İran’a yıkıcı siber atak sonrası petrolde $200 korkusu

Orta Doğu’da artan gerilimlere bir yenisi eklendi.  İran Cumartesi günü büyük siber saldırılarla karşı karşıya kaldı; kamu hizmetleri kesintiye uğradı ve nükleer tesisler hedef alındı. Gazze ve Lübnan’da bölgesel çatışmalar yoğunlaşırken, bu devasa siber saldırı, İsrail’in İran’ın 1 Ekim’deki füze bombardımanına verdiği yanıtın ardından geldi.  Pazar günü İranlı yetkililer ülkenin kendi savunma noktasında “hiç bir kırmızı çizgisi yoktur” diyerek, Tahran’ın daha önce yaptığı eğer nükleer veya enerji tesisleri vurulursa, komşu ülkelerin enerji üretim ve nakil tesislerine saldırabileceğini ifadesini  tekrarladı.  Deutsche Welle’ye konuşan bir uzmana göre, bu senaryoda Brent ham petrol fiyatı $200/varili bulabilir.

İran Yüksek Siber Konseyi eski sekreteri Abolhassan Firouzabadi, yerel basına İran’ın bir siber saldırıya uğradığını söyledi. Firouzabadi ayrıca hackerlerın hedeflenen altyapıdan hassas bilgileri çaldığını da sözlerine ekledi. Firouzabadi, “İran hükümetinin üç organı (yargı, yasama ve yürütme organı) ağır siber saldırılara maruz kaldı ve bilgileri çalındı” dedi. “Nükleer tesislerimiz akaryakıt dağıtımı, belediye ağları, ulaşım ağları, limanlar ve benzeri sektörler  siber saldırıların da hedefi oldu. Bunlar ülke çapında saldırıya uğrayan çeşitli bölgelerin uzun listesinin sadece bir kısmı” diye ekledi.

Ortadoğu, İsrail’in iki hafta önce baş düşmanından gelen füze saldırılarına vereceği tepkiye endişeyle hazırlanırken, İran Pazar günü kendisini savunmada “kırmızı çizgisi” olmadığını söyledi. İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ise, İsrail’in İran’ı “öldürücü, kesin ve şaşırtıcı” bir şekilde vuracağını söyledi. İsrail, Lübnan’da İran destekli Hizbullah ve Gazze’de Hamas ile savaşırken, Ortadoğu bir yıl süren savaşın daha da tırmanması konusunda kırmızı alarma geçmiş durumda.

ABD televizyonu NBC’nin cumartesi günü bildirdiğine göre ABD’li yetkililer, İsrail’in İran’ın füze saldırısına olası misillemesinde hedefleri daralttığına ve askeri ve enerji altyapısını vurmayı hedefleyeceğine inanıyor. İsrail’in İran’daki nükleer tesisleri hedef alacağına ya da suikast düzenleyeceğine dair herhangi bir belirti bulunmadığı belirtildi. NBC raporu, kimliği açıklanmayan ABD’li yetkililere atıfta bulundu ve İsrail’in nasıl ve ne zaman harekete geçeceğine ilişkin nihai kararları vermediğini ekledi. Ayrıca ABD’li ve İsrailli yetkililerin, Yahudilerin Yom Kippur tatili sırasında bir yanıt gelebileceğini söylediklerine de değinildi. Tatil Cumartesi akşamı İsrail saldırısı olmadan sona erdi.

Deutsche Welle’ye göre, İsrail, İran’ın en kritik petrol varlıklarına zarar verirse, küresel petrol piyasasından günde yaklaşık 2 milyon varil arz çıkarabilir; bu da bazı traderlerın vadeli işlemlerde petrol fiyatlarının üç haneli rakamlara yüksleceği yönünde spekülasyon yapmasına neden olabilir. Petrol fiyatı en son, Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’ya yönelik tam kapsamlı işgalini başlatmasından kısa bir süre sonra 100 dolar sınırını geçti.

İsveç bankası SEB emtia baş analisti Bjarne Schieldrop geçen hafta ABD’li yayın kuruluşu CNBC’ye verdiği demeçte, “İsrail, İran’daki petrol tesislerini devreden çıkarırsa, petrol fiyatları kolayca 200 doların üzerine çıkabilir” dedi. Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden biri olan İran’ın ihracatı, Tahran’ın nükleer hedefleri konusunda Batı ile uzun süredir devam eden anlaşmazlığın bir parçası olarak sert uluslararası yaptırımlara maruz kalıyor. Buna rağmen enerji analitiği firması Vortexa’ya göre İran petrol ihracatı Mayıs ayında 1,7 milyon varil ile beş yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Petrolünün yaklaşık yüzde 90’ı, çoğu yasa dışı olmak üzere, Tahran’ın yaptırımları ihlal etmek için hareketlerini gizleyen yaklaşık 400 tankerden oluşan sözde hayalet filosu aracılığıyla Çin’e teslim ediliyor.

Londra merkezli danışmanlık şirketi Crystol Energy’nin CEO’su Carole Nakhle, DW’ye şöyle konuştu: “İran ekonomisi büyük ölçüde petrol ihracatından elde ettiği gelirlere bağımlı.” “Bu gelirlerdeki herhangi bir kesintinin ekonomi üzerinde ciddi etkileri olacaktır.”

Deutsche Welle, Reuters, Security Affairs