Dr. Fulya Gürbüz: Ekonomi Gündemi – Beklenti, bütçe, cari açık, ciro, borç, dış ticaret, faiz, inşaat, istihdam, işsizlik, konut, perakende satış

ABD Merkez Bankasının politika faizini değiştirmeyeceği, Avrupa Merkez Bankasının faiz artırmaya devam edeceğini, FED’in Haziran ayı beklenti anketinde dövizdeki yukarı yönlü hareketin enflasyon beklentilerini yukarı çekeceğini, Mayıs ayında tarım maliyetlerinin artacağını, Nisan ayına ilişkin olarak perakende satışlarda zayıflık sinyalleri gelirken, inşaat maliyetleri ve konut fiyatlarındaki artış sürecek. Haziran ayında döviz kurundaki sert yükseliş ise fiyat baskılarını artıracak.

12 HAZİRAN 2023, PAZARTESİ

NİSAN AYI PERAKENDE SATIŞ ENDEKSLERİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında perakende satışlar aylık %7,3, yıllık %28,6’lık artış kaydetmişti. Nisan ayına ilişkin olarak perakende ticaret sektörü güven endekslerinden gelen zayıflık sinyalleri ile tüketici kredileri ve kredi kart harcamalarının Nisan ayında yavaşlaması perakende satışları olumsuz etkileyebilir.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında inşaat maliyet endeksi aylık bazda %2,16, yıllık bazda %60,7’lik artış kaydetmişti. Döviz kurunun (grafikte turuncu çizgi) Nisan ve Mayıs aylarında artmaya devam etmesi hem malzeme maliyetlerinin (gri çubuklar) hem de işçilik maliyetlerinin (siyah çubukları) dolayısıyla da inşaat maliyetlerinin artmasına sebep olacak. Mayıs ayında döviz kurundaki sınırlı yukarı yönlü hareketin ardından Haziran ayında sert yukarı çıkış inşaat maliyetlerinin hızlanarak artmasına sebep olacak.

Kaynak: Turkey Data Monitor

NİSAN AYI İŞGÜCÜ VERİLERİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında arındırılmamış verilere göre 15 yaş ve üzeri işsizlik oranı Şubat ayında %10,7 iken Mart ayında %10,2’ye, atıl işgücü (iş aramayan ve/veya iş bulmakta umudunu kaybedenlerin) oranı ise aynı dönemde %24’ten %22’ye gerilemişti. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranları ise sırasıyla %10 ve %21,8 oldu.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI ÖDEMELER DENGESİ – TCMB

2023 yılı Mart ayında cari işlemler dengesi 4 milyar 484 milyon dolar açık vermişti. Böylece Mart itibariyle geriye dönük 12 ayda toplam cari açık 54,2 milyar dolar olmuştu. Nisan ayında ise turizm gelirlerinin aylık 700 milyon dolar civarı artacağını, dış ticaret açığının da aylık 400 milyon dolara yakın azalacağını dikkate aldığımızda Nisan ayında cari açığın 3,4 milyar dolara gerileyeceğini söyleyebiliriz. Ancak Ticaret Bakanlığının 2 Haziran’da yayınladığı Mayıs ayı dış ticaret verilerine göre dış ticaret açığının Mayıs ayında bir önceki aya göre 9,3 milyar dolar artışla 12,7 milyar dolara yükseleceğini de not edelim.

Kaynak: Ticaret Bakanlığı

13 HAZİRAN 2023, SALI

NİSAN AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK

Hizmet ürünlerinin ihracat ve ithalat verilerini dikkate almayan, sadece mal ihracatı ve ithalatını kapsayan dış ticaret endekslerini her ay TÜİK yayınlıyor. Son verilere göre 2023 yılı Mart ayında ihracat birim değer endeksi aylık %1,1’lik düşüş, yıllık bazda ise %2,7’lik artış kaydetmişti. İthalat birim değer endeksi ise Mart ayında aylık %2,8 düşerken yıllık bazda %10,1’lik düşüş gerçekleşmişti. Hacim bazında bakıldığında ihracat hacmi Mart ayında aylık %28,1, yıllık %1,6 artarken; ithalat hacmi aylık %7 artmış, yıllık artışı ise %15,1 olmuştu. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise %86,4 olmuştu. Bu ne anlama geliyor derseniz, ihracat fiyat artışlarının ithalat fiyat artışlarının gerisinde kalmaya devam ettiğini söyleyebiliyoruz.

