Faiz zirve yaptı, kapıda işsizlik var

Yılın ilk Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı Başkan Hafize Gaye Erkan’a yönelik iddiaların gölgesinde gerçekleştirildi. Banka, politika faizini beklentiler doğrultusunda 250 baz puan artırarak, yüzde 45 seviyesine yükseltti.

Toplantının ardından yayımlanan karar metininde faiz artışlarında sona gelindiğini vurgulandı. TCMB, enflasyon görünümü üzerinde belirgin ve kalıcı riskler oluşması durumunda ise parasal sıkılığın gözden geçirileceğini ifade etti. Bu da bankanın bekle-gör dönemine geçmesi olarak yorumlandı. Merkez Bankası, seçimlerin hemen ardından haziranda 650, temmuzda 250, ağustosta 750, eylül, ekim ve kasımda 500’er ve aralıkta 250 baz puan olmak üzere 7 toplantıda, toplam 3 bin 400 baz puan faiz artırmıştı. TCMB’nin bir sonraki toplantısı 22 Şubat tarihinde gerçekleştirilecek.

YILIN SON FAİZ KARARIYLA POLİTİKA FAİZİ BİR YILDA 36,5 PUAN ARTIRILMIŞ OLDU (%) 

ENFLASYON CANLI

Karar sonrası yayımlanan PPK metninde; aralık ayında manşet enflasyonun son Enflasyon Raporu’nda sunulan görünümle uyumlu bir artış kaydettiği, yurt içi talebin mevcut seviyesi, hizmet fiyatlarındaki katılık ve jeopolitik risklerin ise enflasyon baskılarını canlı tuttuğu belirtildi. Parasal sıkılaştırmanın finansal koşullara yansımasıyla yurt içi talepteki dengelenmenin, öngörülen dezenflasyon süreci ile tutarlı seyrettiğine işaret ettiği belirtilen karar metninde, “Kurul, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarında başlayan sınırlı iyileşmenin devam ettiğini değerlendirmektedir. Aylık enflasyonun ana eğilimindeki düşüş sürmüştür” denildi.

BÜYÜME YAVAŞLAYACAK

Ekonomist Güldem Atabay, karar metninde yılın geri kalanı için nasıl mesajlar verildiğini değerlendirdi. Ekonomik büyümede yavaşlama yaşanacağını belirten Atabay, işsizliğin yüzde 10,5-11’e yükselmesini beklediğini kaydetti. Büyümenin 2,5-3 arasında olacağını belirten Atabay, yerel seçimleri işaret ederek maliye politikasının gidişatının belirleyici olduğunu belirtti.

Atabay şunları söyledi: “Maliye politikasının seyri iç talebi etkileyecek, TCMB bekleyerek izleyecek. Aralık ayında merkezi bütçe verileri ile kamu maliyesi açısından yaşanan şok sonrasında 2024 ilk çeyrek kamu harcamalarının seviyesi önemli bir ölçüt haline iyice dönüştü. Sıkı para politikasına eşlik etmeyen gevşek maliye politikası TCMB açısından sakıncalı. Yerel seçimlerin ardından kamu harcamalarında disiplinin seviyesi iç talep üzerinde belirleyici olacağından TCMB faiz kararını alırken maliye politikasındaki gidişatı izleyecek. Miktarsal önlemlerle para politikasını sıkılaştırma yolunu gerekirse daha güçlendirecek.”

NEOLİBERAL DURUŞ

Faiz kararını X hesabından değerlendiren Pro. Dr. Hayri Kozanoğlu, metinde istihdam ve büyümeye yer vermediğini belirterek TCMB’nin neoliberal bir duruş sergilediğini söyledi. Kozanoğlu, “TCMB politika faizini yüzde 45’e çıkardı. Burada duracağım diyor. Enflasyon düşürülemezse tekrar faiz artırabileceğini ima ediyor. Faizi indirmekten hiç söz etmiyor. Büyüme ve istihdam konularına hiç girmeyen tam bir ‘neoliberal’ duruş sergiliyor” ifadelerini kullandı.

İŞSİZLİK ANA GÜNDEM

Ekonomist Dr. Murat Kubilay ise “Sadece faiz oranlarıyla ekonomiler düzelmiyor ama burada hata yapıldığında büyük sarsıntılar yaşanıyor. Hikayenin geri kalanını birlikte izleyeceğiz. Ama birçoğumuz az çok ne olacağını şimdiden biliyoruz. Özellikle döviz kuru ve faiz oranı arasında sıkışıp ekonomi iyice yavaşlayıp batık kredilerle işsizlik ana gündem olunca; işte o zaman şu andaki ekonomi yönetiminin yetki ve hünerini göreceğiz” görüşünü dile getirdi.

Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Cem Çakmaklı verilerin ekonominin beklenenden daha hızlı durgunluğa girdiğine işaret ettiğini kaydederek, “Veriler gösteriyor ki, ekonomi beklenenden daha da hızlı durgunluğa girdi. Bu koşullarda daha fazla faiz artışı seçim öncesi imkansız. Benim çekincem Mart’a kadar olan gelişmelerin (seçim ekonomisi) durumu iyice bozması” değerlendirmesinde bulundu. CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak da, “Zimbabve, Arjantin ve Venezuela’nın ardından dünyada en yüksek faize sahip 4’üncü ülkeyiz. Ekonomide kırılganlıkların hızla arttığı böyle bir tabloda faizi ne kadar artırırsanız artırın güveni sağlayamazsınız” dedi.

Birgün / Havva Gümüşkaya