ANALİZ:  Trump kazanmaya daha yakın, çılgın vergi vaatleri ekonomiyi çökertebilir

Tarihi ABD seçimlerine sadece bir hafta kala, anket ortalamalarına göre %47 oy oranıyla Harris ve Trump başabaş. Fakat, başkanı seçecek delege sayısında önemli rol oynayan ve hemen her seçimde parti değiştirmekle bilinen 7 salıncak eyalette, Trump ya çok az farkla da olsa önde, ya da son bir ayda Harris’le arasındaki farkı kapattı. Güvenilir bir kaynak olan seçim araştırma merkezi 538 Projesine göre, Trump’ın kazanma şansı %54.

Eğer Trump ikinci kez başkan seçilirse, derhal “heteredox” ekonomi politikalarını hayata geçirecek. Yakın zamanda basına bigli veren yakın danışmanları özellikle tüm dünyadan gelen ithalata yeni vergi koymak konusunda Trump’ın çok hızlı hareket edeceğini beyan etti. CNBC haberine göre, Trump, dünyanın en çok dinlenen podcast’lerinden birinin sunucusu Joe Rogan ile Cuma günü yaptığı röportajda gelir vergilerini sona erdirme ve bunların yerine gümrük vergilerini koyma fikrinin arkasında durdu.

Rogan, üç saatlik röportaj sırasında Cumhuriyetçi başkan adayına bu soruyu sordu: “Gelir vergilerinden kurtulup yerine gümrük vergileri koyma fikri gerçek mi?”. “Bu konuda ciddi misiniz?” “Evet elbette, neden olmasın?” yanıtını aldı.

“Düşmanın büyük bir bedel ödemeden gelip işlerimizi, fabrikalarımızı, işçilerimizi, ailelerimizi esir almasına izin vermeyeceğiz. Ve en büyük bedel de tarifelerdir” diye ekledi eski başkan.

Trump’ın  ekonomik vaatlerinin merkezinde gelir vergisi sistemini revize edip, bir çok vergi yerine katı bir korumacılık politikası uygulamak yer alıyor. Bahşişler, fazla mesai ücretleri ve Sosyal Güvenlik yardımlarından kesilen gelir vergilerini kaldırmanın yanı sıra, 2025’te sona erecek olan 2017 vergi indirimlerini de yenilemeyi öneriyor. Ayrıca gaziler, itfaiyeciler, polis memurları ve askeri personel için gelir vergisi muafiyetlerini de değerlendireceğini söyledi.

Tarafsız düşünce kuruluşu Tax Foundation’a göre, yalnızca gelir, fazla mesai ve Sosyal Güvenlik transferleri üzerinden alınan vergilerin kaldırılmasının 10 yıl içinde tahmini 2 trilyon dolara mal olması bekleniyor. Bu maliyet, Trump’ın diğer vergi muafiyeti önerilerinin de eklenmesiyle daha da artıyor. Trump, agresif gümrük vergisi politikası vizyonunu bu maliyetleri dengelemenin bir yolu olarak görüyor. Kendisi, özellikle Çin ithalatı için %60,  diğer ülkelerden yapılan tüm ithalatlara %20’lik  gümrük vergisi teklif ediyor.

Vergi uzmanları ve ekonomistler, Trump’ın tarifelerinin, gelir vergilerinin kaldırılmasından kaynaklanan trilyonlarca dolar hasılat kaybını dengelemek için yeterli   olmayacağını düşünüyor. Tax Foundation’dan kıdemli politika analisti Garrett Watson, “Tarife oranları arttıkça ithalat azalacağından, gelir vergisi kaybını telafi etmek pratikte mümkün olmayacaktır” dedi.

Watson, bireysel gelir vergilerinin aynı dönemde getireceği 33 trilyon dolara kıyasla, Trump’ın tarifelerinin muhtemelen 10 yıl içinde tahmini 3,8 trilyon dolar gelir yaratacağını ekledi. Her şey hesaba katıldığında, Trump’ın tarifeleri de içeren genel vergi planı,  bütçe açığını on yılda 3 trilyon dolar artıracak.

Trump’ın vergi stratejisi, gelir vergilerini bir tür yeni satış vergisiyle değiştirmeye,  yani vergi yükünü daha ağır bir şekilde düşük gelirli bireylerin üzerine kaydırmayla neticelenecek. Demokrat Aday ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris Trump’la mücadele stratejisini bu saçmalığı seçmene anlatmak üzerine kurdu.

Yeni gümrük vergileri kaçınılmaz olarak enflasyon da üretecek. Bu durumda, Fed’in 2025 yılında faizleri indirmesi imkan dahilinde olmayabilir.  Baştga Çin ve Avrupa olmak üzere bir dizi devlet misilleme yaparak ABD mallarına vergi koyacak. Sonuçta, ABD ekonomisi çift yönlü daralma şoku yaşayacak. Ek olarak, bütçe açıklarının genişlemesi kredi derecelendirme kuruluşlarının Hazine’nin notunu düşürerek, kredi ve tahvil pazarında dünya çapında şok  yaratabilir.