DİSK-AR: Türkiye emeklilere en az harcama yapan ülkelerden

Türkiye’de emekli maaşlarına yapılacak zamlarla ilgili kaynak tartışmaları, en düşük emekli maaşlarının asgari ücretin oldukça gerisinde kalmasına yol açarken, EYT konusundaki tartışmalar da emeklileri ekonomik bir yük gibi gösteren bir tablo ortaya koyuyor.

Çalışma hayatları boyunca prim ödeyen vatandaşlar, emeklilik dönemlerinde refah içinde yaşamayı beklerken, emekli maaşlarının alım gücü, dünya ile kıyaslandığında düşük seviyelerde kalıyor.

2001 yılında en düşük emekli maaşı 1,51 asgari ücrete karşılık gelirken, Temmuz 2024’te enflasyon farkı ve yapılan iyileştirmelere rağmen bu oran 0,74 asgari ücrete düşmüş durumda.

Dünyanın gerisinde kaldı

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Araştırma Merkezi’nin hazırladığı rapora göre, Türkiye emekliler ve sosyal koruma için en az harcama yapan ülkeler arasında yer aldı.

DİSK-Ar raporunda yapılan açıklama şu şekilde:

“ILO verilerine göre dünyada sosyal korumaya (sağlık dahil) ortalama GSYH’nin yüzde 19,3’ü oranında kamu kaynağı ayrılırken Türkiye’de bu oran yüzde 10,5!

Dünyada emekliler için hükümet harcamalarının GSYH’ye oranı yüzde 7,9 iken Türkiye’de bu oran 4,3.

Emekliler için Doğu Avrupa ülkelerinde GSYH’nin yüzde 9,3’ü, Batı Avrupa ülkelerinde yüzde 11,3’ü oranında kamu harcaması yapılıyor.

Emeklilik harcamalarına en az kaynak ayıran ülkeler

Türkiye’de sık sık özellikle hükümet çevreleri ve neoliberal yaklaşıma sahip olanlar sosyal güvenlik sisteminin bütçeye yük olduğundan, sosyal güvenliğin bir “karadelik” olduğundan söz ediyor. Emekli aylıkları ve emeklilik yaşı söz konusu olduğunda en çok gündeme gelen itirazlardan biri “kaynak yok” ve “sosyal güvenlik sistemi açık veriyor” şeklindedir. Bu söylemlerin gerçeği yansıtmadığı DİSK-AR tarafından hazırlanan ve Mart 2024’te yayımlanan “Avrupa’da Türkiye’de Emeklilerin Durumu” isimli raporda da ortaya konmuştu.

Geçtiğimiz günlerde yayımlanan Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) “Sosyal Koruma Raporu 2024-26: İklim Eylemi ve Adil Geçiş için Evrensel Sosyal Koruma” adlı raporu sosyal koruma ve emeklilikle ilgili hükümet harcamaları konusunda ayrıntılı bilgiler sunuyor.”