Güldem Atabay:  Nakit bütçeden ilk iyi haber geldi ama…

Seçim öncesi aylarda aylık ölçekte açık rekorları kıran nakit bütçe Mayıs ayında 235 milyar TL fazla verdi. geçen yılın Mayıs ayında aylık fazla 170 milyar TL olduğundan, 12 aylık nakit bütçe açığı Nisan sonundaki 1,016 milyar TL’den 951 milyar TL’ye geriledi. Geçen yılın sonundaki 626 milyar TL’ye göre ise ilk üç ayın kötü performansı nedeniyle halen çok yüksek.

Toplam gelirlerin mayıs ayında yıllık %67,6 büyümesi karşısında harcamalardaki artışın %78,8 olması dikkat çekici. Faiz harcamalarının aylık %7 artması toplam harcamaları sınırlandırmış görünüyor. Ve faiz dışı harcamalardaki %99 oranındaki artış da mayıs sonu itibarıyla henüz tasarruf adına fazla yol kat edilmediğini gösteriyor. Ocak-Mayıs döneminde nakit bütçe açığı 528 milyar TL’nin geçen yılki seviye 247 milyar TL’nin iki katından fazla olduğunu vurgulamak gerek.

Özetle nakit bütçedeki aylık fazla olumlu bir haber olmakla birlikte gidişatta bir değişime işaret etmekten uzak. Seçimin tamamlanmasının ardından harcamalarda yavaşlama her seçim sonrasında izlediğimiz bir durum. Enflasyonla mücadelenin gerektirdiği kamu harcamalarında fren ise henüz verilerde görünmüyor. Ay sonuna doğru açıklanacak merkezi bütçe detaylarında resmin detaylarını izliyor olacağız.

Yazarımız  Atilla Yeşilada ise şu yorumu yaptı:

Bu yıl nakit bütçe verilerini her zamankinden daha yakından izliyoruz, çünkü geçen Aralık’ta Hazine 2024 yılında deprem harcamalarında kullanılmak üzere TL800 milyar kadar bir ödeneği TCMB’ye depo etti.  Bu hamleyle 2023 bütçe açığı/GSYİH oranı gerçek durumundan oldukça yüksek olarak açıklandı. Bu fonların yıl içinde harcanması harcanabilir gelire yüksek katkı yaparak ekonomik faaliyeti yakından etkileyecek.  Anılan fonların  ne kadarının ay içinde kullanıldığını nakit bütçeden kestiremesek de, nakit harcamalar mali duruşun sıkı veya gevşek olduğu hususunda merkezi bütçeye nazaran daha iyi fikir veriyor.

İsminin kullanılmasını istemeyen, ancak güvendiğim bir ekonomist bana şu kısa notu yolladı:

Manşet gelir artışı yıllık bazda %68 civarında, yani enflasyon göz önüne alındığında oldukça zayıf. Ancak tatiller ve Bayramlar nedeniyle aydan-aya kayan vergi hasılatına göre düzeltme yaptığımızda vergi artışının yıllık bazda %88 civarında; yani resmi enflsyonun üstüne syeretiğini gözlüyoruz.

Bu şekilde hesaplandığında, Mayıs ayında nakit gelir artışının toplam harcama artışını (%79, yıllık) geride bıraktığını, ancak faiz dışı harcama artışının (%99, yıllık) gerisinde kaldığını vurgulamakta yarar var.

Son olarak, yılın mayıs ayına kadar olan dönemde açık, geçen yılın aynı dönemine göre (247 milyar TL) iki katından fazla artarak yaklaşık 573 milyar TL seviyesinde gerçekleşti veya GSYH’nin %2,4’ünden tahmini olarak (H1) GSYİH’nın %3,1’ine yükseldi.

Bütçenin kötüleştiğine şüphe yok ama bozulmanın hızı şu ana kadar nispeten sınırlı.