SGK, yoksul kanser hastalarını ölüme terk ediyor..

Kanser hastalarının Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) karşılamadığı ilaçlara ulaşabilmesini sağlayan mahkeme kararlarındaki içtihat değişikliği, bu kez engellemelere yol açmaya başladı. Onkolog Dr. Halis Yerlikaya, “Hastaların yaşam hakkı ellerinden alınıyor” dedi.

Hastalar ruhsatlı ancak henüz geri ödeme kapsamına alınmayan çok pahalı ilaçlar (akıllı ve immünoterapiler) için raporlarıyla önce SGK’ya başvuruyor. SGK’dan ret yanıtını alınca da mahkemeye gidiyor. Mahkemeler birkaç gün içinde ihtiyati tedbir kararıyla ilaç bedelinin SGK tarafından karşılanmasına karar veriyor. Hızlı işletilen süreçte hastalar böylece tedavisini alabiliyordu.

Ancak son zamanlarda mahkemeler SGK lehine kararlar vermeye ve benzeri başvuruları reddetmeye başladı. Bu durumda hastalar ya çok pahalı tedavileri cebinden ödeyecek ya da mahkemenin sonuçlanmasını bekleyecek. Süreçte tedavileri aksayacak, hastalıkları ilerleyecek.

Mahkemelerdeki bu içtihat değişikliğinin, ‘yukarıdan’ gelen bir talimatla yapıldığından endişe ediliyor.

Ekonomi kötüye gittikçe yenilikçi ilaca erişim düştü

Türkiye İlaç Sektörü Raporu 2024’e göre Türkiye yenilikçi ilaçlara erişimde zaten Avrupa ülkelerinin çok gerisinde. Yenilikçi tedavilere erişim oranı 2018’de yüzde 20’yken her geçen yıl azaldı. Özellikle 2022’de ani bir düşüşle yüzde 6’ya geriledi. 2023’teyse yüzde 4’e kadar düştü.

Hastaların mahkeme sonucunu bekleyecek zamanı yok

Medikal onkolog Dr. Halis Yerlikaya hastaların aleyhine sonuçlar veren bu durumun özellikle ileri evredekileri çok etkileyeceği görüşünde:

“Kanser, agresif ilerleyen bir hastalık olduğu için, geciken her gün ölüm riskini artırıyor. Özellikle yayılmış hastalığı olanlar başta olmak üzere birçoğunda farklı tedavi yöntemlerini bir arada kullanıyoruz.

Hedefe yönelik akıllı moleküllerle immünoterapilerin hem yan etkileri daha az hem de kanser üzerinde çok etkililer. Hemen hemen bütün solid kanserlerde kullanıyoruz. Bazılarını SGK ödüyor ama çoğu hastalıkta ilaçlar ruhsatlı olsa da geri ödemesi yok.

İmmünoterapi ve akıllı ilaçlar gibi hayati tedavilerin SGK tarafından karşılanmaması hastaları tamamen çaresiz bırakılacak.”

Bazı hastalarda tedavi ilaçlarla başlıyor. Arkasından radyoterapi ve cerrahi müdahaleler geliyor. İlaçlarını alamayınca peşinden gelecek tedavileri de aksayacak.

Çoğu hastanın davanın sonuçlanmasını bekleyecek zamanı yok. Tedavisinin başlaması ya da devam etmesi gerekiyor.

Yoksul hastalar kaderine terk ediliyor

Her hastanın mahkeme süreçlerine ihtiyaç duymadan ilaçlara ulaşabilmesi gerektiğini belirten Yerlikaya, şunları söyledi: “Yoksul olanlar mahkemeye bile başvuramıyorlar. Hastalar zaten sıkıntıdaydı. Her insan kendi açısından biricik. Sevdiği anası, babası, kardeşi hayattaki en kıymetlisi. İlaçların bir kısmı bazı hastalarda çok iyi sonuçlar veriyor. Bunun maddi bir karşılığı yok.”

Onkolog, düşük gelirli ve güvencesiz hastalar en büyük bedeli ödeyeceklerini belirterek şöyle devam etti: “Yalnızca maddi imkânı olanlar tedaviye erişirken, yoksul hastalar kaderine terk edilecek. Bu karar, hukukun insan yaşamını koruma ilkesine açıkça aykırı.

Sağlık, sadece ekonomik gücü yetenlerin erişebileceği bir hizmet değil, temel insan hakkı. Kanser tedavisi lüks değil, bir insanın hayatta kalma mücadelesi. Hasta varlıklı değilse evini, arabasını satsa da tedavisine yetmez.

Kanser hastalarının yaşam hakkını yok sayan, yoksul hastaları modern tedavilere erişimi engelleyen uygulamalardan vazgeçilmeli.”

Üç doz tedavi yaklaşık 450 bin lira

75 yaşındaki Mahmut Balibey akciğer kanseri. Kaburgalarına da metastas yapmış. Doktoru mivolumab etken maddeli immünoterapi tedavisi planlamış ancak SGK karşılamayı reddetmiş.

Bunun üzerine ailesi, 12 Mart’ta Diyarbakır 8’inci İş Mahkemesi’ne başvurarak SGK’nın ret kararına yönelik ihtiyati tedbir kararı alınmasını talep etmiş. Mahkeme iki günde karar vermiş ama ailenin beklediği yönde değil.

Hastanın oğlu İlyas Balibey, mahkeme devam ederken, zaman kaybetmemek için borç harç para bularak ilacın ilk dozunu (145 bin lira) aldıklarını söyledi. Şimdilik reçete edilen üç doz tedavi. Ailenin toplam yaklaşık 450 bin lira ilaç için ödeme yapması gerekecek. Avukat, mahkeme masrafı da cabası.

Babasının DSİ emeklisi olduğunu anlatan Balibey, “Neredeyse 30 yıl devlete hizmet eden babam şimdi tedaviye erişemiyor. Devlet elini uzatmıyor. Bölge lideri olduğunu iddia eden ülkede bunun olmaması gerekir” dedi.

diken.com.tr