Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Yapısal reform cikleti…’
9 Ekim 2024Ekonomi Koordinasyon Kurulu toplandı ve yapısal reform ana temasıyla ekonomiyi mercek altına aldıkları açıklandı. Bir ülke düşünün ki son 20 yıldır sürekli yapısal reformdan bahsediyor, ama nasıl bir reformdan bahsedildiğini kimse bilmiyor.
2 binli yıllarda bir IMF söylemi olarak hayatımıza girdi. Bilhassa gözden geçirme ziyaretlerinin ardından aynı açıklama yapılırdı: Türkiye ekonomisinin sağlıklı hale gelmesi için yapısal reform şart.
Sonra ilgili dernek, ticaret ve sanayi odalarının gündemine geldi. Sorunlar her konuşulduğunda yapısal reform ihtiyacından bahsedildi. Bunun mutlaka yapılması gereğine işaret edildi.
Akabinde parasal genişlemenin sonlanmasıyla birlikte sıkışan ve açılım bekleyen finans piyasaları raporlamalarında konuyu diline doladı. Türkiye ekonomisinin tekrar yeni bir hikâye yazması için yapısal reformlarını yapması gerekiyordu.
Tüm bunlar yaşanırken ise kimse ‘yapısal reformdan neyi kast ettiğini’ açıklamadı. Herkes vitrine yapısal reformları koydu; kronikleşen problemlerinin nedeni ve çözümü olarak gösterdi ve konuyu kapattı.
Eğer 2 binli yılların başında, hadi geçtim ortasında gerçekten yapısal reformdan neyin kast edildiği ortaya konulsa ve dönüşüm başlatılsaydı, inanın bana bugün çok farklı başlıkları konuşuyor olabilirdik.
Aslında kimsenin açıkça ortaya koymadığı reformlarla ilgili kafa karışıklığının da bunda rolü var. Çünkü IMF’nin Türkiye’ye ihtiyaç diye anlattığı yapısal reformların niteliğine baktığınızda, ağırlıklı olarak finans piyasaları odaklı, serbestlik adı altında ekonominin daha savunmasız ama finans yatırımcısı için daha korumalı hale gelmesini arzulayan talepler silsilesinden bahsediliyordu.
Oysa Türkiye’nin ihtiyacı olan yapısal reformlar başkaydı, halen de başka… Bir envanter çalışması yapmadan, planlama üzerine kurgulanmış bir üretim ekonomisi hedeflemeden, dünyadaki gelişmeleri gözeterek teşvik sistemi dahil yeniden yapılanmadan gerçekçi bir yapısal reformdan söz etmek mümkün değil.
Lakin ne hikmetse aradan 20 yıl geçmesine karşılık, kimse, bu tip bir yapılanmanın anahtarını oluşturacak envanter çalışmasının neden yapılmadığı ile ilgili tek bir açıklama yapmadı. Yapmadığı gibi envanter çalışması da gerçekleştirilmedi.
Şimdi yıl olmuş 2024, halen yapısal reform gündemiyle toplanan bir Ekonomi Koordinasyon Kurulu, ülkenin yatırım ikliminin iyileştirilmesi ihtiyacından bahsediyor ama bunun somut yol haritasını paylaşamıyor.
Şayet siz bu kadar hayati bir konuyu, gündem geçiştirme olarak kullanmaya başladıysanız, o ülkede üretimdeki yerli tedarik oranından rekabet edilebilirliğin önündeki engellere, finansın doğru kullanılmasından yeni ekonominin ihtiyaçlarına kadar gereklilikleri konuşmak yerine harekete geçecek bir somut proje ortaya koymadıysanız, o ülkede yapısal reform sadece bir cikletten ibaret olur.
Bu ülke konuşmayı bırakıp bilime dayanmadıkça, ekonomi ile hukuk arasındaki ilişki sağlıklı hale getirilmedikçe, gerçekçi bir yol haritası oluşturulmadıkça, verimlilik ve sektörel zeminde adalet sorunu halledilmedikçe, yapısal reform boş bir pazarlama söylemidir. Bu kadar net…
Tüm Yazarlar