Kaynak: TÜİK

NİSAN AYI SEKTÖREL CİRO ENDEKSLERİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında arındırılmamış verilere göre yıllık bazda ciro; sanayi sektöründe %42,5, hizmet sektöründe %67,5, toptan ve perakende ticaret sektöründe %66,1, inşaat sektöründe %105,1’lik artış kaydetmişti. Mart ayında yurt içi üretici fiyat artışının yıllık %62,5 olduğunu dikkate altığımızda sanayi sektörü dışında diğer sektörler Mart ayında reel olarak (yani enflasyonun üzerinde) ciro artışı kaydetmişlerdir.

Kaynak: Turkey Data Monitor

14 HAZİRAN 2023, ÇARŞAMBA

ABD MERKEZ BANKASI (FED) FAİZ KARARI – federalreserve.gov

Pandemi sonrasında %7 seviyesine kadar yükselen ve FED’in %2’lik enflasyon hedefi olarak dikkate aldığı çekirdek PCE enflasyonu Nisan ayında %4,4 seviyesinde bulunuyor. Enflasyondaki düşüşte FED’in Mart 2022’den bu yana politika faizini ardı ardına artırmak suretiyle %0-0,25 aralığından en son Mayıs 2023’te %5,0-5,25 aralığına kadar yükseltmesi ve para musluklarını kısarak bankacılık sektörü kredi hacminin 2022 yılı başından bu yana nominal olarak %10 civarında azalması etkili oldu. FED’in son yayınladığı ve 10 Nisan-21 Mayıs dönemini kapsayan Bej Kitap raporuna göre ülke ekonomisi hizmet sektörünün desteğiyle yataya yakın bir büyüme sergiliyor. Yıllık %5,9 seviyesine kadar yükselen ortalama saatlik ücret artışı ise Mayıs ayında %4,3’e kadar geriledi. Sıkı para politikasıyla ekonomik aktiviteyi ve dolayısıyla da enflasyonu kademeli olarak soğutabilmeyi başaran FED’in 14 Haziran toplantısında politika faizini sabit bırakması bekleniyor. FED Başkanı Powell’in geçen ay sonu yaptığı bir konuşmada Haziran toplantısında beklemede kalabileceklerine işaret ettiğini, dahası FED’in sözlü yönlendirmeye çok önem verdiğini not edelim. Her ne kadar bu detay ön plana çıksa da hizmet sektörü aktivitesindeki hızlanma 25 baz puanlık faiz artışı ihtimalini canlı tutuyor.

Kaynak: Turkey Data Monitor

15 HAZİRAN 2023, PERŞEMBE

AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) FAİZ KARARI – ecb.europa.eu/home

%2’lik çekirdek enflasyon (TÜFE) hedefine ulaşmakta kararlılığını sürekli vurgulayan AMB’nin Haziran toplantısında politika faizini %3,75’ten %4 seviyesine yükseltmesi bekleniyor. AMB, Temmuz 2022’den bu yana kademeli faiz artırımlarıyla politika faizi %0’dan %3,75’e kadar yükselirken çekirdek enflasyon Nisan-Mayıs döneminde düşüş trendine girerek Mayıs ayında %5,3’e kadar geriledi. Para politikası toplantısı sonrasında yayınlanacak basın bülteninde büyük olasılıkla AMB’nin faiz artırımında kararlı tutumunu sürdürmeye devam edeceğini okuyacağız. AMB’nin faiz artırımlarının FED’in önünde kalması Euro/Dolar paritesini yukarı çektiğini de ekleyelim.

