Dünya ekonomisinde zorlu ay:  İmalat sanayi daralıyor

Zayıf talep ve ekonomik belirsizlik nedeniyle JP Morgan küresel fabrika faaliyeti (imalat sanayi PMI) endeksi  Eylül ayında zayıfladı ve politika yapıcıları kırılgan büyümeyi destekleme konusunda baskı altında tuttu. İmalatçıların fiyatlarını düşürmesine rağmen talebin keskin bir şekilde azaldığı gözlendi.  Avrupa’nın en büyük ekonomisi olan Almanya’nın son 12 ay boyunca koşullardaki en belirgin kötüleşmeyi kaydetmesi nedeniyle Euro bölgesindeki imalat faaliyeti bu yıl en hızlı temposunda yavaşladı.

S&P Global tarafından derlenen Euro bölgesi imalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) Eylül ayında 45,0’a düştü. Bu, 44,8’lik ön tahminin biraz ilerisindeydi ancak büyümeyi daralmadan ayıran 50 puanın oldukça gerisinde.

JP Morgan Asset Management’tan Natasha May, “Euro Bölgesi’nde 2024 başlarında beklenen toparlanmanın oldukça zayıf olduğu ortaya çıktı. Güven bir miktar baskı altında olmaya devam ediyor ve imalat sektörü hala çok zayıf görünüyor” dedi.

Petrol fiyatlarındaki düşüş bölgedeki girdi maliyetlerinin düşmesine yardımcı oldu ancak Orta Doğu’da artan gerilimlerin üretimi etkileyip  maliyetleri yeniden yukarı çekebileceğine dair endişeler var. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde, Pazartesi günü yeni bir faiz indirimine ilişkin en net ipucunu verirken, Federal Reserve Başkanı Jerome Powell, ABD merkez bankasının ileriye dönük olarak muhtemelen çeyrek puanlık faiz indirimlerine sadık kalacağını ve “acelesi olmadığını” belirtti.

Salı günü yayınlanan resmi veriler, 20 ülkenin para birimi birliğinde enflasyonun Eylül ayında %1,8’le  Avrupa Merkez Bankası’nın %2’lik hedefinin altına düştüğünü ve bu ay ek  faiz indirimi olasılığını güçlendirdiğini gösterdi. Birleşik Krallık’ta fabrika yöneticileri, yeni hükümetin ilk bütçesine ilişkin endişelerin Orta Doğu’ya ilişkin endişeler ve güçlü enflasyon baskılarıyla birleşmesi nedeniyle keskin bir şekilde daha kötümser hale geldi.

YAVAŞLAMA BELİRGİN

Yine de Asyalı imalatçılar, Çinli yetkililerin geçtiğimiz hafta açıkladığı, faiz oranlarının düşürülmesi ve bankacılık sistemine likidite enjeksiyonu da dahil olmak üzere agresif teşviklerden önümüzdeki aylarda biraz rahatlayabilir. Ancak PMI verileri, Japonya’daki fabrika faaliyetinin Eylül ayında daraldığını ve Tayvan’da daha yavaş bir hızda büyüdüğünü gösterdi; bu durum, zayıf küresel talebin Asyalı ihracatçılar üzerindeki olumsuz etkisini vurguladı.

Yavaşlayan ABD büyümesinin etkilerinin giderek arttığının bir işareti olarak, Güney Kore’nin ihracat büyümesi Eylül ayında yavaşladı ve dünyanın en büyük ekonomisine yapılan sevkiyatlar neredeyse hiç artmadı. Çin’de fabrikalar üretimi artırmakta zorlanırken, Pazartesi günü Caixin/S&P Global imalat PMI’ı Temmuz 2023’ten bu yana en düşük seviye olan 50,4’ten Eylül ayında 49,3’e geriledi.

Düşük iç tüketim nedeniyle ekonomik büyümeyi muhafaza etmek için ihracata bel bağlayan Japonya’da da benzer bir tablo vardı. Japonya’nın nihai PMI’ı Eylül ayında 49,8’den 49,7’ye gerileyerek üst üste üçüncü ayda da aktitivede daralmaya işaret etti. Capital Economics piyasa ekonomisti Shivaan Tandon, Asya’nın PMI’ı hakkında şunları söyledi: “Yeni siparişlerdeki daha yumuşak büyüme geçen ay imalat üzerinde ağırlık oluşturan ana faktördü.” “Küresel talebin önümüzdeki aylarda zayıf kalması ve yakın vadede Asya’daki faaliyetler üzerinde baskı yaratması bekleniyor” dedi.

Tayvan PMI Eylül ayında 51,5’ten 50,8’e düştü. Anketler Vietnam, Malezya ve Endonezya’da imalat faaliyetinin daraldığını gösterdi. Talebin önemli bir göstergesi olan yeni siparişlerin Aralık ayından bu yana en zayıf hızda artmasıyla Hindistan imalat sanayindeki büyüme Eylül ayında sekiz ayın en düşük seviyesine geriledi.

Uluslararası Para Fonu (IMF), ılımlı enflasyonun merkez bankalarının para politikalarını gevşetmesi için alan yaratması nedeniyle Asya ekonomileri için yumuşak bir iniş öngörüyor. Bölgedeki büyümenin 2023’teki yüzde 5’ten bu yıl yüzde 4,5’e, 2025’te ise yüzde 4,3’e yavaşlayacağı öngörüsü var.

J.P.Morgan Küresel Ekonomisti Bennett Parrish global imalat  sanayi PMI hakkında şunları söyledi: “Küresel imalat çıktı PMI’ındaki dördüncü ardışık düşüş, küresel endüstride bir zayıflamaya işaret ediyor. Eylül ayındaki 0,6 puanlık düşüş, üretim endeksini dokuz ayın en düşük seviyesi olan 49,4’e düşürdü ve bu yıl ilk kez 50 puanın altına geriledi. Temel ayrıntılar da zayıftı: Yeni siparişler, istihdam ve gelecekteki üretim PMI’larının tamamında Eylül ayında ciddi düşüşler görüldü.

Ulusal düzeyde, Euro bölgesi üretim PMI’ının düşük olması, sanayi sektörünün çok zayıf olduğuna işaret ederken Çin’in durgunlaştığı görülüyor. Öncü tahminde mütevazı bir artışla öne çıkan ABD üretim PMI’sında bile bugünkü nihai raporda bu iyileşmenin silindiğini gördü.”