Figen Ağar:  Milei Arjantin için ne yaptı?

 

2023’te Arjantin ölüyordu!

– Merkez Bankası’nın 12 milyar dolar borcu vardı

– Yoksulluk oranı %50’ydi

– Enflasyon %7.500’dü

 

Sonra Javier Milei Başkan oldu.

 

11 ay içinde, şimdiye kadarki en büyük ekonomik dönüşümü gerçekleştirdi.

 

Nasıl mı? …

Milei Aralık 2023’te göreve geldiğinde Arjantin çöküyordu:

 

– Aralık ayının ilk yarısında enflasyon %7,500’dü

– GSYİH önceki on yıla göre %15 azaldı

– Merkez bankası rezervleri: eksi 12 milyar dolardı

– Neredeyse halkın %50’si yoksulluk içindeydi..

 

Hükümetin mali durumu tam bir çöküş içindeydi:

 

%15’lik devasa bir mali açık (%5 hazine, %10 merkez bankası).

 

Merkez bankasının parasal tabanın 4 katı değerinde faiz getiren yükümlülükleri vardı: Bu borçların vadesi geldiğinde para arzını bir gecede beş katına çıkarabilirlerdi.

 

Hiperenflasyon kaçınılmaz görünüyordu. Ta ki Milei devreye girene kadar:

 

İlk hamlesi radikal ama gerekliydi:

 

Hükümet bakanlıklarını 18’den 9’a indirdi (şimdi 8).

 

Ardından sistematik olarak 50.000 hükümet çalışanını işten çıkardı.

 

Düzen ona “El Loco” – Deli dedi.

 

Ancak çılgınlığının bir yöntemi vardı:

 

Milei devlet harcamaları hakkında derin bir şey anlamıştı:

 

Gerçek vergi yükü vatandaşların vergi olarak ödedikleri değildir.

 

Devlet aygıtının toplam büyüklüğüdür.

 

Devlet tarafından harcanan her peso, üretken vatandaşlardan alınan bir pesodur.

 

Bu yüzden daha da ileri gitti:

 

Tüm harcama kategorilerini ortadan kaldırdı:

 

– İllere yapılan tüm isteğe bağlı transferleri durdurdu

– Bayındırlık projelerini durdurdu

– Ekonomik sübvansiyonları kaldırdı

– Fonların yarısını çalan sosyal program aracılarını kesti

 

İlk ayı olan Ocak ayında imkansızı başardı:

 

Arjantin 113 yıl sonra ilk kez gerçek mali dengeye ulaştı.

 

Açık vermediği diğer 10 yıl? Borçlarını ödemiyorlardı.

 

Milei, Arjantin tarihindeki en büyük mali düzenlemeyi gerçekleştirdi:

 

Sadece 6 ayda GSYİH’nın 15 puanı.

 

Sonuçlar eşi benzeri görülmemişti…

 

Kısa bir özet:

– Toptan eşya enflasyonu: 54’ten aylık %2’ye düştü

– Çekirdek parasal enflasyon: Aylık %0,2’ye düştü

– Yoksulluk: 57’den %46’ya geriledi

– GSYİH: Aralık seviyelerine yükseldi

– Reel ücretler: Enflasyonun üzerinde büyüme

 

Ama asıl dikkat çekici olan şu:

 

Bunu minimum siyasi destekle başardı:

 

– Temsilcilerin sadece %15’i

– Senatörlerin sadece %10’u

– Beklentileri sıfırlamak için hiperenflasyon tetikleyicisi yok

– Fiyat kontrolleri yok

– Sabit döviz kuru yok

 

Önceki istikrar planları bu araçlara dayanıyordu.

 

Milei bunu saf mali disiplinle yaptı.

 

Deregülasyon bakanlığı her gün 1-5 düzenlemeyi kaldırıyor.

 

Planlanan 3,200 reform daha var.

 

Tamamlandığında Arjantin şu ülkelerin ekonomik özgürlük seviyelerini geçecek:

– Zirvedeki İrlanda

– İsviçre

– Avustralya

 

Etkisi şimdiden görülüyor:

 

JP Morgan gelecek yıl için büyüme tahminlerini yukarı doğru revize etti.

 

Ama belki de en önemlisi:

 

Milei, bozuk bir ekonomiyi aşağıdakileri yapmadan düzeltebileceğinizi kanıtladı:

– Yoksulları mahvetmeden

– Sosyal çöküşe neden olmadan

– Halk desteğini kaybetmeden

 

 

Yazarın izniyle Linked-In paylaşımı