FÖŞ-ANALİZ:   Powell Kongre’ye para politikası anlatmaya geldi, Trump’la uğraşmak zorunda kaldı

Trump’ın an be an değişen politika açıklamaları, dünyanın her köşesinde ve doğal olarak ABD’de büyük belirsizlik yaratıyor. Örnek olarak, Trump’ın Ukrayna’dan askeri yardımı sürdürme karşılığı $500 milyar değerinde   nadir mineral talebini Zelenskiy kabul etmiş görünüyor ki, bu Putin’i ateşkes konusunda taviz vermeye zorlayabilir. Çelik ve aluminyuma salınan %25 gümrük vergisi ise yalnız bir numaralı tedarikçi  Kanada değil, Meksika, Brezilya ve bazı Avrupa ülkelerini de vuracak.

Trump ayrıca, ABD’ye yüksek gümrük vergileri uygulayan ülkelere de “kısasa kısas” tarifeler uygulamayı vaat etti. Bunlar hafta içinde açıklanacak. Eğer vaadini tutarsa, Asya’da Hindistan ve Tayland’ın ihracatı büyük zarar görecek.

Fakat, asıl tehlike Trump ve Kongre arasında yaklaşan vergi reformu ve kamu borç tavanı kavgası. Trump, maliye politikasında hareket alanını genişletmek için borç tavanının askıya alınmasın istiyor.  Ayrıca, maliyeti belki de $1 trilyonu bulacak yeni vergi indirimleri peşinde.  Demokratlar kendi istekleri dikkate alınmadan bu paketi engelleyecekler. Bu senaryoda korkulan, Trump’ın Kongre ve belki de mahkeme kararlarına aykırı olarak  bütçe harcamalarını kendi öncelediği alanlara kaydırarak, kanuni bazı harcamaları geciktirmesi. Eğer Kongre ve Trump borç tavanında uzlaşamazsa, Federal hükümetin çok uzun süre kepenk indirmesi, hatta vadesi gelen devlet tahvillerinde temerrüt dahi konuşulan senaryolar arasında.

İşte, Powell’in Kongre’ye ilk ziyareti bu belirsizlikler arasında gerçekleşti. Powell faiz kararları için Trump’ın politikalarının şekillenmesinin bekleyeceğini bir kez daha vurgularken, Trump’la ilgili soruları da cevapsız bıraktı.

Reuters’e göre, Fed Başkanı Jerome Powell, göreve başlamasından bu yana Kongre huzuruna ilk çıkışında, tarifeler, Elon Musk’un hükümetteki rolü, banka hesap güvenliği ve yönetimin ilk haftalarının istikrarsız doğasını yansıtan diğer konularla ilgili soruları ertelese de Başkan Donald Trump’ın miras aldığı ekonominin gücüne kefil oldu.

Powell’ın yılda iki kez Kongre binası Capitol Hill’e yaptığı geziler genellikle ekonominin durumu ve para politikasının durumunu tartışmaktan çok öteye geçiyor; Fed başkanının söyleyecek çok şeyi olduğu konular, %4’lük işsizlik oranı, Fed’in %2 hedefine yaklaşan enflasyon ve devam eden büyüme göz önüne alındığında neredeyse hepsi iyi.

“Ekonomi açısından oldukça iyi bir yerdeyiz” diyen Powell, Fed’in daha fazla faiz indirimi yapmak için acelesi olmadığını ancak enflasyonun daha da düşmesi veya iş piyasasının zayıflaması durumunda bunu yapmaya hazır olduğunu belirtti.

Ancak Senato Bankacılık Komitesi’nin yeni başkanı Güney Carolina’lı Cumhuriyetçi Tim Scott yönetimindeki iki saatten fazla bir süren sorgulamada, Fed’in istikrarlı fiyatlar ve istihdamı dengeleme yönündeki temel misyonu ikinci planda kaldı.

Senatörler onu, Trump’ın sınırlamak veya ortadan kaldırmak istediği  bir kurum olan Tüketici Mali Koruma Kurulu’nun kaderi hakkında sorguladılar; Musk’ın ekibinin Fed’in sistemlerine erişmeye çalışıp çalışmadığını ve Musk’un ABD Hazinesi’ndeki rolü göz önüne alındığında banka hesaplarının mahremiyetinin hâlâ güvende olup olmadığını sordular; banka düzenlemelerini (regülasyonları) kolaylaştıracak olası adımlar konusunda onu sorguya çektiler.

