Başkanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre, Erdoğan Suriye’de istikrarın yeniden sağlanması, yeni yönetimin işlevsel kılınması ve normalleşme için Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılmasına birlikte katkı sunmalarının önemli olduğunu, bunun Suriyelilerin yeniden yurtlarına geri dönmelerine imkân sağlayacağını söyledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ayrıca, ABD’den yeni dönemde teröre mücadele konusunda, “Türkiye’nin çıkarlarını gözeten bir anlayışla” adımlar beklendiğini, savunma sanayisi alanında iki ülkenin iş birliğini geliştirmek için CAATSA yaptırımlarının sonlandırılması, F-16 tedarik sürecinin neticelendirilmesi ve F-35 programına Türkiye’nin yeniden katılımı konularının sonuçlandırılmasının gerekli olduğunu belirttiği aktarıldı.

Serra Karacan:  Rusya ve Avrupa arasında Erdoğan-Trump görüşmesi

Ekonomik açıdan bakıldığında, Erdoğan’ın ABD ile ortaklık çağrısı son derece önemli. Ancak Trump’ın olası bir açıklaması kriz etkisi yaratabilir.

21-26 Nisan tarihleri arasında Washington’da IMF toplantıları gerçekleşecek.

Erdoğan son dönemde Avrupa Birliği vurgusu yapıyor. Ancak bazı ABD Kongre üyeleri, Türkiye’yi Orta Doğu’ya itme ve onu o coğrafyada kategorize etme peşinde. Bu gruplar, İsrail’e yakın Kongre üyeleriyle temas hâlinde. Türkiye, eksen kayması yaşamadığını göstermek istiyor…

Öte yandan Trump, ABD dış politikasını yeniden şekillendiriyor. “ABD artık gözü kapalı şekilde Avrupa’nın arkasında değil” mesajını veriyor. Avrupa Birliği’ni savunma harcamalarını artırmaya zorlamakta.

Pek çok konuda şikayetçi. Avrupa’yı Google ve Facebook’a dava açmakla suçluyor. “Avrupa’ya araç satamıyoruz” diyerek gümrük vergilerine dikkat çekiyor.

Trump’ın bu dış politika değişikliği, Ukrayna’ya sırtını dönmek olarak yorumlandı. Hatta Trump’ın Zelensky’ye Beyaz Saray’daki tavrı, Rusya ile yakınlaşma olarak okundu. Bu durum, Avrupa’yı Türkiye’ye yakınlaştırabilir mi?

NATO içindeki büyük ordusu ve stratejik konumu, Türkiye’yi Avrupa için önemli bir müttefik hâline getiriyor. Özellikle ABD devre dışı kalırsa… Ancak Erdoğan, Rusya’ya yaptırım uygulamayı reddederek Moskova’dan ucuz enerji almayı sürdürüyor.

Eski Başkan Joe Biden yönetimi tarafından dışlanan Erdoğan, bu kez şanslı olabilir. Ama elbette teslim olursa. En büyük engel, HAMAS yanlısı söylem. Washington’daki değişimden faydalanmanın ön koşulu, bu söylemden vazgeçmek.

Türkiye, içeride PKK sorununu çözmeye odaklanırken, Karadeniz’de şekillenecek güç dengesinde rolünü değerlendiriyor. Rusya’nın güçleneceği bir denklemde, Trump ve Avrupa arasında denge kurmak zorunda kalabilir.

Trump’ın İran politikası da dikkatle izleniyor.

Bu arada, ABD Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, pazar günü yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in gelecek hafta bir telefon görüşmesi yapmasının beklendiğini söyledi.

CNN’e verdiği röportajda, Witkoff, Putin ile yaptığı görüşmeyi “eşit derecede olumlu” olarak tanımladı.

Ayrıca, Rusya ve Ukrayna’nın “bugün, ABD’nin müzakerelere dahil olmasından önceki döneme kıyasla çok daha yakın” olduğunu belirtti.