Türkiye yolsuzluk rekorları kırıyor

Macaristan, yıllık Yolsuzluk Algısı Endeksi’nde en kötü performans gösteren AB ülkesi olurken, Danimarka en iyi skoru elde etti. Türkiye’nin sıralaması  2016’dan bu yana düşerek en diplerde yer aldı.  Türkiye, Avrupa’da yolsuzluk puanı en kötü ülke ünvanını da kazandı.

Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün (TI) hazırladığı Yolsuzluk Algısı Endeksi’ne göre Macaristan, Avrupa Birliği’nin (AB) en kötü performans gösteren ülkesi oldu. 34 puan alan Türkiye ise 180 ülke arasında 107’nci sırada yer aldı.

Raporda Fransa ve Almanya gibi büyük ekonomilerin gerileme kaydettiği ortaya kondu. AB ülkelerindeki yolsuzluk üst üste ikinci yılda da kötüye gitti.

Endekste yer alan 180 ülkenin yaklaşık dörtte birinin, örgütün 2012 yılında küresel sıralama için mevcut metodolojisini kullanmaya başlamasından bu yana en düşük puanı aldığı belirtildi.

Örgütün hazırladığı endeks, Dünya Bankası’ndan özel risk ve danışmanlık firmalarına kadar 13 veri kaynağına göre kamu sektöründeki yolsuzluk algısını ölçüyor. Endekste ülkeler ve bölgeler ‘çok yolsuz’ notu olan 0’dan ‘çok temiz’ 100’e kadar bir ölçekte puanlanmaktadır.

Batı Avrupa ve AB için bölgesel ortalama geçen yıl 65 iken bu yıl 64 oldu. Örgüte göre 2023’ten önce bu puan yaklaşık on yıl boyunca düşmemişti.

Bu yılki rapora göre Avrupa’nın yolsuzlukla mücadele kabiliyeti yetersiz kalıyor. Bu da bloğun iklim krizinden, hukukun üstünlüğünün yıpranmasına ve kamu hizmetlerinin aşırı kısıtlanmasına kadar uzanan zorluklara yanıt vermesini engelliyor.

Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Avrupa analistleri, yasal boşluklar, yetersiz uygulama ve kaynak kıtlığının bir süredir AB ülkelerinin yolsuzlukla etkin bir şekilde mücadele etmesini engellediğini söyledi.

Salı günü yayınlanan raporda, “Ancak şimdi bazı hükümetler daha da ileri giderek yolsuzlukla mücadele çerçevelerini zayıflatıyor ya da siyasileştiriyor ve hukukun üstünlüğünün erozyona uğramasına izin veriyor,” denildi.

Macaristan ve Slovakya’da gündem

Batı Avrupa ve AB bölgesel sıralamasının en altında, geçen yıla göre bir puanlık düşüşle 41 puan alan Macaristan yer alıyor. Değerlendirmesini özetleyen TI, Başbakan Viktor Orban’ın 15 yıllık iktidarı boyunca sistematik yolsuzluk nedeniyle hukukun üstünlüğünün sürekli olarak gerilediğini vurguladı.

Raporda, kamu ihalelerinin müttefiklere dağıtılmasıyla ilgili yolsuzluk iddiaları nedeniyle başbakanın kabine şefi ve Orban’ın yakın bir yardımcısı olan Macar hükümet yetkilisi Antal Rogan’a uygulanan son ABD yaptırımlarına atıfta bulunuldu.

Orban ve iktidardaki Fidesz partisi yolsuzluk iddialarını defalarca reddetti.

Bulgaristan, Romanya ve Malta bölgedeki diğer en düşük puanlı ülkeler olurken Slovakya, Başbakan Robert Fico hükümetinin ilk tam yılında puanının beş puan düşerek 49’a gerilemesinin ardından izlenmesi gereken bir ülke olarak işaretlendi.

Raporda, “Çok sayıda reform yolsuzlukla mücadele denetimlerini aşındırıyor ve kamu istişaresini atlıyor,” dendi.

Slovakya’nın başkenti Bratislava’da geçtiğimiz haftalarda büyük gösteriler düzenlenmiş, protestocular Fico’yu demokratik değerlerin altını oymak ve Rusya’ya yakınlaşmakla suçlamıştı. Fico, muhaliflerinin hükümeti devirmeye çalıştığını iddia etti.

Türkiye’nin sıralaması iki senedir değişmedi

Türkiye ise iki senedir olduğu gibi bu sene de 34 puanda kaldı. Bu puanla Türkiye’nin yolsuzluk endeksindeki sıralaması 180 ülke arasında 107 oldu.  2016 yılında Yolsuzluk Algı Endeksi’nde Türkiye, 40 puanla 75ci Sırada, 2020’de ise 86cı sırada yer almıştı.

Yolsuzluk ve iklim krizi iç içe geçti

Örgüt ayrıca, kısmen şirket lobicilerinin iklim politikası ve eylemleri üzerindeki etkisi nedeniyle Fransa’nın dört puan düşerek 67’ye, Almanya’nın ise üç puan düşerek 75’e gerilediğini kaydetti.

TI bu yılki endeksin ön sözünde, “İnsanlığın karşı karşıya olduğu en büyük zorluklardan ikisi güçlü bir şekilde iç içe geçmiş durumda: Yolsuzluk ve iklim krizi,” dedi.

Rapora göre, yeterli şeffaflık ve hesap verebilirlik mekanizmalarının olmaması iklim fonlarının kötüye kullanılması veya zimmete geçirilmesi riskini artırırken, politikacılar arasındaki çıkar çatışmaları ve kirletici endüstrilerin karar alıcılar üzerindeki lobi faaliyetleri de endişe yaratıyor.

Ayrıca, “Yolsuzluk krizi iklim krizinin çözülmesinin önünde büyük bir engeldir,” dendi.

Endeksin küresel ortalaması 2023’e göre değişmeyerek 43’te kaldı ve ülkelerin üçte ikisinden fazlası 50’nin altında puan aldı.

Zirvede yedinci yılını dolduran Danimarka 90 puanla, Finlandiya 88 puanla ve Singapur 84 puanla küresel ölçekte en yüksek puanları alan ülkeler oldu. Güney Sudan sadece sekiz puan alarak Somali’yi bir puanla geride bıraktı ve bu yıl dünyanın en kötü performans gösteren ülkesi oldu.

Kaynaklar: Euronews, AP