ANALİZ: ECB’nin Enflasyon Kontrolü İçin Yetersiz Olabileceği Endişeleri Artıyor

Euro Bölgesi’nin zayıf ekonomik büyümesi ve yavaşlayan tüketici fiyat artışları, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) fazla enflasyon yerine yetersiz enflasyon tehdidiyle karşı karşıya kalabileceği konusunda uyarılara neden olmaktadır.

Fiyat artışlarının azalması olasılığı, ECB’nin Eylül 2023’te faiz oranlarını rekor seviyede %4’e çıkarmasına neden olan yüksek enflasyon dönemlerinden keskin bir dönüşü temsil etmektedir.

Para politikası belirleyicilerinin bu Perşembe günü yapılacak toplantıda faiz oranlarını düşürmeleri beklenmekte olup, yatırımcılar artık bu çeyrek puanlık indirimin %3,25’e düşüşünü öngörmektedir.

Ekim ayındaki indirim, ekonomistler tarafından enflasyonun hedefinin sürekli olarak altında kalmasını önlemek amacıyla borçlanma maliyetlerinde daha hızlı ve keskin düşüşlerin serisini başlatabilir. Finansal piyasalar, ECB’nin gelecek yılın ikinci yarısında faiz oranlarını sadece %1,7’ye indireceği yönünde beklentiler oluşturmaktadır. Eylül ayında yıllık enflasyon %1,8’e gerilemiş ve bu, ECB’nin üç yılı aşkın süredir orta vadeli %2 enflasyon hedefinin ilk kez altına düşmüş olmuştur.

Morgan Stanley’nin Avrupa baş ekonomisti Jens Eisenschmidt, ECB’nin “Covid öncesi enflasyonun %2’nin altında olduğu döneme geri dönmemesi” konusunun en büyük zorluklardan biri olacağını belirtmiştir. Eisenschmidt, ECB’nin ana mevduat faizi oranının Aralık 2025’e kadar %1,75’e düşeceğini öngörmekle birlikte, bu seviyenin gevşeme döngüsünün sonu olmayabileceğini eklemiştir.

Tarihsel olarak, ECB’nin daha fazla enflasyon yerine düşük enflasyonla mücadele etmesi daha büyük bir sorun teşkil etmiştir. 120 aydan 93’ünde, pandemi sırasında talebin toparlanmasıyla başlayan enflasyon artışında, enflasyon ECB’nin hedefinin altında kalmıştır. 2 yüzde hedefi, o yaz tanıtılmıştır.

Deflasyon Tehlikesine Önlemler

ECB, enflasyonun daha da düşmesini önlemek için tahvil alımları yoluyla bilançosunu şişirmiş ve ana faiz oranlarını negatif bölgeye itmiştir. Minimal fiyat artışları, deflasyon tehlikesini artırmakta ve tüketicilerin harcamalarını ertelemesine, gelirin azalmasının borç ödeme zorluğunu artırmasına neden olmaktadır. Deflasyonu aşmak, merkez bankaları için enflasyonu kontrol altına almaktan çok daha zor olmaktadır.

Şu anki enflasyon tahminleri, yıllık enflasyonun 2025’in dördüncü çeyreğinde %2 hedefine ulaşacağını ve yılın ilk dokuz ayında bu seviyenin oldukça üzerinde kalacağını öngörmektedir. Ancak, merkez bankası yetkilileri, Eylül ayında yayınlanan tahminin, aylık %1,8 enflasyon rakamı açıklanmadan önce bile fazla iyimser olabileceğinden endişe duymaktadır. Eylül toplantısının tutanaklarına göre, faiz oranlarının hedefin altında kalma riski artık göz ardı edilemez hale gelmiştir.

Yunanistan Merkez Bankası Başkanı Yannis Stournaras, bu hafta en son verilerin “belki de 2025’in ilk çeyreğinde %2’ye ulaşacağımızı” gösterdiğini ifade etmiştir. Bu durum, son aylarda petrol fiyatlarındaki düşüşün Kasım ve Aralık aylarında gerçek yukarı yönlü fiyat baskılarını abartabileceği beklentisiyle birlikte gelmektedir. Ancak, ECB’nin bu durumu “gözü aydın” olarak değerlendireceği belirtilmiştir.

ABD merkezli Macroeconomic Policy Institute’un araştırma direktörü Sebastian Dullien, zayıf büyüme ve keskin düşen enflasyonun ECB’nin faiz oranlarını ayarlamada “bir kez daha çok yavaş hareket ettiğini” ve merkez bankasının enflasyon sürücülerini analiz etmede “hatalı” olduğunu belirtmiştir. Dullien, 2021 ile 2023 arasındaki enflasyon artışının geçici olduğunu, enerji fiyatlarındaki yükseliş ve tedarik zinciri darboğazları nedeniyle olduğunu savunmuş, ECB’nin faiz oranlarını fazla artırarak zaten düşük verimlilik, yavaş yatırımlar ve yaşlanan nüfusla mücadele eden bir ekonomiyi daha fazla zarar vermiştir.

ECB Başkanı Christine Lagarde, geçen hafta merkez bankasının orta vadeli enflasyon hedefinin yakın olduğuna yönelik artan güveni dikkate alacağını belirtmiş, bu açıklama yatırımcıların faiz indirimi beklentilerini artırmıştır. Bununla birlikte, Düsseldorf merkezli Macroeconomic Policy Institute’un araştırma direktörü Sebastian Dullien, ECB’nin enflasyon oranlarını düzenlemekte çok yavaş hareket ettiğini ve merkez bankasının enflasyon sürücülerini yanlış analiz ettiğini ifade etmiştir.

Bu gelişmeler, ECB’nin enflasyonu kontrol altına alma konusundaki çabalarının yetersiz olabileceği ve Euro Bölgesi ekonomisinin gelecekteki büyüme dinamiklerini şekillendirme potansiyeli taşıdığı endişelerini artırmaktadır.

Financial Times