Vergi paketinden 150 milyar lira bekleniyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından uzun süre kamuoyunda tartışıldıktan sonra TBMM gündemine sunulan vergi paketinin etki analizi çalışmaları tamamlandı. Ekonomi’nin bu çalışma üzerinden yaptığı hesaplamalara göre, toplam 53 maddelik teklifin kanunlaşması halinde Maliye’nin yıllık gelirinin 150,2 milyar lira artması bekleniyor. Buna karşılık, en düşük emekli aylıklarının 12 bin 500 liraya çıkarılmasının 6 aylık maliyeti ise 33,2 milyar lira olacak.

Düzenlemelerin etkisinin tam olarak hesaplanması mümkün değil çünkü bazı düzenlemeler 2025 yılından itibaren yürürlüğe girecek, bazıları ise süreyle sınırlı olacak. Örneğin, emekli aylıklarıyla ilgili düzenleme sadece yılın ikinci yarısı için geçerli olacak, eğer yılbaşında yeni bir düzenleme yapılmazsa. Bu nedenle, yıllık etkiyi hesaplarken yılbaşı değil, yürürlük tarihinden itibaren bir yıllık zaman dilimi baz alınmış durumda. Maliye Bakanlığı, birçok maddeye ilişkin etki analizinde doğrudan rakam vermek yerine “kayıt dışılıkla mücadeleye katkı sağlayacak” veya “vergiye uyumu artıracak” gibi ifadeler kullanmış. Bu nedenle, kamu gelirini artıracak düzenlemelerin getirisini doğrudan ölçmek zor.

Örneğin, Maliye Bakanlığı 2023 yılında yaptığı denetimlerle vergi mükellefi olmadan çalışan 30 bin 378 işletme tespit etmiş. Teklifte, kayıt dışı işletmelerin tespiti ve kesilecek cezalara ilişkin bir madde yer alıyor. Bu maddenin etki analizinde “Kesilecek cezanın artırılmasının vergi uyumunu artırıcı etkisi olacaktır” ifadeleri dikkat çekiyor.

Paketin en büyük gelir beklentisi yurt içi kurumlar vergisinden. Bu kalemden 70 milyar lira, Küresel Asgari Kurumlar Vergisi uygulamasından ise yıllık 40 milyar lira gelir bekleniyor. EYT’li çalıştıran işverene sağlanan prim desteğinin kaldırılmasından 13,7 milyar lira, kısa vadeli sigorta primlerinin yüzde 2,25’e çıkarılmasından ise yıllık 10,9 milyar lira bekleniyor. Gayrimenkul Yatırım Fonları’nın kazançlarına uygulanan istisnanın daraltılmasından 7,2 milyar lira, deniz taşıtlarına KDV avantajının sınırlandırılmasından 5,4 milyar lira, serbest bölge kazanç istisnasının ihracatla sınırlandırılmasından ise 2,5 milyar lira bekleniyor.

Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle yapılan Kamu-Özel İşbirliği (KOİ) projelerinden sağlanan kazançların kurumlar vergisi oranının yüzde 30’a çıkarılmasından ise yıllık 500 milyon lira ek gelir öngörülüyor.