En önemlisi, Trump’ın farklı ülkelere ve emtialara yeni ithalat vergileri getirmesinin daha yüksek enflasyona yol açıp açmayacağı konusunda onu sorguya çektiler. Bu  Fed’in endişe duyduğu ve izlediği ancak Trump’ı yargılayıcı olarak görülmesini istemediği bir konu.

Powell, “Serbest ticaret hala mantıksal olarak optimal politika” dedi. Ancak “tarife politikası oluşturmak veya bu politika hakkında yorum yapmak Fed’in işi değil… Bizim görevimiz bunlara soğukkanlı şekilde tepki vermeye çalışmak.”

Powell, “Tarifeler, göçmenlik, maliye ve düzenleyici politikalar… Bunların hepsi bir araya gelecek ve biz de bunu anlamlandırmaya çalışacağız” dedi.

Fed’in hızla değişen politikaları anlamlandırması zaman alabilir. Trump göreve başladığından bu yana, büyük ticaret ortakları Meksika ve Kanada’ya karşı kapsamlı ithalat vergileri uyguladı ve ardından erteledi; bu da Fed politika yapıcılarına analiz veya modelleme yapacak çok az somut şey bıraktı.

Powell enflasyonun, hangi mallarda ve vergilere ne ölçüde tepki vereceği  sorusuna “ancak gerçek uygulamayı” gördükten sonra karar verileceğini söyledi. “Bazı durumlarda vergiler  tüketiciye pek ulaşmıyor, bazı durumlarda ulaşıyor.”

Nationwide Bankası baş ekonomisti Kathy Bostjancic, ekonominin büyük bölümünde değişen manzara nedeniyle artık Fed’in bu yıl sadece bir kez faiz indirimi yapmasını beklediğini ve bunu yılın ikinci yarısına kadar gerçekleşmeyeceğini söyledi.

Powell’ın konuşmasının ardından şunları yazdı: “Fed yetkilileri, özellikle Trump Yönetimi’nin tarifeler, göçmenlik, düzenlemeler ve maliye politikasına ilişkin olası makroekonomik politika değişikliklerini çevreleyen büyük belirsizlikleri göz önünde bulundurarak, enflasyonun ve işgücü piyasasının gelişimini değerlendirmek istiyor.”

Sorgulamanın geri kalanı, Washington’un Trump yönetiminin ilk haftalarında yaşadığı  çalkantıya odaklandı ve bu makalenin çerçevesinin dışında kalıyor.

Trump’ın hızla evrilen politikaları, merkez bankasının daha fazla faiz indirimi taahhüt etme konusundaki isteksizliğini artırdı, bunu bilmemiz yeterli.

ACELE ETMEMİZE GEREK YOK

Powell, yazılı açıklamasında, “ekonominin genel olarak güçlü olduğunu ve son iki yılda hedeflerimize doğru önemli ilerleme kaydettiğini”, işsizlik oranının tam istihdam seviyesi civarında değerlendirildiğini ve enflasyonun düşük ancak yine de hedefin üzerinde olduğunu söyledi.

Salı günü konuşan Powell, “Politika duruşumuzu ayarlamak için acele etmemize gerek yok. Para politikasının sıkı  duruşunu  hızlı veya çok fazla değiştirmenin dezenflasyonu engelleyebileceğini biliyoruz.” diyen Powell, Fed’in Ocak toplantısından sonra daha fazla kesintinin enflasyonun düşmesine veya istihdam piyasasında açık bir zayıflamaya bağlı olacağını yineledi.

Yatırımcılar hâlâ Fed’in bu yılın sonlarında faiz indirimi yapmasını bekliyor ve türev piyasalar sadece tek 25 puanlık bir indirim fiyatlıyor.

Powell açıklamaları sonrası, DJ30 ve S&P500  seansı çok ufak kazançlarla kapatırken, NASDAQ %0.36 değer yitirdi. Tahviller Powell’in mesajına değer kaybederek cevap verirken, ABD doları da bir tık geriledi.