Kaynak: Turkey Data Monitor

MAYIS AYI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (TARIM ÜFE) – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında Tarım-ÜFE yıllık %71,52 artmış, aylık %2,32 azalmıştı. Mayıs ayında enerji fiyatlarındaki aylık bazda sert düşüş Tarım-ÜFE’deki artışın da yavaşlamasına sebep olacak.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI KONUT SATIŞLARI – TÜİK

2023 yılı Nisan ayında Türkiye genelinde konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %35,6 ve bir önceki aya göre %18,8 azalarak 85 bin 652 olmuştu. Vatandaşlara ve yabancılara yapılan konut satışları geriledi.

Kaynak: TÜİK

MAYIS AYI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Merkezi yönetim bütçesiyle paralel sonuçlar veren Hazine nakit bütçe dengesi (grafikte sarı çubuklar) Mayıs ayında 169,8 milyar TL nakit fazlası verdi. Böylece son 12-aylık geriye dönük nakit bütçe açığı 499 milyar TL oldu.

Kaynak: Turkey Data Monitor

NİSAN AYI SEKTÖREL ÜCRETLİ ÇALIŞAN İSTATİSTİKLERİ – TÜİK

2023 yılı Mart ayında arındırılmamış verilere göre toplam çalışan sayısı 14 milyon 757 bin olmak üzere ticaret ve hizmet sektöründe 8 milyon 74 bin, sanayi sektöründe 5 milyon 80 bin, inşaat sektöründe 1 milyon 603 bin kişi oldu. İstihdamdaki artışın etkisiyle işsizlik oranı gerileme kaydetti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

NİSAN AYI ÖZEL SEKTÖR UZUN VADELİ YURT DIŞI KREDİ BORCU – TCMB

2023 yılı Mart ayında özel sektörün uzun vadeli yurt dışı kredi borcu 149,0 milyar dolar, kısa vadeli yurt dışı kredi borcu 9 milyar dolar olmak üzere toplam 158 milyar dolar oldu. TCMB verilerine göre Mart ayı itibariyle gelecek 12 ayda ödenecek olan anapara geri ödemelerinin toplamı 39,9 milyar dolardır.

Kaynak: Turkey Data Monitor

16 HAZİRAN 2023, CUMA

HAZİRAN AYI PİYASA KATILIMCILARI BEKLENTİ ANKETİ – TCMB

2023 yılı Mayıs ayında yıl sonu TÜFE beklentisi %37,2’ye, 12 ay sonrası TÜFE beklentisi %29,8’e, 24 ay sonrası TÜFE beklentisi %17,7’ye gerilemişti. 2023 yıl genelinde toplam cari açık beklentisi 38,4 milyar dolara, GSYH büyümesi %3,7’ye, 2024 yılı GSYH büyümesi %4,6’ya yükselmişti, 30 Mayıs’tan bu yana Dolar/TL’de gerçekleşen %17’lik artışın etkisiyle döviz kuru ve enflasyon beklentilerinde yukarı yönlü değişim göreceğiz.

Kaynak: Turkey Data Monitor

NİSAN AYI KONUT FİYAT ENDEKSİ – TCMB

Mart 2023’te Merkez Bankası konut fiyat endeksi (grafikte kırmızı çizgi) aylık %5,4 , yıllık %132,8 artış kaydetmişti. Mayıs ayında inşaat maliyetlerindeki artış (mavi çizgi) konut fiyatlarının artmaya devam edeceğine, Haziran ayında ise döviz kurunda (yeşil çizgi) yaşanan sert artışın etkisiyle konut fiyatlarında sert artışa tanık olacağız.

Kaynak: Turkey Data Monitor

TÜRKİYE NİSAN AYI KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU – TCMB

Mart 2023’te Türkiye’nin toplam kısa vadeli dış borç stoku 161,4 milyar dolara, Mart ayıyla birlikte gelecek 12 ayda ödenecek toplam dış borç ödemeleri ise 203,3 milyar dolara yükselmişti.

Kaynak: Turkey Data Monitor

fulyagurbuz.com