Burak Köylüoğlu yazdı: İhracatçı Şirketlerin Güçlü TL Paradoksu

Neredeyse her gün, ihracat yapan firmaların TL’nin değeri daha doğrusu TL’nin aşırı değerli olduğu konusunda yakındıklarını görüyorum.

Şu an uygulanan ekonomi programı, yüksek TL faiz, kontrollü likidite ve kredi genişlemesini sınırlayan bir yapıya sahip.

İhracatçı şirketler maliyet yapılarının TL cinsinden olan kısmını yarattıkları katma değer olarak görüyor. TL cinsinden maliyetlerinin döviz cinsinden karşılığının toplam gelirleri içindeki payını düşük tutarlarsa, karlarını maksimize edeceklerini hesaplıyorlar. Bu yüzden bazı ihracatçılar sık sık yüksek kur, özel kur, çift kur sistemi gibi taleplerde bulunuyor.

Bir de şirketin ağırlıklı sermaye ve yatırım maliyetlerini Eximbank olanakları ve çeşitli devlet teşvikleri ile aşağıya çektiklerini düşünürsek ihracat yapan kurumlar, uzun bir süre şirketlerinde önemli bir verimlilik ve prodüktivite artışları sağlamadan karlı dönemler geçirdi. Üretim maliyetinin TL kısmını yükselen kur ile döviz karşılığını azaltmanın, verimlilik artışı olmadığını hatırlatalım.

Ancak TL maliyetleri kısmen yönetmenin finansal yollarını da şirketlere hatırlatmak gerekiyor. Bazı soruları aşağıda ifade edelim ki, konuya katkımız olsun. Sorular belli bir ölçeğin üzerinde döviz geliri olan, büyük ve kurumsal ölçekteki şirketler için.

1. Şirketinizde bir hazine/fon yönetimi birimi mevcut mu?
2. Bu hazine birimi iyi yazılmış süreçler ve tanımlarla mı işliyor?
3. Şirketinizin hazine ve fon yönetimi işlevleri, IFRS tabanlı muhasebe sistemine bağlı mı? Şirketler grubunuzun konsolide, şirketinizin solo anlık pozisyon izlemesi yapabiliyor musunuz?
4. Maliyet muhasebe sisteminiz ileride oluşabilecek maliyetleri hazine ekibinize veri olarak sağlayabiliyor mu?
5. Hazine ekibinizin spot ve türev işlemler yapma yetkisi ve yeteneği mevcut mu?
6. Maliyet kontrolünü sağlamak için kaldıraçlı türev işlemler yapıyor musunuz? Kaldıraçlı işlemleri spekülatif işlemler olarak mı görüyosunuz? Yoksa maliyetlerin de kaldıraçlı işlemlerle riskinin kapatılabileceğini biliyor musunuz?
7. Hazine yönetiminde nakit akışın mı, maliyetlerin mi riskini örtüyorsunuz ? Yoksa tüm sisteme entregre olarak mı yaklaşıyorsunuz?
8. Şirketinizde spekülatif işlemler ve finansal kontrol işlemlerinin ayrımı nasıl yapılıyor? Finansal kar hedeflenen işlemlerde (spekülatif işlemler) kar zararı nasıl ölçüp, denetliyorsunuz?
9. İyi bir iç kontrol ve iç denetim ekip ve süreçleriniz mevcut mu?
10. Doğru ve iyi tanımlanmış finansal ve hazine işlevleri KPI’larınız var mı?

Tekrar ifade ediyorum bu sorular büyük ölçekli kurumsal ölçekteki şirketlere yönelik. Soruları çoğaltabilirim.

Bu sorulara olumlu yanıt veremiyorsak, o zaman şu soruya nasıl yanıt vereceğiz? Maliyetlerini kısmen finansal ve hazine ürünleri ile kontrol edemeyen şirketlerin, döviz kurlarının artmasını isteme hakları var mı?

Yazarın Linked-In paylaşımıdır