Dünya Ekonomisi
Güldem Atabay: Dünya ekonomisi ABD-Çin gerginliğinin tehdidi altında yavaşlıyor
Global imalat sanayi yılı daralarak kapattı
20 Ocak’a az kaldı. Trump ile beraber yaklaşmakta olan ABD-Çin ticaret savaşı, yavaşlama eğilimindeki Çin ekonomisine önemli baskı yapacak. Trump’ın kapsamlı gümrük vergileri getirme olasılığına Fed’in gevşetmekte olduğu para politikasında beklenenden erken bir şahin adım Çin ekonomisini v e tabi küresel ekonomiyi olumsuz etkiletecek.
Çin yönetimi de üzerine yığılan tehditleri bertaraf etmek için teşvik üzerine teşvik açıklamakla meşgul. Pekin’in 2025 büyüme hedefi ve olası yeni destekler için ayrıntılı planların açıklanacağı mart ayındaki Ulusal Halk Kongresi toplantısı merakla bekleniyor. Amaç iç tüketimi artırmak için hanehalkını desteklemek. Dolaysıyla uygulamaya konulabilecek önlemler arasında tüketiciler için sübvansiyonlar ve kuponlar, işsizlik yardımları ve emlak sektörü için rahatlama bekleniyor. Bu arada daha fazla hükümet desteği beklentisi artarken, ülkenin ekonomik toparlanmasının gücüne ilişkin endişeler de azalmıyor.
ABD tarafında da belirsizlikler artışta. Son işsizlik başvuruları dahil olmak üzere gelen ekonomik göstergelere ait ABD ekonomisinin güçlü devam ettiğini anlatıyor. ABD’de ilk işsizlik başvuruları 2024’ü sekiz ayın en düşük seviyesinde kapatarak, şaşırtıcı derecede dirençli bir işgücü piyasasına işaret etti. Yeni işsizlik başvuruları 28 Aralık’ta sona eren haftada 9,000 düşerek 211,000’e geriledi. Yardım alan kişi sayısının bir göstergesi olan devam eden başvurular da 21 Aralık’ta sona eren haftada üç ayın en düşük seviyesi olan 1,84 milyona geriledi. Bu Cuma açıklanacak aylık istihdam verisi dikkatle bekleniyor şimdi. Bir önceki ay 227.000’e karşılık aralık ayında bordrolara 160.000 çalışan eklendiğini göstermesi bekleniyor.
Trump ve ekibinin seçim başarısı ardından izleyeceği politikaların zaten güçlü bir ekonomiyi iyice köpürteceği korkusu merkez bankasına yönelik beklentilerin yeniden ayarlanmasına yol açtı. Gümrük vergilerinin ne kadar yükseleceği, nasıl bir enflasyonist etki yaratacağı, vergi indirimi odaklı mali teşvikler ve göç politikasında radikal değişim yanında büyüme konusunda mali teşvik, deregülasyon kaynaklı iyimserlik faiz oranlarındaki hareketin nedenleri. 10 yıllık ABD tahvillerinin getirisini yaklaşık %4,6’ya çıktı. Bu seviye de Fed’in Eylül ayında para politikasını gevşetmeye başladığı zamanki seviyesinin yaklaşık bir puan üzerinde. Enflasyon beklentisinin yükseldiği anlamına geliyor.
Küresel imalat sektöründen kötü haber
Küresel imalat sektörü aralık ayında yeniden daralmaya başladı. S&P Global Market Intelligence’a göre, küresel imalat sektörü geçen yılın sonunda tekrar daralmaya girdi, üretim ve yeni siparişler hafif artışların ardından aralık ayında geriledi. J.P. Morgan küresel imalat satın alma yöneticileri endeksi (PMI) kasım ayındaki 50 seviyesinden aralık ayında 49,6’ya geriledi. Kötüleşme oranı mütevazı olsa da bu son altı aydaki beşinci düşüş. Aralık PMI verilerinin mevcut olduğu 30 ülkeden sadece 13’ünde üretim arttı.
PMI’ın beş bileşeninden dördü -üretim, yeni siparişler, istihdam ve satın alma stokları- genel faaliyet koşullarındaki kötüleşmeyi yarattı. Sadece tedarikçilerin teslimat sürelerindeki düzelme PMI üzerinde olumlu bir etki yarattı.
Hindistan en güçlü üretim artışını kaydetti, Yunanistan ve İspanya’nın güçlü performansları, daralma oranının ortalama 14 ayın en dik seviyesinde gerçekleştiği Avro Bölgesi imalat sektöründeki eğilimi tersine çevirdi. Fransa, Almanya ve Avusturya, kapsanan tüm ülkeler arasında en keskin düşüşlerin yaşandığı ülkeler oldu. ABD ve Birleşik Krallık’ta da keskin düşüşler kaydedildi ve daralma oranları sırasıyla 18 ve 11 aylık rekorlara ulaştı. Üretim Japonya’da hafifçe düşerken Çin’de hafif bir artış kaydetti.
Uluslararası ticaret hacmi aralık ayında art arda yedinci ay düşüş gösterdi. Tüm bu resim, urum işe alım kararlarına da yansıdı ve istihdam beşinci ay üst üste düştü. Girdi maliyet enflasyonuysa aralık ayında son dört ayın en yüksek seviyesine çıktı. Satış fiyatları enflasyonu ise son dokuz ayın en düşük seviyesine geriledi.
Küresel ekonomi Trump dönemine çok olumlu bir zeminde başlamıyor kısaca. İmalat tarafında büyüme dengesiz, maliyet baskıları artışta ancak satış tarafına henüz yansımamış durumda. Trump’ın beklenen adımları resmi daha da bozacak.
