OPEC kotaları  yükseltti, petrol fiyatları çakıldı

Perşembe günü petrol fiyatları sert düşerken, üretici şirketlerin hisseleri geriledi. Bu gelişme, OPEC+’ın sürpriz bir şekilde ham petrol üretimini artırma planlarını duyurmasıyla gerçekleşti. Aynı gün ABD Başkanı Donald Trump’ın kapsamlı yeni gümrük tarifeleri, küresel ekonomik yavaşlama korkularını artırdı. Brent $70/varilin altına düşerken, Türkiye  açısından İmamoğlu döviz şokunun enflasyon üzerinde  yaratacağı olumsuz baskında kurtulma yolu açıldı.

Suudi Arabistan ve Rusya da dahil olmak üzere sekiz OPEC+ üyesi, Mayıs ayında planlanan üretim artışını üç katına çıkaracaklarını duyurdu. Bu, önümüzdeki 18 ay boyunca uygulanacak üretim kesintilerini tersine çevirme taahhütlerini öne çekmek anlamına geliyor.

Bu karar, Trump’ın beklenenden daha sert olduğu söylenen ve küresel ekonomik durgunluk riskini artıran yeni bir gümrük tarifesi rejimini açıklamasından sadece saatler sonra geldi.

Bu iki gelişme, Brent petrolünü  öğleden sonra işlemlerinde %7 düşürerek 69,60 dolara çekti; bu, neredeyse üç yılın en büyük günlük düşüşü oldu. ABD ölçütü olan WTI ise %7,6 düşerek 66,21 dolara geriledi.  Cuıma sabahı Asya’da  $70/varilden seyrediyor.

Ham petrol fiyatlarındaki düşüş tehdidiyle petrol üreticilerinin hisseleri çöktü. New York’ta saat 13.00 itibarıyla ExxonMobil hisseleri %4 düşerek 113,63 dolara gerilerken, Chevron %5, Occidental Petroleum ise %9 kayıp yaşadı. S&P 500 Enerji sektörü endeksi %6’dan fazla düştü.

Trump gümrük vergilerinin küresel büyümeye zarar vereceği yönündeki endişelere rağmen sekiz OPEC+ üyesi, Mayıs ayında üretimlerini günlük 411.000 varil artıracaklarını açıkladı. Bu rakam, önceki 122.000 varil/gün hedefinin oldukça üzerinde.

Perşembe günü sanal bir toplantı gerçekleştiren üyeler, bu kararı “devam eden sağlıklı piyasa temelleri ve olumlu piyasa görünümü” doğrultusunda aldıklarını belirtti.

OPEC+ üyeleri son üç yıldır üretimlerini geri çekiyor, toplamda yaklaşık 6 milyon varil/günlük kesintiyle petrol fiyatlarını yükseltmeye çalışıyorlardı. Bu strateji başlangıçta etkili oldu ve 2022 boyunca petrolün varil fiyatını 90 doların üzerinde tuttu.

Ancak zamanla bu kesintilerin etkisi azaldı. Zayıf talep artışı, OPEC+ dışı üretim artışı ve bazı üyelerin kotanın üzerinde üretim yapması bu durumu etkiledi. Bu nedenle, Suudi Arabistan liderliğindeki grup bu hafta bazı kısıtlamaları gevşetmeye başladı.

Karar, Kazakistan gibi sürekli kota fazlası üretim yapan ülkeler ile en büyük kesintiyi üstlenen Suudi Arabistan arasında yaşanan gerginliğin ardından geldi.

“Kesintilerin erken kaldırılması, kotalarda hile yapanlara baskı kurmanın bir yolu,” dedi danışmanlık firması Energy Aspects’in araştırma direktörü Amrita Sen.

Bu karar, Perşembe günü en sert etkilenen emtianın petrol olmasına neden oldu. Ancak Beyaz Saray’ın metalleri tarifelerden muaf tutmasına rağmen bakır, alüminyum ve uranyum gibi diğer emtia fiyatları da düştü.

Londra’da ölçüt kabul edilen bakır fiyatı %3 düşerek 9.400 doların altına indi; alüminyum ise %2 düşerek altı ayın en düşük seviyesine geriledi.

“Tarifeler ve genel ticaret gerilimi, daha yüksek fiyatlara ve enflasyona yol açacak… ve muhtemelen ABD ile küresel ekonomik büyümeyi etkileyecek,” dedi Benchmark Mineral Intelligence’tan Bryan Bille.

Bille ayrıca, küresel durgunluk korkuları ve artan enflasyon tehdidinin bakır gibi temel metallere olan talebi de olumsuz etkileyebileceğini ekledi.

Benchmark’taki analistler, tarifeler nedeniyle alüminyum kutular veya ev aletleri gibi bu metallerin kullanıldığı ürünlerin fiyatlarının artması durumunda, emtia talebinin de zarar görebileceğini belirtti.

Kaynak: FT, Oil slides as Opec+ lifts output and tariffs spark global growth fears