Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Maliyeti beklenti zannediyorlar…’
27 Eylül 2024Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun son toplantısının tutanakları açıklandı. Bildiklerimizin dışında öne çıkan vurgu, dezenflasyon önündeki risklere değinilen vurgulardı. Öylesine ilginç bir durumla karşı karşıyayız ki, biliyorlar da anlamazlıktan mı geliyorlar, yoksa reel sektörden ve piyasadan çok mu bihaberler insan karar veremiyor.
Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının dezenflasyon süreci açısından risk oluşturmaya devam eden faktörler olduğunun altı çiziliyor. Acaba açıklanan veriler doğru olmadığı için olabilir mi?
Mesele ne biliyor musunuz? Gerçek olmayan bir enflasyon rakamlarıyla, firmaların ÜFE’sinin, tüketicinin de TÜFE’sinin düştüğüne o kadar inanmışlar ki, bir de ortadaki fiyat artışlarına bakıp şaşırıyorlar. Üstelik kamu eliyle arka arkaya bu kadar yapılan zam varken…
İnsan bazen karabasan içinde miyiz, yoksa kamera şakası mı v ar diye tereddüde düşüyor. Bunun bir risk unsuru olduğunun farkındalar ama gerçek olabileceği ihtimalini gündeme almıyorlar.
Acaba TÜİK’in verilerinde bir sıkıntı olabilir mi? Mesela bunu da toplantıda bir tartışma konusu olarak ele almayı düşünmüyorlar mı? Firmaların TL maliyetleri yerinde durmadığı, insanlar tüketici olarak üç haneli enflasyonla yaşadığı gibi, gerçek olmayan verilerle ekonomi politikası açıklıyor olmak zaten yeterince öngörülemez bir durum yaratmıyor mu?
Öngörülemezliğin getirdiği risk ve maliyet artışı, yüksek bir enflasyon ortamından daha risklidir. Çünkü sattığı malı tekrar yerine nasıl bir maliyetle koyacağını bilemeyen firmalar, önlem olarak marjlı fiyatlar uygulamaya başlarlar.
Bu da zaten enflasyonla mücadele konusunda, bir ekonomi yönetiminin kendi önüne koyabileceği en büyük taştır. Sürekli dışarıdan bir etki ararken, niteliksiz veri ortamını ve gerçekçi olmayan söylemini akıllarına bile getirmiyorlar.
Sizin ne kadar güvenilir olduğunuzu söylemenizin bir önemi yok. Yaptığınız hareketlerin ve açıklamalarınızın, verilerinizin güvenli olması gerekir ki, insanlar güven sorgulamasına girmesinler.
Hayali bir enflasyon hedefi yaratıp, sonra buna ulaşmak için insanların gelirini küçültüp, firmaların maliyetini yok sayarak işin içinden çıkamazsınız. Aksine bu tavır daha büyük bir öngörülemezliği besler.
Ekonomiyi tamamen tıkayarak enflasyon düşürme çabası ise gerçekten anlaşılır gibi değil. Bence kendilerini FED Başkanı, ABD Hazine Bakanı, bizleri de kişi başı geliri 80 bin dolarda gezen Amerikan halkı zannediyorlar.
Sanırım kenarda insanların parası olduğuna da kendilerini inandırmışlar. Sokağın gerçeğinden bihaber olarak, iktisat kitaplarına bakıp, dünyadaki enflasyonla mücadelede koşulların eşit olduğunu zannederek sonuç alamazsınız. Fakat bundan ders çıkarılmış mı? Hayır. Çünkü sıkılaşmanın devamından bahsediyorlarsa, halen olayın farkında değiller demektir.
Tüm Yazarlar
