Güldem Atabay: TÜFE’de yıllığı bırak aylığa bak – yeni enflasyon dalgasına hazır olun!

TÜİK’in sabah 10:00’da açıklaması gereken enflasyon detaylarında tüketici fiyatları enflasyonunu yarım saat gecikmeyle açıklayabilmiş olmasını kayda geçirerek başlayalım.

Açıkladığı aylık TÜFE enflasyonu %6,65. Geçen sene ocak ayında aylık TÜFE enflasyonun %11,1 iken bu sene %6,65’e düşmüş olması yıllık enflasyonun da %64,3’ten %57,7’ye inmesiyle sonuçlandı.

Bu illüzyon yanıltıcı olmasın, enflasyon aylık %6,65 ile çok yüksek ve can yakıcı. Üstelik aşağıda değineceğimiz TÜFE detaylarına göre yeni bir enflasyon dalgasının kapıda olduğunu gösteriyor. TL’nin yapay şekilde baskılanmakta olduğu dönemde gelen yüksek aylık (%6,7), enflasyon, bilgi yerine inançlara dayanan Cumhurbaşkanı Erdoğan diretmeli para politikasının bozduğu beklentilerin enflasyonu nasıl kontrolden çıkardığını anlatıyor.  

Diğer yandan detayları tartışmadan önce belirtmekte fayda var: TCMB’nin sene sonu beklentisi ve kimse için inandırıcı olmayan %22,3 enflasyon seviyesine ulaşması için bundan sonra aylık enflasyonun %1,2 civarında gelmesi gerek ki, imkansız.

Çekirdek enflasyon: Büyük yeni dalganın habercisi

Enflasyondaki temel dinamikleri yansıtan çekirdek enflasyon göstergelerinde kara haber var. Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç TÜFE’yi yansıtan C-Endeksinin aylık artışı %7,67. Kasım ve aralık aylarındaki artışlar sırasıyla %1,88 ve %1,86 idi.

Peki ne oldu da yıllık C-Endeksi’ni Ekim 2022’deki %70,5 zirvesinden son iki ayda %51,9’a kadar gerilemesinin ardından aylık %7,67 sıçratarak yeniden yükseliş eğiliminde döndürdü?

Enflasyonu “mallar ve hizmetler” diye ayırdığımızda enflasyon beklentilerinin bozulmasının etkisiyle çekirdek enflasyonun nasıl ateşlendiği net olarak ortaya çıkıyor. Keza, mallar için aylık artış yine yüksek olan %4,47 artmışken, hizmetler deki aylık sıçrama %12,70. Muazzam bir artış elbette. Malların fiyatlarındaki yıllık değişim %67,31’den %55, 76’ya gerilerken, hizmetler tarafında yıllık enflasyon %55,49’dan %62,42’ye yükselmiş durumda.

Sektörler bazında analize fazla gerek yok. Keza enflasyon beklentilerindeki sert bozulma yeni enflasyon dalgasının hizmetler üzerinden köpürdüğünü net olarak gösteriyor. Sadece gıda fiyatları enflasyonuna ayrıca değinmek gerekli. Dünyada gıda enflasyonunda gerileme dönemi yaşanırken, Türkiye’de gıda fiyatları enflasyonu aylık %6,62 artışla dayanılmaz seviyede.

Tüm bu ezici enflasyon rakamına rağmen, bugün Bajan Nebati, iki gece önce Cumhurbaşkanı Erdoğan hala yıllık enflasyondaki düşüşü işaret ederek kendi yanlış para politikasına güzellemeler yapmakla meşgul.

Hatta aylık enflasyon dinamiklerindeki korkunç yükselişe bakmadan 12 aylık enflasyonda düşüşle birlikte yeniden faiz indirimi Şubat PPK’sında masada büyük olasılıkla. Halbuki, TRT yayınından faiz indirim talimatı veren Cumhurbaşkanı’nın dediği gibi, kendisinin aldığı kararlar sonucu ekonomideki “durum ortada”.

Yıllık enflasyondaki düşüş bir kur atağı sonrası yaşanması normal şekilde baz etkisi üzerinden düzeltme. Aylık enflasyon verilerinin seyri önümüzdeki aylarda daha önemli. Görünen, bu yeni dalganın devam etmesi halinde yıllık olarak %50’nin kısmen biraz altına çekilebilecek yıllık TÜFE enflasyonunda mevcut dinaniklerle 2023 sonunun %70 ve üzerinde olabileceği. 

Dün açıklanan Aksoy Araştırma anketinde asgari ücret artışlarına rağmen AKP’de oy kaybının devam etmesini işte bu gerçeklikte açıklamak mümkün.

GA./

——————

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %57,68, aylık %6,65 oldu

TÜFE’deki (2003=100) değişim 2023 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %6,65, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,65, bir önceki yılın aynı ayına göre %57,68 ve on iki aylık ortalamalara göre %72,45 olarak gerçekleşti.

TÜFE değişim oranları (%), Ocak 2023

Ana harcama grupları itibarıyla 2023 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup %-1,53 ile giyim ve ayakkabı oldu. Buna karşılık, 2023 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise %18,35 ile sağlık oldu (ana harcama gruplarına göre endeksler, ağırlıklar ve değişim oranları Ek Tablo-1’dedir).

Özel kapsamlı TÜFE göstergesi (B) yıllık %57,05, aylık %7,07 oldu

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’deki değişim, 2023 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %7,07, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,07, bir önceki yılın aynı ayına göre %57,05 ve on iki aylık ortalamalara göre %63,81 olarak gerçekleşti.

Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri ve değişim oranları (%), Ocak 2023