SABAH Analizi:  Yapay zekâ, ticaret savaşları ve küresel riskler arasında piyasalar yön arıyor

Küresel mali piyasalarda hafta başında egemen olan tarife şokunun şimdilik dinmesi ile gözler dün Muhteşem Yedilinin as oyuncularından Alphabet’in bilançosuna çevrildi. Akşam açıklanan finansallar, 2025 yılında yapay zekâ yatırımlarını 75 milyar dolara çıkacağını gösterirken, bulut gelirlerindeki yavaşlama nedeniyle yatırımcıları hayal kırıklığına uğradığını ve piyasa sonrası işlemlerde hissenin %9 gerilediğini gördük. Şirketin ana gelir kaynağı olan dijital reklamcılık, özellikle ABD seçim harcamalarının etkisiyle artarak beklentileri aşarken, Google Cloud’un gelir artışı önceki çeyreklere kıyasla yavaşlaması, yatırımcıların harcamaların kârlılığa nasıl dönüşeceği konusundaki endişelerini artırdı. Her ne kadar yüksek sermaye harcamaları yapay zekânın gelecekteki potansiyeline yönelik bir yatırım olarak kabul edilse de, piyasa DeepSeek gibi daha verimli rakiplerin ortaya çıkmasıyla Alphabet’in maliyet yönetimini sorgulamaya başladı.

Wall Street vadelileri satıcılı

ABD borsalarının vadeli işlemlerinde bu sabah satıcılı bir seyir görüyoruz. Öte yandan, Asya cephesinde tatilden dönen Çin borsalarında da hafif de olsa kırmızı renk ön plana çıkarken, gösterge endeks Japonya borsası, erken vakitteki kazanımlarını koruyamayarak hafif de olsa geriledi. Japonya Merkez Bankası’nın faiz artırımı beklentilerinin artması ve Yen’in güçlenmesi, yatırımcıların risk iştahını olumsuz etkiledi. Öte yandan, Nissan, Honda’nın bağlı kuruluş olma teklifine karşı çıkarak birleşme görüşmelerini sonlandırabileceğini söyledi. Gelişme sonrası her iki şirketin hisseleri yükseliş kaydederken,  Trump’ın olası gümrük tarifeleri gibi dış faktörler, birleşme görüşmelerinin karmaşık hâle gelmesine neden olduğunu da göz ardı etmiyoruz.

Trump Gazze’yi ABD mandası yapabilir mi?

ABD Başkanı Trump, Gazze Şeridini ABD’nin kontrolüne alarak yeniden inşa etmeyi ve bölgedeki Filistinlileri komşu ülkelere kalıcı olarak yerleştirmeyi önerdi. İsrail Başbakanı Netanyahu, Trump’ın yaklaşımını “kutunun dışında düşünmek” olarak nitelese de, planın net detaylar içermediğini ve uluslararası hukuka aykırılık taşıdığını okuyoruz. Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkeleri Filistinlilerin yerinden edilmesine karşı çıkarken, Demokratlar ve insan hakları örgütleri de bu öneriyi eleştirdi. Trump’ın planı, İsrail’in aşırı sağ politikalarıyla örtüşürken, ABD’nin Gazze’de kalıcı bir varlık göstermesi yönündeki bu radikal değişiklik, Washington’un uzun süredir benimsediği politikalarla çelişiyor.

Trump Ukrayna’da devreye girdi

Öte yandan Trump, Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek amacıyla Rusya ve Ukrayna ile yapıcı görüşmeler gerçekleştirdiğini açıkladı. Trump, yönetiminin Rusya ile Ukrayna’daki savaş hakkında “çok ciddi” görüşmeler yaptığını ve bu süreçte Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile de temaslarda bulunduğunu belirtti. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ise, Rusya ile müzakerelere açık olduğunu ifade etti. Zelenskiy, ABD Başkanı Trump’ın, Rusya Devlet Başkanı Putin’i “masaya getirebileceğini” ve bunun için Rusya’ya yönelik yaptırımların ve Ukrayna ordusuna verilen desteğin sürdürülmesinin bir yöntem olarak kullanılabileceğini söyledi. Bu gelişmeler, Ukrayna’da bir ateşkes ihtimalinin güçlendiğine işaret ediyor.

Ticaret Savaşı

ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşı, Pekin’in misilleme olarak ABD ithalatına ek gümrük vergileri getirmesiyle daha da tırmandı. Çin, ABD’den ithal edilen kömür ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) gibi ürünlere %15, ham petrol, tarım ekipmanları ve bazı otomobillere ise %10 ek gümrük vergisi getireceğini ve bu vergilerin 10 Şubat’tan itibaren yürürlüğe gireceğini açıkladı. Trump, Çin Devlet Başkanı Xi ile ticaret savaşını hafifletmek için görüşmeye aciliyet duymadığını belirtirken, %10’luk ek gümrük vergileri iki ülke arasındaki gerilimi artırdı. Piyasalar, bu gelişmeleri enflasyonist olarak değerlendirirken, güvenli liman olarak görülen altına olan talep de arttı. Altının ons fiyatı, jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerin etkisiyle yükselmeye devam ederek bu sabah 2,860 dolar seviyesine dayanarak yeni bir rekor kırdı.

