TCMB’den piyasaya dalgalı kura geçiş mesajı:  Dövizle sözleşme yasağı hafifletildi

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’a İlişkin” tebliğleri Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre bir kaç istisna dışında artık  dövizle sözleşme  yapılabilecek.  Kararı Hazine ve Maliye Bakanlığı aldı, ama aslında bu TCMB’nin piyasaya döviz likiditesinin bol olduğunu sinyallemesi.  Kararın ticari işlemlerde  kolaylık sağlayacağı gibi DTH talebini azaltması da beklenir.

Bakanlıktan edinilen bilgiye göre, düzenlemeyle, makroekonomik konjonktürle uyumlu kambiyo politikaları kapsamında menkul satış sözleşmelerinde ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli yerine getirilmesi için düzenleme yapıldı.

Yasak üç yıl sonra kaldırıldı

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’da 13 Eylül 2018’de yapılan değişiklikle, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri belirli sözleşme türlerinde sözleşme bedelinin ve diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemeyeceği hüküm altına alınmıştı.

Konuya ilişkin tebliğle de bu hükmün istisnaları düzenlenmişti. Söz konusu tebliğde 19 Nisan 2022’de yapılan değişiklikle menkul satış sözleşmelerinden kaynaklı ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden kabul edilmesi ve yerine getirilmesi zorunlu hale getirilmişti.

Bakanlık, uygulamanın işleyişi ve piyasaya etkilerini izleyerek 2022’de getirilen zorunluluğu kaldırdı.

BAZI HİZMETLERDE DÖVİZ YASAĞI SÜRECEK

Böylece, taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak yerine getirilmesi mümkün hale geldi.

Danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dahil bazı hizmetlerde döviz yasağı devam edecek.

Tebliğ ne diyor?

06.03.2025 tarihli Resmi Gazete’de “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2025-32/72) yayınlanmıştır.

Bu tebliğ uyarınca;

Daha önce bedeli döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlense dahi ödeme yükümlülüğün Türk Lirası cinsinden yapılması gerektiğine ilişkin Tebliğin menkul kıymet satışlarını düzenleyen 9’uncu maddesi; “Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu değişiklik uyarınca Türkiye’de yerleşik kişiler arasında gerçekleştirilecek olan taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde bu tebliğin yayımlandığı ve yürürlüğe girdiği tarih olan bugün (06.03.2025) itibariyle sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılması mümkün kılınmıştır.

Bu halde, faturası kesilmiş henüz ödemesi alınmamış menkul satış faturalarının ödeme yükümlülüğünün döviz olarak alınması mümkün olup; mevzuat karşısında herhangi bir engeli kalmamıştır.

Yorum: TCMB piyasaya dövizim bol diyor

Dövizli sözleşmeler ya spot ya da forward döviz talebi yarattığı gibi, bir anlamda reel sektör dolarizasyonun artmasına da neden olur.  Bunların yasaklanmasının temel nedeni bu piyasadan gelecek döviz talebini engelleyip TL sirkülasyonu artırmaktı.  Yasak başlamadan önce,  AVM kiracılarının hızla yükselen döviz kuru nedeniyle nerdeyse batacak hale gelmesi de önemli bir etken oldu.

Ancak, tüm bu mahsurlar dövizin kıt olduğu ortamlarda TCMB’nin kur politikasına olumsuz yansır.  Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın dün yaptığı değişiklik, TCMB’nin piyasaya “dövizim bol” sinyalidir. Bir kaç gün önce de TCMB ihracatçıların döviz teslim yükümlülüğünü dış gelirlerin %30’ndan %20’sine indirmişti.

Büyük ölçüde kurumsalların ithalat talebinden kaynaklanan döviz talebi, son iki haftada bireyselleri de tedirgin ederek mütevazi bir dövize hücum yarattı.  Erdoğan rejiminin işinsanlarına da uzanan ve gittikçe ağırlaşan baskıları ihtiyari döviz talebi, hatta yurtdışına bir miktar sermaye kaçışı tetiklemiş olabilir.

TCMB tam da 250 baz puan faiz indirmesine 24 saat kala alınan bu kararla bu tür geçici FX talebi artışlarından rahatsız olmadığın ifade ediyor. Piyasa istediği sürece rahatlıkla kuru yükseltmeden döviz satacak likiditeye sahip olduğunu ispatlamış oldu.

Yorum:  ParaAnaliz