FÖŞ yazdı:  Borsa yumuşak iniş fiyatlıyor, iyi halt ediyor

BİST-100 yıl başından bu yana %25 prim yaptı ve dünyada büyük Gelişmekte Olan Piyasalar (GOP, Ülkeler = GOÜ) arasında performans kralı. Nerdeyse 30 yıldır iskontolu işlem gördüğümüz MSCI GOÜ Hisse Endeksi’ne de primliyiz. Niye acaba, dışkımızda boncuk bu bulundu?  Kaan uçuşa çıktı, astronotumuz geri döndü, Gabar’da dünyaya 100  yıl yetecek petrol var?  Karadeniz’de o kadar çok doğal gaz var ki, kalkanlar  kokudan Hazar Denizi’ne göç etmiş?

Borsa satış için kıvama geldi diyorum

Çeşitli YouTube yayınlarında Borsa’nın seçimden önce kötü bir dayak yiyeceğini ifade ettiğim için doğal olarak alay konusu oldum. Olsun, insanları güldürmek hayırlı iş. Cem Yılmaz bile ülkenin gidişatından dolayı üzüntülüymüş, ben o işi üstleneyim bari.

Yumuşak iniş senaryosu nedir?

Borsa’nın yükselişi için temel nedenler arıyorum, çünkü Borsa’ya kayıtlı 8 milyon yatırımcı da hatalı olamaz değil mi? Herhalde ben ne söylediğimi bilmiyorum. Aklıma gelen en olası senaryo, Borsa’nın da S&P500  gibi ekonomide yumuşak iniş fiyatlaması.

Bu vesileyle, artık Türkiye’de de stratejistler tarafından zikredilen yumuşak iniş ve havada yakıt ikmalı (iniş yok) senaryolarını kısaca size anlatayım. Geçmişte, Fed hayvan gibi faiz artırdığında, ya  ekonomi resesyona girer, ya da mali kriz tadında bir şeyler olur ve hisse senetleri değer yitirirdi. Ancak, bu kez farklı olacak diyorlar. Enflasyon Fed’in hedefine  çok yaklaştı, Fed faizleri 21ci Yüzyılın zirvesinde, ama ekonomide yavaşlama işaretleri varla yok arası. İşte yumuşak iniş bu. Ekonomi Fed’in parasal sıkılaştırmasını çok az hasarla atlatacak, enflasyon %2’ye   gerileyince, Fed faiz indirecek. Happy Ending.

Bu iyimser senaryonun bir adım ötesinde havada yakıt ikmali var. O da enflasyon %2’ye düşerken ekonomik büyümenin hiç serinlememesi. Fed faiz indirince, ekonomi yine coşacak, şirket karları uçacak ve  Happiest  Ending.

Seçim sonrasında ya faiz artışı, ya hiper-enflasyon

Bu senaryoyu Türkiye şartlarına tercüme edelim şimdi. Parasal sıkılaştırma sona erdi. Enflasyon seçim harcamalarından ötürü baharda %70 civarında zirve yapacak, sonra TCMB hedefi olan %36’ya doğru inişe geçecek. Ama bu süreçte GSYH büyümesi çok az zedelenecek. Normalde son bir kaç yıldır %4 civarında büyüyoruz, bu kez %2 diyelim.   2025 yılında ekonomik büyüme bir kez daha trendine yükselirken, şirket karlarını da peşinden sürükleyecek. Happy Ending.

Maalesef, bu senaryonun hiç bir mantığı yok. Eğer enflasyon %66’ysa, %45 politika faizi dez-enflasyona yetmez. Hele, Sevgili Reis’im Erdoğan yerel seçimleri kazanmak için Hazine’de ne var ne yoksa, seçmene ulufe dağıtıyorsa? O zaman ortada iki seçenek var. İlkinde, seçimden sonra da faizler sabit kalacak ve kışın enflasyon ve cari açık hedefin çok, çok üstüne çıkacak. Döviz kurunun kontrolü zorlaşacak, bütün TL cinsinden mali varlıkların beyin ölümü gerçekleşecek.

Bist-100 her senaryoda pahalı

Ya da, seçimden sonra parasal sıkılaştırma devam edecek. TCMB faizi belki %60’a kadar yükselecek. Daha şimdiden ticari kredilerin tıknefes olduğunu görüyoruz.  Seçim sonrası kredi kartlı harcamalara getirilen kısıtlamalar yüzünden tüketici kredileri de fren yapacak.

Belki geçen sene ebemize gözyaşları döktüren türden ikinci bir vergi paketiyle kutlayacağız AKP-MHP’nin seçim zaferini. Tabii, bu paket iç talebi soğutur da, maliyet enflasyonunu pompalar. İhracat zaten bu sene sizlere ömür. TL çok değerli diyorlar, ama temel nedeni o değil. Başlıca ihracat pazarlarımızda talep yavaşlıyor, tabii bizim de dış satışlar. Özel sektör yatırım harcamalarının daralacağını çeşitli güven anketlerinden görüyoruz.  Bu negatif ivmenin üstüne bir de yüksek faiz cenderesi binince, ekonomi resesyona girecek. En azından,  büyüme belki bir yıl süreyle %1 civarına yavaşlayacak.

Enflasyon muhasebesini tadacaksınız!

Bu senaryoda, şirketler kar üretmekte çok zorlanır. Bir de finans dışı kesim enflasyon muhasebesine göre mali tablo teslim edecek, 2023 karlarının büyük kısmının fiktif olduğu ortaya çıkacak. Binlerce çok borçlu şirket kredilerini yenileyemeyecekler. Bunların arasında Borsa’da kote olan firmalar da bittabiki yer alarak, yer yer ve zaman zaman mini-panik ataklarına katalizör olacaklar.

Zaten, BİST-100 9.500 puan yaklaştı, Bloomberg anketine göre stratejistlerin ortalama sene sonu beklentisi 11.100 puan.  Yani, yumuşak iniş senaryosunda bile fiyatlar almış başını gitmiş.  Akıllı olan satar.

Akıllı olun!

Bu kötümser geleceğin tek bir istisnası var. Seçimlerden sonra sert bir vergi paketi ardından, bütçede harcama reformu yapılır. TCMB politika faizini yine yükseltmeye başlar. Global fonlar Türkiye’nin ekonomik istikrar programı ve Mehmet Şimşek’in görevinde kalacağına inanırlar. Yerel finansal koşullar hisseler için ehven değilse de, makro-hikaye seksi olduğu için ecnebi burnuna kadar mala girer. O zaman da BİST-100  için 20 bin puan ve üstünü konuşuruz.

Akıllı olun, para kazandınız, karınızı riske atmayın. Yatırın mevduata parayı,  ayda %4, seçimden sonra ayda %6 sağlam para, temiz para.

FÖŞünüz