Teknik mânâda altında uzun süredir 3bin dolar seviyesini konuşurken, büyük bir potansiyel barındıran gümüş ise benzer bir şekilde 31 dolar seviyesinin üzerinde haftalık kapanış yaparak bu sabah 32,50 dolar ile son üç ayın zirvesine yükseldi. Bir diğer değer saklama aracı olan bitcoin ise psikolojik 100bin dolar seviyesinin etrafında dalgalanmaya devam ettiğini görüyoruz.

Bitcoin nereye?

Teknik bir bakış açısı ile, havanın kararmaması durumunda aşağıda destek görevi üstlenen 90bin ve yukarıda 109bin seviyelerinin bir süre daha oyun sahasının çizgilerini temsil edeceğini düşünüyoruz. Oyun alanının aşağısına doğru alım, yukarısına doğru ise satım denenebilir. Oyun sahasının dışına çıkılması durumunda ise, daha da yukarıda uzun süredir hedeflediğimiz 125-130 bin, daha da aşağıda ise (90 bin dolar seviyesinin aşağısı) 75bin dolar seviyesine kadar büyük bir boşluk olduğunu göz ardı etmeyelim. Biz yönün yukarıya olacağını düşünmeye devam ediyoruz.

Türkiye’de enflasyon şoku konuşuluyor

Türkiye cephesinden ise dün TÜİK tarafından açıklanan mevsimsellikten arındırılmış seriye göre Ocak ayında TÜFE artışı %3,38 olmuş. Aşağıdaki grafikte görülebileceği üzere, üç aylık verinin yıllıklandırılmış oranı %38,96 seviyesine yükselerek bir önceki aya göre de (%34,60) ciddi mânâda artış kaydetti. TCMB de dün yayınlandığı aylık fiyat gelişmeleri raporunda Ocak ayında enflasyonun ana eğiliminde yükselişe işaret etti. TCMB’nin Şubat ayında olağan PPK toplantısının olmaması, Şubat enflasyonunu görerek Mart ayında karar verebilmesi için TCMB’ye konfor alanı sağlayacağını düşünüyoruz. Bu bağlamda, Şubat enflasyonunun Ocak ayında var olan fiyat ayarlamalarını içermeyeceği düşüncesinden hareketle, TCMB’nin 6 Mart olağan PPK toplantısından 250 baz puan faiz indirim ihtimalinin hâlâ masada kuvvetli bir şekilde durduğunu düşünüyoruz.

TL’de kalmaya devam

Öte yandan, TCMB verilerine göre, Türk Lirası Ocak ayında TÜFE bazlı endekse göre %4,1 değer kazanarak Mart 2020’den bu yana en değerli seviyeye geldi. Enflasyon yüksek gelmesi ve TL’nin döviz sepeti karşısında değer kaybının sınırlı kalması, TL’de reel değerlenmeyi daha da belirgin kılarken, bu eğilimin yakın gelecekte de korunacağı kanaatindeyiz. En azından yaz aylarına kadar TL uzun pozisyonlarımızı korumaya devam edeceğiz. Dün reel efektif döviz kurunun yanı sıra, TCMB, finansal kesim dışındaki firmaların Kasım sonuna ilişkin net döviz pozisyonu verisini de açıkladı.

Reel kesimin döviz açık pozisyonu bir önceki aya göre 5,1 milyar dolar kötüleşerek 133 milyar dolara yükselirken, 2023 yıl sonunda bu rakamın 80 milyar dolar olduğu düşünülürse, bozulamını da on bir aylık (Ocak – Kasım) sürede yaklaşık 53 milyar dolar olduğunu görüyoruz. Türk şirketleri döviz satıp TL almak suretiyle bizzat pozisyon açığı vererek ya da carry trade işlemlerine soyunarak kârsızlık sorunu yaşadıkları bir dönemde yüksek faiz geliri yazmaya çalışmışlar. Her ne kadar strateji doğru olsa da, döviz açık pozisyonu kendi başına bir risk. Buna karşı otoritenin yakın zamanda döviz kredilerine sınırlama getirdiğini de hatırlatmış olalım.

Tarife şokunun bir nebze de olsun atlatılması ve doların değer kaybetmesi ile USDTRY kuru da psikolojik 36,00 seviyesinin hemen gerisinde denge bulurken, beş yıl vadeli CDS risk primi ise 251 baz puan seviyesine geriledi. Borsa İstanbul sanki Türkiye’ye tarife uygulanmış misali kaydettiği sert düşüşü bir nebze de olsun telafi ederken, bir önceki gün %3 düşen bankacılık endeksi dün %2,2 yükseliş kaydetti. İki yıl vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi ise %38,50 seviyesinde yatay bir seyir izledi. Altının gram fiyatı 3,300 TL seviyesi ile yeni bir rekor kırdı!

ABD’de dün Aralık ayı iş ilanları 8 milyon olan beklentinin altında 7,6 milyon artarak beklentilerin altında kalması ekonomik yavaşlama sinyali verirken, yatırımcılar her ayın ilk cuması olduğu üzere ABD’de açıklanacak resmî istihdam verilerine odaklandı. FED yetkilileri ise faiz kararlarında temkinli ilerleyeceklerini belirttiklerini hatırlatmış olalım. Bugün veri gündeminde ABD ADP istihdamı ve hizmet PMI verileri takip edilebilir.

Kıbrıs İktisat Bankası

Yazar:  Hazine Grup Müdürü Emre Değirmencioğlu