FT: Washington, Türkiye’yi Amerikan bağlantılı askerî donanımın Rusya’ya ihracatı konusunda uyardı, “Yaptırım gelebilir” dedi

Hassas teknolojilerin ABD’nin rakiplerinin eline geçmesini önleme çabalarına öncülük eden Ticaret Bakan Yardımcısı Matthew Axelrod, yasadışı ticareti durdurma çabalarının bir parçası olarak geçtiğimiz günlerde Ankara ve İstanbul’da Türk yetkililer ve yöneticilerle bir araya geldi.

ABD merkezli The Financial Times (FT), Washington’ın Türkiye’yi, Moskova’nın savaş makinesi için hayati önem taşıyan ABD askeri bağlantılı donanımın Rusya’ya ihracatını azaltmaması halinde bunun “sonuçları” olacağı konusunda uyardığını yazdı. ABD, Türkiye’nin işlemciler, hafıza kartları ve amplifikatörler de dahil olmak üzere Batı yapımı elektronik cihazların yaptırımlara aykırı olarak Rus füzeleri ve hava araçlarına aktarıldığı bir merkez haline gelmesinden endişe duyuyor. Gazete, tahmin edilen akışın durdurulmaması halinde ABD’li yetkilinin “yaptırımdan başka bir seçenek kalmayacağını” söylediğini aktardı.

FT’nin aktardığına göre; hassas teknolojilerin ABD’nin rakiplerinin eline geçmesini önleme çabalarına öncülük eden Ticaret Bakan Yardımcısı Matthew Axelrod, yasadışı ticareti durdurma çabalarının bir parçası olarak geçtiğimiz günlerde Ankara ve İstanbul’da Türk yetkililer ve yöneticilerle bir araya geldi.

Üst düzey bir Ticaret Bakanlığı yetkilisine göre; Axrodel’in mesajı, Türkiye’nin Amerikan menşeli çiplerin ve Moskova’nın Ukrayna’daki savaşı için çok önemli olan diğer parçaların ticaretini engellemek için daha fazla çalışması gerektiği yönündeydi.

“Yaptırım uygulamaktan başka çaremiz kalmayacak”

Axelrod, Financial Times’a yaptığı açıklamada, “ABD teknolojisinin Rusya’ya yasadışı akışını durdurmak için Türkiye’nin yardımına ihtiyacımız var” dedi. Axelrod, “Türk makamları ve endüstrisinin hızlı bir şekilde ilerleme kaydettiğini görmemiz gerekiyor, aksi takdirde ihracat kontrollerimizden kaçanlara yaptırım uygulamaktan başka çaremiz kalmayacak” diye ekledi.

“İki NATO müttefiki arasındaki ilişkileri nasıl zedelediğinin son işareti”

Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı topyekûn işgale başlamasından bu yana AB ve diğer Batılı ortakların Rusya’ya kapsamlı yaptırımlar uygularken Türkiye’nin bu kısıtlamalardan kaçındığını hatırlatan FT, “Washington’un uyarısı, Türkiye’nin Rusya ile güçlü ticari bağlarını sürdürme kararının iki NATO müttefiki arasındaki ilişkileri nasıl zedelediğinin son işareti” yorumunda bulundu. Gazete, Ankara ve Moskova’nın savaşın patlak vermesinden bu yana ticaretini artırdığını da yazdı.

FT, ABD’nin, Türkiye’nin işlemciler, hafıza kartları ve amplifikatörler de dahil olmak üzere Batı yapımı elektronik cihazların yaptırımlara aykırı olarak Rus füzeleri ve hava araçlarına aktarıldığı bir merkez haline gelmesinden endişe duyduğunu yazdı.

Türkiye, ABD menşeli yüksek öncelikli malları Rusya’ya gönderen ikinci büyük kaynak

ABD Hazine Bakanlığı’nın terörizm ve mali istihbarattan sorumlu müsteşarı Brian Nelson, geçen yılın sonlarında Türkiye’ye yaptığı bir ziyaret sırasında ABD’nin, Türkiye’nin askerî bağlantılı mal ticaretinden duyduğu rahatsızlığı dile getirmişti.

ABD, Ticaret Bakanlığı yetkilisine göre Türkiye, Çin’in ardından Rusya’ya gönderilen ABD menşeli yüksek öncelikli malların dünyadaki en büyük ikinci kaynağı.

Yetkili, Axelrod’un Ankara’ya bu ticaretin “acil bir sorun” olduğunu söylediğini ve Ankara’ya “ABD kontrolündeki ürünlerin Rusya’ya aktarılmasına yasak getirmesi ve uygulaması” çağrısında bulunduğunu söyledi. Yetkili, Moskova’nın ABD parçalarına erişmek için “Türkiye’nin ticaret politikasını istismar etmeye çalıştığını” da sözlerine ekledi.

Ticaret Bakanlığı bu ticaret nedeniyle 18 Türk şirketini “kuruluşlar listesine” eklemiş durumda; bu da Amerikan şirketlerinin bu grupların hassas parçalarını satmak için özel lisanslar almasını gerektiriyor. Ticaret yetkilisi, “İlerleme kaydedilmedikçe ve kaydedilene kadar bundan daha fazlasını görmeyi bekleyebilirsiniz” dedi. ABD Hazine Bakanlığı, Rusya’nın askeri-endüstriyel kompleksine tedarik sağladığı iddiasıyla çok sayıda Türk şirketine ayrı ayrı yaptırım uygulamıştı.

2023’e göre gerilemiş görünüyor; sebebi Biden’ın emri olabilir

FT’nin Türk gümrük verilerine dayanarak yaptığı hesaplamalara göre; bu yılın ilk altı ayında 85 milyon dolar olan ihracat, 2022’nin aynı dönemindeki 27 milyon doların oldukça üzerinde.

Türkiye’nin askeri bağlantılı mal ihracatı 2023’te ulaştığı yüksek seviyelerden bir miktar gerilemiş görünüyor. FT’ye göre bunun sebebi ABD Başkanı Joe Biden‘ın yaptırım uygulanan bir Rus kuruluşuyla işlem yapan herhangi bir yabancı finans şirketine doğrudan Rusya’nın askeri-sanayi üssüyle çalışıyormuş gibi muamele etmesine olanak tanıyan idarî emri olabilir.

Ticaret yetkilisine göre, sertleşen tutum Rusya’nın Türkiye’den ABD menşeli malları ithal etmek için ödemesi gereken maliyetleri de keskin bir şekilde arttırdı. Ticaret yetkilisi, “Son dönemde bazı ilerlemeler kaydedildi … ancak bu yeterli değil, çünkü hala çok yüksek” dedi.