IMF 4cü Madde raporu ekonomi için ne dedi?

IMF İcra Kurulu, Türkiye ile 2024 Madde IV İstişarelerini 27 Eylül’de tamamladı ve bulguları Cuma günü açıklandı. Geçmişteki uygulamaların aksine, Türk yetkililer, en iyi ihtimalle ekonomi politikası için karışık bir durum arzeden raporun açıklanmasına izin verdi.  IMF Ankara’nın büyümenin yavaşlaması pahasına 2025’te enflasyonu düşürmesi muhtemel rasyonel politikalarını destekliyor. Öte yandan yetkililere, enflasyonist beklentileri sabitlemek ve makroekonomik istikrarı sağlamlaştırmak için eşgüdümlü maliye, para ve gelirler politikalarına devam etmeleri yönünde çağrıda bulunuluyor.

Raporun özeti şöyle:

Rasyonel politikalara dönüş ekonomik dengesizlikleri azalttı ve güveni yeniden canlandırdı. Sıkılaşan finansal koşulların iç talep üzerinde baskı yaratması nedeniyle manşet enflasyon düştü. Yerli ve yabancı yatırımcıların lira cinsinden varlıklara yönelmesiyle ülkeye bakış keskin bir şekilde iyileşirken, düşük emtia fiyatları, artan ihracat ve azalan altın ithalatı cari dengeyi güçlendirerek hem brüt hem de net rezerv pozisyonunda büyük bir iyileşmeyi destekledi.

Enflasyonun daha da düşmesi bekleniyor

Daraltıcı reel faiz oranları, ılımlı ücret artışı ve 2025 yılındaki sıkı maliye politikasının enflasyonu bu yıl yüzde 43’e, 2025 sonunda ise yüzde 24’e düşürmesi bekleniyor.

Güçlü bir ilk çeyreğin ardından büyüme zayıfladı. GSYH artışının 2024’te yüzde 3’e, 2025’te ise yüzde 2,7’ye düşerek orta vadede yüzde 4’e doğru toparlanması bekleniyor. Enflasyonun düşürülmesi ve artan güven, cari açığın GSYİH’nın yaklaşık yüzde 2’sine ve rezervlerin IMF’nin yeterlilik ölçüsünün yaklaşık yüzde 100’üne kadar daralmasını destekleyecektir.

Riskler çok ve aşağı yönlü

Bu rsikler arasında beklenenden daha güçlü ücret ve fiyat katılığı, sermaye akışlarının tersine dönmesi, daha yüksek küresel enerji fiyatları ve artan jeopolitik gerilimler yer alıyor. Önemli finansal ve dış kırılganlıklar devam ediyor. Yetkililerin enflasyonla mücadeleye yönelik kademeli yaklaşımı, risklerin oluşabileceği süreyi uzatıyor.

Enflasyonist baskılar hala yüksek ve ciddi aşağı yönlü riskler göz önüne alındığında, yetkililere enflasyonist beklentileri sabitlemek ve makroekonomik istikrarı sağlamlaştırmak için eşgüdümlü maliye, para ve gelir politikalarına devam etmeleri çağrısında bulunuldu.

IMF ne önerdi?

Sürdürülebilir kamu borcunun önemine dikkat çeken Direktörler, enflasyonla mücadele çabalarını desteklemek için daha büyük ve daha ön yüklemeli bir mali konsolidasyon tavsiyesinde bulundu. Vergi idaresinin güçlendirilmesini, harcamaların  rasyonelleştirilmesini, vergi tabanının genişletilmesini, enerji sübvansiyonu reformunu, sermaye harcamalarının hayati projelerle sınırlandırılmasını ve depremle ilgili harcamaları tamamlarken etkinlik izlemenin mekanizmasının güçlendirilmesini istediler.

Direktörler ayrıca devlete ait işletmelerdeki, kamu özel ortaklıklarındaki koşullu yükümlülüklerden ve emeklilik maliyetlerinden kaynaklanan mali risklerin kamuya açıklanması için daha fazla çaba gösterilmesi yönünde çağrıda bulundu.

Zorluklara dikkat çeken Direktörler, maaş ve ücretlerde geriye dönük endekslemenin aşamalı olarak kaldırılmasının ve ücretlerin hedef enflasyon doğrultusunda belirlenmesine yönelmenin enflasyonun azaltılmasına yardımcı olacağı değerlendirmesini yaptı.

Direktörler, enflasyon hedef seviyelere yaklaşana kadar sıkı, verilere bağlı para politikasının sürdürülmesi çağrısında bulundu. Enflasyonla mücadele çabasının kredibilitesini sağlamak için merkez bankasının gerekirse daha fazla sıkılaştırmaya hazır olması gerektiği konusunda uyardılar. Direktörler, parasal aktarım mekanizmasının ve merkez bankası bağımsızlığının ve iletişiminin daha da güçlendirilmesinin politikanın güvenilirliğini artıracağını vurguladı.

TCMB’nin dövize müdahalesine onay

Direktörler, enflasyon beklentilerini yerinden oynatabilecek ani döviz kuru hareketlerini yumuşatmaya odaklanmak ve enflasyon geriledikçe azaltılmak şartıyla TCMB’nin dövize müdahalesini teşvik etti. Kısa vadeli sıcak para akışlarını etkili bir şekilde yönetme ihtiyacını vurguladılar ve döviz likidite riski ve enflasyon geriledikçe sermaye akışını kısıtlayan önlemlerinin kademeli olarak kaldırılması  konusunda anlaştılar.