ISO PMI: Sanayide daralma hız kesti

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Kasım 2024 sonuçlarına göre, eşik değer olan 50,0’nin üzerinde yer alan değerler sektörde iyileşme anlamına geliyor.

Kasım ayında manşet PMI, sekiz aydır üst üste eşik değer 50,0’nin altında kalmasına rağmen, ekim ayında kaydedilen 45,8 seviyesinden 48,3’e yükseldi. Bu artış, imalat sektöründeki faaliyet koşullarındaki bozulmanın Mayıs ayından bu yana en hafif seviyede olduğunu gösterdi.

Kasım 2024 dönemine ait İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI sonuçları, sektördeki faaliyet koşullarında sınırlı da olsa iyileşme işaretleri verdi. Manşet PMI, yılın son çeyreğinde artış göstererek talepteki kısmi toparlanmaya işaret etti. Firmalar yeni siparişlerde zorluk yaşamaya devam etse de, toplam ve ihracat siparişlerindeki yavaşlama ekime kıyasla daha ılımlı bir seyir izledi. Benzer şekilde, üretimdeki daralma da belirgin şekilde azalarak nisan ayından bu yana en düşük seviyeye indi.

İstihdamdaki Artış ve Enflasyonist Baskıların Azalması

Dokuz aylık daralmanın ardından istihdamdaki artış, anketin en olumlu gelişmesi olarak öne çıktı. Çalışan sayılarındaki artış sınırlı olsa da Temmuz 2023’ten bu yana en yüksek hızda gerçekleşti. İmalat sektörü ayrıca enflasyonist baskıların azalmasından fayda sağladı. Girdi maliyetleri enflasyonu üst üste dördüncü ay düşerek son iki yılın en düşük seviyesine geriledi. Ancak ham madde fiyatlarındaki yükseliş ve liradaki zayıflık, maliyet artışlarının temel nedenleri olarak belirtildi. Nihai ürün fiyatlarındaki artışlar ise son beş yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti.

Girdi alımları ve stoklarında azalma devam etmekle birlikte bu eğilim ekime göre daha yavaş seyretti. Bununla birlikte, nihai ürün stokları Aralık 2021’den bu yana en keskin düşüşü kaydetti. Firmalar, tedarikçilerin teslimat sürelerinin artmasını kısmen jeopolitik gerginliklere bağladı.

Gıda Sektörü Öne Çıktı

İSO Türkiye Sektörel PMI raporu, kasım ayında talepte kısmi iyileşme sinyalleri verirken, faaliyet koşullarındaki zorlukların devam ettiğini gösterdi. Yeni siparişler gıda sektörü dışında takip edilen on sektörün dokuzunda yavaşladı. Gıda sektöründe ise yeni iş hacmi güçlü bir şekilde artarak marttan bu yana en hızlı iyileşmeyi kaydetti. Tekstil sektörü ise siparişlerdeki yavaşlamanın ekime kıyasla arttığı tek sektör oldu.

İhracat ve Üretim Dinamikleri

Yeni ihracat siparişlerinde de düşüşler hız keserken, kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektörü yedi ayın ardından yeniden artış kaydetti. Gıda sektörü, hem toplam yeni siparişlerde hem de üretimde artış gösteren tek sektör oldu. Diğer sektörlerde ise düşüşler ekime kıyasla daha ılımlı gerçekleşti.

Maliyet ve Fiyat Değişimleri

Girdi maliyetleri tüm sektörlerde daha yavaş artarken, kimyasal, plastik ve kauçuk ürünlerinde artış en düşük seviyede kaydedildi. Metalik olmayan mineral ürünlerde ise 2016’dan bu yana en düşük enflasyon oranı gözlemlendi. Gıda sektörü, hem girdi maliyetlerinde hem de nihai ürün fiyatlarında en hızlı artışın yaşandığı alan oldu. Öte yandan, tekstil sektörü satış fiyatlarını düşürerek bir yıldan uzun bir süreden sonra ilk kez fiyat indirimine gitti.

İstihdam ve Satın Alma Faaliyetleri

Çalışan sayısını artıran sektör sayısı iki’den üçe çıktı. En hızlı istihdam artışı kara ve deniz taşıtlarında görülse de bu artış, bir önceki ayki rekor düşüşün kısmi telafisi niteliğindeydi. Satın alma faaliyetlerinde artış üç sektörle sınırlı kalırken, girdi stokları yalnızca bir sektörde yükseldi. Nihai ürün stoklarındaki artış ise yalnızca gıda sektöründe gözlendi.