Güldem Atabay: Biden çekildi-denge değişti, Harris’le nasıl bir ABD ekonomisi?

Biden bekleneni yaptı ve Demokrat Parti’den gelen baskılara dayanamayarak Kasım seçiminden çekildiğini açıkladı. Bu kararın arkasında, partinin kilit isimlerini ikna eden eski temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi olduğu yazılıyor.

Biden Yerine aday olarak da Başkan Yardımcısı Kamala Harris’i işaret etti. Biden’ın kararını açıklamasından saatler önce Trump’ın kahkahası üzerinden hedef aldığı Harris ile yarışı da böylelikle başlamış oldu.

1. Tek bir adayda birleşme çabası: Biden’ın adaylıktan çekilmesiyle Demokrat Parti 19-22 Ağustos’ta başkan adayı ve başkan yardımcısı belirleme seçimi yapacak. Biden’ın delegeleri Harris’i seçmek zorunda değil ancak seçime kalan çok sınırlı zamanda herkesin tek bir adayın arkasında birleşmesi bekleniyor. O da Harris olacak gibi görünüyor. Kongre’deki zenci vekiller ve Pelosi önderliğinde Demokrat Parti’nin güçlü isimleri Kamala Harris’in arkasında birleşmiş durumda. 3939 delegeden Harris’i işaret eden Biden’ın 3896 delegesi var. Buna rağmen, delegelerden 300 imza alan aday olabilecek. Harris’e karşı olası en güçlü rakip Michigan Valisi Gretchen Whitmer. Diğer ismi geçenler Kaliforniya Valisi Gavin Newson, Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg ve Pensilvanya Valisi Josh Shapiro. Bir yarış olacaksa yarışın Harris ve Whitmer arasında geçmesi olası. Ancak böyle bir yarış eğer Biden önseçimden önce aday olmayacağını açıklasaydı olurdu. Şimdi Harris’in karşısında bu güçlü isimler potansiyel olarak görünse de Harris ipi tek başına göğüsleyecek gibi görünüyor.

2. Kadın-Hint/Jamaika melezi ABD’li Harris’in seçeceği başkan yardımcısının profili çok önemli olacak. Biden’ın yönetiminde atılan adımlarla Demokrat Parti’nin giderek sola kaydığı bir eleştiri olarak ABD’de ne zamandır tartışma konusu. Trump gibi vahşi popülist bir ismi %51 oy alarak geçmek için Demokrat Parti’nin bu seçimde daha merkez sularda yarışması öneriliyor. Kazanırsa ilk kadın ABD Başkanı olacak Kamala Harris’in melez soy kütüğü yardımcı seçimini etnik nedenlerle daha öneli hale getirmekte.

 Yunus Emre Erdölen’den dinleyelim:

“Kamala Harris, 3 hafta sonraki kurultaya başkan yardımcısı adayını açıklayarak gidecek büyük ihtimalle. En çok konuşulan isimler:

 – Arizona Senatörü Mark Kelly

– Kentucky Valisi Andy Beshear

– North Carolina Valisi Roy Cooper

– Pennsylvania Valisi Josh Shapiro

 Hepsi Cumhuriyetçilerin iddialı olduğu yerlerde, hatta Kentucky gibi Cumhuriyetçi kalelerinde Demokrat olarak seçim kazanmış beyaz erkek.

 Kamala Harris kendi ideolojisine nazaran daha merkezde, Cumhuriyetçilere doğrudan seslenebilecek birini seçecek sanırım.

 Makul bir strateji”

3. Harris-Trump ilk anketler ancak dip noktası: Bahislere göre 2024 Başkanlık Seçimlerini kazanma olasılığı Harris için %36, Trump’ınki ise %62. Bu sayılar Harris ismi ilk çıktığındaki durum. Aradan geçen 7-8 saat içinde Demokratların kalesi sendikalar, Martin Luher King’in ailesi ve önemli STK’lar Harris ismi arkasında birleşti. Konu artık “ABD’de demokrasiyi Trump’tan korumak ve kurtarmak.” Harris’in kampanyası maddi desteğin hemen arttığı büyük, enerjik ve çeşitli koalisyonlara dayanan bir şov olacak. Kısaca denklem değişmiş oldu. Biden’ın çekilmesi sandığa küskün Demokrat seçmenin bir kısmının oy vermesiyle sonuçlanacak. Online bağışların aniden artışı buna işaret. İlk bahislerden yansıyan %36 o nedenle son derece yanıltıcı bir rakam.

Trump ve Harris yarışının hızla başa baş konuma gelmesi çok daha gerçekçi bir beklenti. Trump’ın çeşitli suçlamalarla Harris’in ilk kez karşısına çıkacağı ikinci münazarayı ABC yerine Fox TV’de istemesi şaşırtıcı değil.

Harris’le nasıl bir ekonomi?

