TÜFE enflasyonu eylülde de hedef patikanın üzerinde, faiz indirimi için zemin yok

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayı enflasyon verilerini açıkladı.

Eylülde TÜFE yüzde 2,09 olan beklentinin üzerinde yüzde 2,97 arttı. Geçen yılın eylül ayındaki aylık enflasyon olan yüzde 4,75’in 12 aylık seriden çıkmasıyla yıllık TÜFE enflasyonu da yüzde 51,97’den bazda yüzde 49,38’e geriledi.

Yıllık TÜFE böylece 14 ay sonra yeniden yüzde 50 seviyesinin altına indi. Aynı zamanda yıllık enflasyon 2021’den sonra ilk kez politika faizinin de altına geriledi.

Merkez Bankası Başkanı Karahan, 8 Ağustos’ta enflasyon raporu sunumunda aylık enflasyon oranları öngörülerini açıklamıştı. Başkan, mevsimsellikten arındırılmış ortalama aylık enflasyonun yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 2,5 civarına, son çeyrekte ise yüzde 1,5’in bir miktar altına gerilemesini beklediklerini ilan etmişti. 

Yıllık enflasyondaki düşüş baz etkisiyle devam etmesine rağmen aylık enflasyon seviyesi yüksek seyrediyor.  Bazı ekonomistler reel faizin cari ayın enflasyonu göre pozitife dönmesinin kasım veya aralık aylarında faiz indirimlerine alan açacağını yazıyorlar. Hafta başında açıklanan PMI verilerinden izlenen imalat sanayi sektöründe hızlanan daralma, Bakan Şimşek’in enflasyonun baz etkisinden öteye 2025 yılında daha hızlı gerileyeceği açıklamaları aralık ayında faiz indirimleri sinyali olarak yorumlandı. Ancak 2025 ilk çeyrekten önce yapılacak faiz indirimleri erken havlu atma görüntüsü riskini taşıyor. 

Eylül TÜFE enflasyonu detaylarına gelince:

Eylül ayında en yüksek artış yüzde 14,21 ile eğitimde görüldü. Onu yüzde 4,16 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 3,86 ile konut, yüzde 3,63 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 3,25 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 2,72 ile lokanta ve oteller, yüzde 2,48 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 2,44 ile ulaştırma, yüzde 2,35 ile eğlence ve kültür, yüzde 1,98 ile ev eşyası, yüzde 1,51 ile sağlık izledi.

Yıllık bazda en büyük artış yüzde 97,87 ile konutta görüldü. Eğitim yüzde 93,59, lokanta ve oteller yüzde 65,41, alkollü içecekler ve tütün yüzde 52,35, sağlık yüzde 50,70, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 46,69, eğlence ve kültür yüzde 43,96, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 43,72, ev eşyası yüzde 40,29, haberleşme yüzde 36,64, giyim ve ayakkabı yüzde 30,70, ulaştırma yüzde 26,60 artış görülen kalemler oldu.

Çekirdek enflasyon daha yüksek seyre işaret ediyor, hizmet fiyatları çok yüksek

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç Çekirdek-B  endeksindeki değişim, bir önceki aya göre  yüzde 3,22 artışa, Çekirdek -C endeksindeki aylık artış da yüzde 3,57’de.

Diğer yandan eylülde mal fiyatlarında artış yüzde 2,06 olurken hizmet fiyatlarında aylık değişim %4,9 artış yönünde. Hizmet fiyatlarındaki yapışkanlık dikkat çekici şekilde kuvvetli.  İşlenmemiş gıda fiyatları enflasyonundaki aylık yüzde 3,54 artış, kış aylarında gıda fiyatları enflasyonun enflasyon hedefine destek vermeyeceğini anlatıyor.

Bu veriler hedef enflasyona yakınsamadığımızı ve 2024 içinde beklenen faiz indirimlerinin hata olacağını anlatıyor. 

Enflasyonun temele yayılmış şekilde yüksek seyrettiği izleniyor. Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 2024 yılı Eylül ayı itibarıyla, 27 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 6 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 110 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.

ÜFE yıllık yüzde 33,09

Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 1,37 arttı. Böylece yıllık Yİ-ÜFE enflasyonu bir önceki ayın yüzde 35,75 seviyesinden yüzde 33,09’a yavaşladı. Yİ-ÜFE imalat ürünlerinde aylık yüzde 1,25 arttı. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 1,83 artış, imalatta yüzde 1,25 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüze 2,28 artış ve su temininde yüze 1,95 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara mallarında yüzde 1,27 artış, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 1,70 artış, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 1,70 artış, enerjide yüzde 0,45 artış ve sermaye mallarında yüzde 1,89 artış olarak gerçekleşti.

ENAG eylül enflasyon oranı

Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) eylül ayı enflasyon verilerini paylaştı. ENAG Tüketici Fiyat Endeksi (E-TÜFE) eylül ayında yüzde 5,34 arttı. Enflasyonun son 12 aylık artışı ise yüzde 88,63 olarak gerçekleşti.  TÜİK alt grupları gösterge olarak alındığında en fazla yükseliş ise yüzde 10,93 ile “Giyim ve ayakkabı” kaleminde gerçekleşti. En çok aylık düşüş ise yüzde -0,44 ile “Lokanta ve Oteller” grubunda oldu.

ENAG ağustos ayı enflasyonu oranını ise yüzde 3,47 olarak duyurmuştu. ENAG’a göre, ağustos ayında E-TÜFE’nin son 12 aylık artışı yüzde 90,35 olarak gerçekleşti.