Niye bütün dünya Trump’tan korkuyor?

Bir hafta içinde Cumhuriyetçi Parti başkan adaylığı yarışında 2 rakibi oyundan çekilince büyük avantaj elde eden Trump, ayrıca anketlerde  Biden’ı az farkla yenecek gibi görünüyor. Artık tüm dünya Trump’ın geri dönüşüne göre plan yapıyor. Davos’ta da bu konu çok gündemde olup, Trump’ın geri dönüşü önde gelen bir jepolitik tehdit olarak  değerlendirildi.  Peki, niye dünya Trump’dan bu denli korkuyor?  Trump’ın geri dönüşü piyasalar için ne anlama gelecek?

Hemen bir ekonomik örnekle başlayalım:  Trump, ABD’nin ithal ettiği tüm mallara %10 gümrük vergisi koymayı vaat ediyor.  Rabobank Küresel Stratejisti Michael Every’e göre piyasaların, Donald Trump’ın önerdiği %10’luk tarife artışının “her varlık sınıfını sarsacak” yapısal etkisi hakkında düşünmeye başlaması gerekiyor.

Yeni ticaret savaşı?

2024 yarışı için Cumhuriyetçilerin adaylığını güvence altına alan ezici favori Donald Trump, tüm ithal mallara yüzde 10’luk bir gümrük vergisi uygulayıp ithal vergisi  hasılatını üç katına çıkarmayı ve yerli üretimini teşvik etmeyi planlıyor.

Hazine Bakanı Janet Yellen bu ayın başlarında planın “Amerikalı işletmelerin ve tüketicilerin ihtiyaç duyduğu çok çeşitli malın maliyetini artıracağını”, ancak Biden’a pas vermek amacıyla ek vergilerin “bazı durumlarda” uygun olduğunu belirtti.

Trump’ın yeni fikrine  yönelik eleştiriler hem sol, hem de sağ  tandanslı düşünce kuruluşlarından geliyor. ABD (Adil) Vergi Vakfı adlı düşünce kuruluşu, böyle bir tarifenin ABD tüketicilerine uygulanan vergileri yılda 300 milyar dolardan fazla artıracağının ve ticaret ortaklarının misilleme amaçlı vergi artışlarını tetikleyeceğinin altını çiziyor.

Merkez sağ Amerikan Eylem Forumu, ticaret ortaklarının misilleme yapacağı varsayımına dayanarak, politikanın ABD GSYİH’sında %0,31 (62 milyar dolar) düşüşle sonuçlanacağını, tüketicilerin refah duygusunu kötüleştireceğini ve ABD’nin katma değerini 123,3 milyar dolar azaltacağını tahmin etti.

Stratejist: Trump’ın önerdiği %10’luk tarife planı ‘her varlık sınıfını sarsacak’

Cumhuriyetçi rakibi Ron DeSantis’in GOP adaylığını  sonlandırmasının ardından Every, Pazartesi günü CNBC’ye piyasaların 2016’da olduğu gibi potansiyel bir Trump başkanlığına  “uykuda yakalanmayacağını” söyledi. “Yatırımcıların en büyük endişesi tüm ABD ithalatlarına uygulanan %10 gümrük vergisi olacaktır” diye devam etti.

“ABD’yi temelde neo-Hamiltoncu (Merkantilist) bir tarzda yeniden sanayileştirmek için küresel sistemi yapısal olarak parçalamaktan, ABD’nin kendisiyle dünyanın geri kalanı arasına bir bariyer koyarak, üretimi ucuza getirmekten bahsediyor”.

Trump’ın ikinci dönemi  belirsizliklerle dolu

Every, bu tür bir ticaret politikasına dönüşün “hisse senetleri, döviz, tahviller gibi her varlık sınıfını sarsacağını” ekledi.  “Bu yüzden piyasaların şimdiden düşünmeye başlaması gerekiyor” uyarısıyla halen fiyatlanmayan risklere dikkat çekti.

Amerikan Eylem Forumu’nun Kasım ayı raporunda, Veri ve Politika Analisti Tom Lee, ticaret ortaklarının misilleme niteliğinde gümrük vergileri uygulayacağı en muhtemel senaryoda, ABD’ye ithal edilen tüm mallara uygulanan %10’luk yeni verginin “küresel ticareti bozacağı ve ekonomik aktiviteyi caydıracağı” sonucuna vardı. Rapor “Bu verginin ABD ekonomisi için geniş olumsuz sonuçları var” ifadesi kullandı.

Trump, ilk döneminde, Çin’den ithal edilen mallara tek taraflı olarak 250 milyar dolar değerinde gümrük vergisi uygulayarak Çin ile bir ticaret savaşını tetikledi.  Bazı düşünce kuruluşları  ticaret savaşının Amerikalılara 2018’den bu yana fazladan 195 milyar dolara mal olduğunu tahmin ediyor.

Çin, ABD mallarına kendi gümrük vergileriyle karşılık verdi ve Trump ayrıca Washington’un en büyük müttefiklerinin bazıları da dahil olmak üzere çoğu ülkeden  çelik ve alüminyum ithalatına da gümrük vergileri uyguladı.

Piyasalar Trump fırtınasını fiyatlamıyor

BRI Wealth Management CEO’su Dan Boardman-Weston, makroekonomik ve jeopolitik manzaranın artık Trump’ın ilk döneminin başladığı 2017’den çok daha farklı ve daha zorlu olduğunu söyledi ve onun politika kararlarına yönelik istikrarsız yaklaşımının, küresel ekonomideki belirsizliği artıracağını ekledi. “Piyasaların en sevmediği şey belirsizliktir” diye ekledi.

CNBC’ye yaptığı açıklamada, “2017’de piyasalar, vergi kesintileri ve bürokratik engelleri azaltması nedeniyle Trump’ın başkanlığını gerçekten takdir etti ve sanırım o zamanlar, Trump piyasaların daha yüksek seviyelere çıkması için elverişli  ortam yarattı” dedi.

“Bu sefer çok farklı olacağını düşünüyorum. Dünya genelinde jeopolitik riskler süratle artıyor,  ama bu gerçek henüz yatırımcıların radarında görünmüyor.”

Uzman, Trump’ın jeopolitik konularda sık ​​”fikrini değiştirme” eğilimine dikkat çekti ki, “insanlar onun düşüncesinin ne yönde olduğunu bilemeyecek.”

Trump, Ukrayna’nın Rusya ile savaşını 24 saat içinde durduracağını iddia etti, ancak sözde barış planının ayrıntıları konusunda ketum davranıyor.  Siyasi kariyeri boyunca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e övgüler yağdırdığını hatırlamak lazım.

Boardman-Weston, “Ukrayna’daki savaşa veya Çin ve Tayvan ile ilişkilere nasıl yaklaşacağına ilişkin bu öngörülemeyen durum, jeopolitik açıdan artan risklere yol açıyor.  Bunun da piyasa değerlemelerini olumsuz etkileyeceğini düşünüyorum” dedi.