NY Times haberine göre Harris’in ekonomide atacağı adımlar Biden’a kıyasla çok daha ilerici olacak. Daha fazla vergi indirimi ve gümrük vergisi artışı sözü veren Trump’a göre Harris’in önceliği daha çok sabit gelirli ve artan servetten payı giderek azalmış kesimleri rahatlatacak politikalar.

Kamala Harris, Biden’ın 2021 Amerikan Kurtarma Planı ve 2022 Enflasyon Azaltma Yasası adımlarının önemli destekleyicisiydi.  Biden’ın eksik kaldığı yerlerde Harris’in önermeleri daha net oldu. Evrensel sağlık hizmetleri istedi, işçi sınıfı Amerikalılar için daha cömert vergi avantajları talep etti ve bunları şirketler için daha büyük vergi artışlarıyla karşılamayı planladı.

1. Vergiler: Harris, Trump’ın 2017 vergi indirimlerinin yerine 100.000 dolardan az kazananlar için 500 dolara kadar aylık iade edilebilir bir vergi kredisi önerdi. “LIFT the Middle Class Act” olarak bilinen politika 2018’de açıklandı ve orta sınıf ve çalışan ailelere günlük harcamalarını karşılamaya yardımcı olacak para sağlayarak artan yaşam maliyetini hafifletmeyi amaçladı. Harris bu adımı ABD’deki servet uçurumunu kapatmanın bir yolu olarak çerçeveledi. Öğretmen maaşlarını artırmaya yönelik 300 milyar dolarlık bir planı ödemek için zenginlerin emlak vergilerini artırmayı önerdi. Harris, kurumlar vergisi oranını %21’den %35’e çıkarmak istiyordu ki bu oran Biden’ın önerdiği %28’den daha yüksekti.
2. Konut sektörü: Harris, 100.000 dolardan az kazanan kiracıların gelirlerinin %30’unu aşan konut maliyetlerini telafi etmelerine olanak tanıyan iade edilebilir vergi kredileri sağlayacak Kira Yardım Yasası’nı önermişti. En yoksullara yardım etmek için ayrıca evsizler için acil yardım fonu sağlanması ve insanların ayrımcılık nedeniyle ev kredisi alamadığı topluluklara 100 milyar dolar harcanması çağrısında bulunmuştu.
3. Dış ticaret: Harris, 2019’da ABD’nin ihracatını desteklemeye odaklanacağını açıklarken korumacı bir Demokrat olmadığını da eklemişti. Harris, Pekin’in fikri mülkiyeti çalmaktan ve ağır sübvansiyonlu ihracatı dış pazarlara dökmekten sorumlu tutulması gerektiğini düşünüyor. Trump’ın önerdiği ABD’ye yapılan tüm ithalata %10 gümrük vergisi uygulama planına ise benzin, yiyecek ve giyecek maliyetlerini arttıracağı için karşı.
4. Sermaye-regülasyon ve Harris: 2011-2017 Kaliforniya başsavcısı iken tüketicinin korunmasına odaklanan Harris, asıl 2008 krizinden sonra, Kaliforniya’yı büyük bankalarla yapılan ulusal bir anlaşmadan çekerek, Kaliforniyalı ev sahiplerinin anlaşma kapsamında 12 milyar dolar ipotek yardımı almalarını sağlamakla ismini duyurdu.

Harris-Trump ve Erdoğan?

Hafta sonu açıklamalarında Erdoğan ABD seçimlerinde Trump’ın Biden karşısında “ezici zaferi beklentileriyle” rüzgârın Türkiye lehine dönmeye başladığını söyledi. Erken bir açıklama olarak değerlendirmek gerekli.

2. Trump’ın kazanması halinde Erdoğan-Trump ilişkisini zorlayacak mayınlı alanlar var: Trump’ın Putin’e daha hoşgörülü davranacağı kesin. Suriye’de Esad-Erdoğan barışma sürecinde de Putin’in “borusu ötüyor” tabiri caiz ise. Trump’ın seçilmesi Putin’in Suriye’de elini daha güçlendirecektir. Türkiye’den beklentiler Esad’ın şartlarına daha yakınlaşabilir. Suriye’nin kuzeyindeki YPG/PYD ile ilişkilerinde de ABD-Pentagon kanadında önemli bir değişim beklentisi gerçekçi görünmüyor. ABD-İsrail ilişkisindeyse, Trump döneminin Gazze açısından Biden’dan daha yumuşak olacağını düşünmek bile komik olur.
3. Harris’in kazanması hali ise en iyi olasılıkla mevcut sıkıntılı statükonun devamı demek olurken, ABD-Türkiye arasında tansiyonun daha yükselmesi ile sonuçlanabilir. Bunu tartışmak için henüz erken ancak Harris’in Orta Doğu politikasının Biden’dan daha farklı olmasını beklemek doğru olmaz. Harris’in Suriyeli Kürtlere daha açık destek vermesi ise mümkün olabilir.

GA.