ANALİZ:  İmalat sanayinde talep kaynaklı zayıflama sürüyor

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) ağustosta 47,8 ile temmuz ayına  kıyasla bir miktar toparlansa da imalat sanayi faaliyetindeki zayıflığın sürdüğüne işaret etti. Nitekim manşet  endeksteki artışa rağmen, en önemli alt bileşenlerden olan üretimdeki düşüş sürdü. Üretim endeksi Kasım  2022’den beri en düşük değerini alırken, hem talep koşulları hem de fiyat gelişmelerinin buna neden olduğu  bildirildi.

Diğer taraftan, toplam siparişlerdeki daralma sinyaline rağmen ihracat siparişlerinin Haziran 2023’ten beri ilk kez 50 değerini aşması iç siparişlerdeki zayıflamanın daha sınırlayıcı olduğuna işaret etti. Bu talep koşulları altında istihdam azalma eğilimini korudu. Üretimin talep koşullarına göre daha fazla zayıflamasıyla girdi ve nihai ürün stokları azalırken, tedarikçilerin teslimat süreleri de bir miktar kısaldı.

Fiyatlama ve maliyetlere ilişkin sorularda ise bir miktar bozulma gözlendi. TL’deki değer kaybı hem nihai ürün hem de girdi fiyatlarında artışa neden oldu. Sektörel veriler, imalat sanayindeki zayıflamanın genele yayıldığına işaret ederken, mineral maddeler sektöründe görece olumlu bir görünüm kaydedildi.

Anketin alt sorularına bakıldığında;

 Üretim endeksi son beş aydır geriliyor. Son 21 ayın en düşük düzeyine gelen endekste anekdotal bilgiye göre, zorlu ekonomik koşullar, talepteki zayıflık ve fiyat artışları etkili oldu.

 Yeni siparişlerde iç talepteki zayıflık kaynaklı düşüş devam ederken ihracat siparişleri Haziran 2023’ten beri ilk kez 50 eşik seviyesinin üzerine geçti.

 İstihdam endeksi son yedi aydır daralıyor. Bunda temmuza göre daha ılımlı olsa da yeni siparişlerdeki azalma etkili olmaya devam ediyor. Anekdotal bilgiye göre, çalışanların işten ayrılmaları da etkili.

 Enflasyonist baskılarda artış görüldü. Girdi fiyatları temmuza göre daha ılımlı da olsa yükselirken TL’deki zayıflığın bu yükselişte etkili olduğu vurgusu hakimdi. Nihai ürün fiyatları artış hızı ise temmuza göre daha hızlı yükseldi.

Sektörel bazda ise mevsimsellikten arındırılmış olarak;

 Manşet endekslere göre, tüm sektörler 50 eşik değerinin altında kaldı. Son iki aydır 50 eşik seviyesinin üzerine çıkan sektör bulunmuyor.

 Üretim endeksinde aylık bazda en belirgin düşüş tekstil ve ana metal sektörlerinde görülmekle birlikte tüm sektörlerde endeksin eşik seviye altında kalmayı sürdürdüğü görüldü. Aylık bazda sadece mineral maddeler üretim endeksi temmuz ayının üzerine çıkarken, sektörün üretim endeksi ortalamasının üzerinde.

 Yeni siparişlerde aylık bazda en belirgin düşüş tekstil sektöründe gerçekleşti. Mineral madde, ana metal ve makine-metal sektörlerinde endeks yükseliş gösterse de 50 eşik seviyenin altında.

 İstihdam endeksinde de kimya ve makine-metal sektörlerinde artış görülürken, diğer sektörlerde düşüş gözlendi. Aylık bazda en belirgin düşüş giyim ve elektrik sektörlerinde gerçekleşti.

 Girdi maliyet endeksi tüm sektörlerde yükseldi; en belirgin artış mineral maddeler sektöründe gerçekleşti.

 Tedarikçi teslim süresi tekstil, ağaç, mineral maden ve ana metal sektörlerinde kısaldı.  Diğer sektörlerde ise teslimat süreleri uzadı.

Akbank Araştırma raporundan alıntıdır