Tüketici Mali Koruma Bürosu Kapatıldı: Finansal Düzenlemeler Tehdit Altında mı?

CFPB’nin Kapatılma Kararı ve Tepkiler

ABD’de tüketicileri finansal suistimallerden koruma amacıyla kurulan Tüketici Mali Koruma Bürosu (CFPB), Trump yönetimi tarafından fiilen kapatıldı. Proje 2025’in mimarı Russell Vought, Bütçe Yönetim Ofisi’nin yeni direktörü ve aynı zamanda CFPB’nin vekaleten başkanı olarak atanmasının ardından, kurum çalışanlarına ofisten uzak durmaları ve faaliyetlerini durdurmaları yönünde talimat verdi. Alınan bu karar, tüketici haklarının korunması ve finans sektöründeki denetim mekanizmalarının geleceği konusunda ciddi endişelere yol açtı.

CFPB, 2008 mali krizinin ardından tüketicileri finansal dolandırıcılıklardan korumak amacıyla oluşturulmuştu. Senatör Elizabeth Warren’ın öncülüğünde kurulan büro, büyük bankalara yönelik denetim ve yaptırımlarıyla dikkat çekmişti. Bu süreçte Wells Fargo gibi dev bankaların yasa dışı uygulamaları ortaya çıkarılmış ve tüketicilere milyarlarca dolar geri ödeme sağlanmıştı.

Sadece Wells Fargo’nun, yanlış tahsilatlar, yetkisiz hesap açma ve haksız kesintiler nedeniyle 6,2 milyar doların üzerinde ceza ödediği biliniyor. CFPB’nin, toplamda 21 milyar doların üzerinde tüketici mağduriyetini telafi ettiği ifade ediliyor.

Denetim Mekanizmalarına Yönelik Siyasi Müdahale

Trump yönetimi ve Proje 2025 kapsamında hazırlanan politika belgesi, CFPB’nin kaldırılması gerektiğini savunan gerekçeler sundu. “Liderlik için Talimat” başlıklı belgede, kurumun “solcu sivil toplum kuruluşlarına hesapsız fon sağlamak için bir şantaj mekanizması” olarak tanımlandığı görülüyor. Ancak, bu iddiaların kaynağı incelendiğinde, New York Post, Wall Street Journal ve Investors’ Business Daily gibi sağ eğilimli yayın organlarında çıkan köşe yazılarından ibaret olduğu anlaşılıyor. Kurumun, finans sektörüne yönelik yaptığı sert denetimlerin ve büyük ölçekli şirketlerin karşı karşıya kaldığı yaptırımların, siyasi müdahalenin asıl nedeni olduğu yorumları yapılıyor.

Özellikle Trump’ın finans dünyasıyla ilişkileri ve geçmişte birçok kez borçlarını ödememesi gibi faktörler göz önünde bulundurulduğunda, CFPB’nin kapatılmasının finans sektöründeki denetimsizliği artırmaya yönelik bir hamle olduğu düşünülüyor. Kripto para piyasasının mevcut yönetim üzerindeki etkisi de bu kararı şekillendiren unsurlar arasında gösteriliyor. Kripto para sektörünün halen büyük ölçüde denetimsiz olması ve yasa dışı faaliyetlerde kullanılma riskinin yüksek olması, CFPB’nin ortadan kaldırılmasının daha geniş kapsamlı bir finansal serbestlik politikasının parçası olduğu ihtimalini güçlendiriyor.

Kapatma Kararının Hukuki Durumu Tartışmalı

CFPB’nin kapatılması yönündeki hamle, hukuki açıdan ciddi tartışmaları beraberinde getirdi. Yasal çerçevenin dışına çıkıldığı iddiaları gündemde yer alırken, DOGE adlı bir kuruluşun büronun verilerine izinsiz eriştiği öne sürüldü. Hukukçular, bu sürecin anayasaya aykırı olabileceğini değerlendirirken, CFPB’nin yetkilerinin yasalar çerçevesinde korunup korunamayacağı konusunda belirsizlik devam ediyor.

Büro’nun ani bir şekilde işlevsiz hale getirilmesi, tüketici finansal haklarının ciddi şekilde zayıflamasına neden olabilir. Denetim mekanizmalarının ortadan kaldırılması, büyük finans kuruluşlarının geçmişteki gibi haksız kazanç elde etmesini kolaylaştırabilir. Özellikle orta ve düşük gelirli tüketiciler için banka ve kredi kartı işlemlerinde ekstra maliyetler ve yanlış tahsilatların artması bekleniyor.

Finansal Düzenlemelerin Geleceği Ne Olacak?

Tüketici Mali Koruma Bürosu’nun kapatılması, ABD’de finansal düzenleme politikalarının geleceği açısından kritik bir dönüm noktası olarak görülüyor. Kurumun yokluğunda, büyük finans kuruluşlarının denetimlerden uzak şekilde hareket etmesi ve tüketici haklarının zarar görmesi kaçınılmaz olabilir. 2008 krizinden çıkarılan derslerin göz ardı edilmesi ve finansal kuruluşlara geniş bir hareket alanı tanınması, gelecekte yeni krizleri tetikleyebilir.

Ekonomistler, bu tür denetim mekanizmalarının kaldırılmasının, özellikle küçük yatırımcılar ve orta sınıf üzerindeki olumsuz etkilerini artıracağını belirtiyor. Denetimsiz bir finansal ortamda, tüketici mağduriyetlerinin artması ve düzenleyici mekanizmaların yetersiz kalması, büyük finans kuruluşlarının lehine, halkın ise aleyhine işleyen bir sistem yaratabilir.