Çetin Ünsalan Yazdı: Kentsel dönüşüm mü, arsa yaratma mı?
20 Kasım 2024Deprem ve depreme güvenli binalar yaratma, Türkiye’nin en önemli konularından biri. Çok geç kalınmış uygulamalar ve amaç dışı harcanan fon paralarının gölgesinde, bir tarafta riskin arttığı, öte tarafta ekonomik zorlukların frenlediği bir süreç yaşıyoruz.
Mesele dönüşümden çıkıp, rant kapısı haline dönüşünce, vatandaşın da bakış açısı yıllar içinde değişti. İnsanlar güvenli yapılarda oturmak için yola çıkarken, bunu konuşmayı bırakıp, yeni yapının kaç TL’lik rant edeceğinin hesabını yapmaya başladılar.
Şüphesiz bu da işleri tıkanma noktasına getirdi. Ama halen dönüşümü, bina inşaatı olarak görüp, kentsel boyut katamadığımız fotoğraf içinde bunu da garipsemiyorum. Lakin güvenli yapıların önünde en büyük engellerden biri olduğu, bilhassa birden fazla dairesi olanlar tarafından tıkanan bir süreç haline geldiğini de biliyoruz.
Şimdi muhtemelen niyetin bunu aşmak olduğu söylenecek bir torba kanun gündemde. AKP tarafından TBMM’ye sunulan 26 maddelik bir torba kanunla yeni icatlar çıkarılıyor. Aslında güvensizliğin artmasının da, insanların gözünü para bürümesinin de temel sebebi bu.
Şayet niyet güvenli bir şehir yaratmak yerine, binaları yıkıp yeniden yapmaksa, aksi bir sonuç zaten tesadüf olurdu. Bu yeni teklifle ne sunuluyor dersiniz? İmar Hakkı Aktarımı… Muhtemelen önümüzdeki dönemde çokça duyacağımız bir başlık. Peki ne bu?
“Yeni yasa ile mülkiyet hakkı, başka parsellere taşınabilecek. İmar aktarımı yapılacak alanlar, belediye mülkiyetinden veya Hazine arazilerinden sağlanacak.”
İşte başımıza ne geliyorsa bu yaklaşımdan geliyor. Bunun şehirlerde değerli arazilerin boşaltılması için yapıldığı o kadar bariz ki, ülkenin kentsel dönüşümünü geçtim, bina dönüşümünü bile içinden çıkılmaz hale sokuyor.
Oysa yerinde dönüşüm esastır. İnsanların anayasal güvence altında olan imar haklarını, ‘gel sana başka yer veriyorum’ diyerek ihlal etmeye kalkarsanız, sadece mahkemelerdeki dosya sayılarını şişirir ve işi iyice içinden çıkılmaz hale getirirsiniz.
Bu tip düzenlemeler hangi zihni sinir anlayışın aklına düşüyor da ortaya atıyorlar bilmiyorum ama böylesi yaklaşımlar, samimiyet sorgulamasının şiddetini arttırmaktan başka hiçbir işe yaramıyor.
Sözde değer tespitiyle birlikte aktarım yapılacak. Yani Bağdat Caddesi’ndeki yerinizi alıp, size Sultanbeyli’den yer verebilecekler ve bunun aynı değerde olduğundan bahsedecekler. Gerçekten bu kadarı ayıp.
Bunun yerine ekonomik olarak sıkıntıda olan ve bina yenilemesi için finansmanı olmayan yurttaşlara, kamu bankalarından, toplamda kamu yararını düşünerek maliyetine vereceğiniz krediler ve bunun mesela ABD’deki gibi inşaat yarılandıktan sonra aşama aşama müteahhide yapılacak ödemelerle koruma altına alınması gibi yöntemler tartışılamaz mı?
Hayır… Onun yerine ‘ver imarlı arsanı, al git burada otur’ yaklaşımıyla yine insanlar mağdur edilecek, anayasal suç işlenecek ve işler içinden çıkılmaz hale gelecek. Yazıktır…
Tüm Yazarlar
