The National:  Suudi Arabistan dolarla petrol satmaktan caymadı! ABD’yle geniş kapsamlı güvenlik  paktı planlanıyor

Resmi kaynaklar, krallığın döviz cinsinden petrol satışlarını sona erdirebileceği yönündeki spekülasyonların ortasında, kapsamlı bir ABD-Suudi Arabistan anlaşmasının dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısını sıkı sıkıya doların yörüngesine yerleştirebileceğini söylüyor. Resmi kaynaklardan aktarılan Wall Street Journal raporuna göre, Joe Biden yönetimi krallıkla bir güvenlik anlaşması imzalamaya yakın.

Bologna’daki Ricerche Industriali Energetiche araştırma görevlisi Francesco Sassi, “Bir güvenlik anlaşmasının imzalanması, Washington ve Riyad’ın bölgedeki çıkarlarını daha da uyumlu hale getirecek ve ABD Başkanı Joe Biden’ın Suudi rejimine karşı uzun zamandır sergilediği soğuk tutumun sona erdiğini sinyalleyecek” dedi.

Potansiyel anlaşma, ABD ile Suudi Arabistan arasında sivil nükleer teknoloji transferi, Filistin devletinin kurulmasına yönelik işbirliği ve Gazze’deki çatışmayı çözme çabalarını kapsayacak geniş bir uzlaşmanın parçası. Abu Dabi merkezli National’a konuşan Sassi, “Güvenlik anlaşması, güçlenen Suudi-Çin ortaklığını frenleyecek ve Suudi Arabistan’ın dolar kullanımına son vereceği yönündeki spekülasyonları tarihe gömecek” dedi.

Petrodolar anlaşması bitti spekülasyonu nereden çıktı?

Bayram’dan önceki hafta, ABD-Suudi petrodolar anlaşmasının “süresinin dolduğuna” dair duyumlar ortaya çıktı. Bunlara göre, krallık petrolünü sadece dolar değil, değişik para birimleriyle de satmaya başlayacaktı. Hatta bazı raporlar Çin yuanının doların yerini alacağını iddia etti. Google Trendler, son iki hafta içinde “petrodolar” terimi için yapılan Google aramalarında önemli bir artış olduğunu ve tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığını söyledi.

Bu keskin artış, Suudi Arabistan’ın ABD ile petrolün dolar cinsinden fiyatlandırılmasına ilişkin 50 yıllık gizli bir anlaşmayı 9 Haziran’da yenilemediğine dair viral hikayelerle bağlantılıydı. Kripto meraklıları tarafından sosyal medyada yaygın olarak paylaşılan raporlar, o zamandan beri finansal analistler ve ekonomistler tarafından reddedildi.

UBS Global Wealth Management baş ekonomisti Paul Donovan, “Birçok kripto spekülatörü umutsuzca doların ölümüne inanmak istiyor. Haberleri önyargılı algılama alışkanlığı, insanları gerçek olanı görmezden gelmeye teşvik ediyor. Bu kötü bir yatırım stratejisi” dedi.

“Petrol her zaman dolar dışındaki para birimleriyle işlem görüyor… Suudi Arabistan riyali dolara sabitlenmiş durumda ve finansal varlık stoğu da dolar odaklı. Doların rezerv konumu işlemlerin nasıl yapıldığına değil, paranın hangi mali varlıklarda saklandığına bağlı ” dedi Donovan Cuma  günü  yazdığı bir notta. Küresel petrol satışlarının yaklaşık yüzde 80’i dolar cinsinden gerçekleştiriliyor ve Suudi Arabistan, ABD ile yapılan gayrı resmi bir anlaşmanın parçası olarak petrol ticaretini büyük ölçüde bu para birimi cinsinden yapıyor.

Saklama verilerine göre, krallık bu yıl Mart ayında ABD Hazine tahvillerindeki varlığını üst üste sekizinci ayda da artırarak 135,9 milyar dolara yükseltti. Bu rakam bir önceki aya göre yüzde 3,66 artış gösterdi.

Pekin, Arap ülkesinin en büyük ticaret ortağı ve ham petrolünün en büyük alıcısı olarak ortaya çıkınca, son iki yılda Suudi Arabistan yuan üzerinden ticaret yapmayı değerlendirdi. Riyad,  artık birincil güvenlik müttefiki ABD ile ilişkileri ile Çin ve Opec+ içindeki kilit enerji ortağı Rusya ile ilişkileri arasında bir denge kurmaya odaklandı.

Geçtiğimiz yıl Çin ve Suudi Arabistan, yerel para birimlerini kullanarak ticareti artırma ve dolara olan bağımlılığı azaltma çabalarının bir parçası olarak 7 milyar dolar değerinde takas anlaşması imzaladı. Kondo, “Çin’in Suudi Arabistan’dan ham petrol ödemeleri için sadece renminbi  kullanmasını istediği doğru, ancak Suudiler Çin’in teklifini ciddiye almak istemez” dedi.

“Suudi riyalinin dolara sabitlenmesi, petrol gelirini dolar cinsinden alarak bütçe planlamasını kolaylaştırıyor. Doların dünyanın en büyük rezerv varlığı olarak konumu hala baskın olmaya devam ediyor ve bu da Suudilerin diğer para birimlerine geçmeleri için neden bırakmıyor.”

Real dolara sabit

BAE’nin üçüncü büyük kredi kuruluşu olan Abu Dhabi Ticaret Bankası, Suudi riyalinin dolara sabitlenmesinin “yakın ve orta vadede” devam etmesini bekliyor. Bankanın baş ekonomisti Monica Malik, ” Bu kur çıpası enflasyon beklentisini düşürmenin yanı sıra döviz ve makroekonomik istikrarı da destekliyor” dedi.

“Dolar sabitlemesi, Suudi Arabistan’ın dev ekonomik dönüşüm planını desteklemek için denizaşırı yatırımları cezbetmesi gerektiği bir dönemde, doğrudan yabancı yatırım girişi açısından da hayati önem taşıyor.”

Dolar, dünya merkez bankalarının döviz rezervlerinde en baskın para birimi olmayı sürdürse de, bu rezervlerdeki payı 2000’de yüzde 70’ten fazlayken, döviz hesapları dikkate alındıktan sonra 2023’ün son çeyreğinde yaklaşık yüzde 55’e düştü.

Öte yanda, ABD’nin siyasi gerginliklerde doları şantaj aracı olarak kullanması, yani hasım ülkelerin kullanımına sürekli yasak getirmesi ilerleyen yıllarda cazibesini azaltabilir.

Kaynak:  The National, US-Saudi Arabia security deal could seal future of petrodollar