Çetin Ünsalan Yazdı: İflaslar merkezleri gevşetir mi?
15 Mart 2023Dünya ekonomisi gözlerini çevirdi; ABD’deki banka iflaslarına odaklandı. Adı Silikon Vadisi Bankası olunca, elbette herkeste farklı algılar oluşmaya başladı. ABD yönetiminden gelen açıklamalar ise, mudilerin güvence altında olduğu, ama 2008 krizinde olduğu gibi herhangi bir kurtarma hareketine girmeyeceği yönünde…
Öncelikle bu meseleleri biraz farklı okumakta fayda olduğunu düşünüyorum. Öncelikle Silikon Vadisi’nden başlayalım. Dünyanın teknolojik dönüşümü sırasında simge haline gelen bölgenin eski hüviyetinden çok uzakta olduğunu, ciddi firmaların buradan göçtüğünü ve farklı bir lokasyonda odaklandığını not olarak aktarmakta fayda var.
Bunun teknoloji yarışında bir dezavantaja neden olacağını da düşünmüyorum. Çünkü hem ciddi firmalar buradan ayrıldı ya da ayrılıyor; hem de 2008 krizinde bile ABD’nin her şeyden kısarken üç konuda bütçe kısıntısına gitmediğini hatırlamamız gerekiyor.
Neydi onlar? Cismin ışınlanması, lazer silahları ve elektriğin kablosuz iletimiyle ilgili çalışmalar… Bu nedenle işin teknolojik tarafını bir kenara bırakıyorum ve bunun bir güç gösterisi olma ihtimalini önünüze teori olarak koymak istiyorum.
SVB’nin ardından NewYork merkezli bir banka daha iflas noktasına geldi. Şimdi bunları 2008 krizinden bu yana ABD hükümetleriyle finans piyasaları arasındaki kör dövüşü perspektifinde okumak gerekiyor.
Meseleye böyle baktığımızda ve hemen ardından finans piyasaları kaynaklı FED’in faiz arttırımlarından vazgeçmesi gerektiği yorumları ile ele aldığınızda, yapılanın bir kurgu olmadığını ve aba altından sopa gösterilmediğini de alternatifler arasında düşünmemek mümkün mü?
Çünkü parasal sıkılaşma ve ardından gelen faiz arttırımlarını, ABD’deki varlık piyasalarını tehdit ediyor; kazançları kısıtlıyor, beklentilere paralel ama isteklere paralel olmayan bir tavır sergilendiği biliniyor.
Acaba ABD’de ekonomi yönetiminin gözünü korkutmak için bu bankalar feda edilmiş olabilir mi? Tamamen böyledir diyemem; ama bu olasılığın da göz ardı edilmemesi gerektiğini düşünüyorum.
Ben bu noktadan sonra FED’ni biraz izleyeceğini, ama ardından stagflasyonun gerçek endişe olduğunu düşündüğümden enflasyonla mücadele programına devam edeceği kanaatini taşıyorum. Durum böyleyse banka iflaslarının da zannedildiği kadar büyük etki yaratmayabileceği tezi üzerinden hareket ediyorum.
Şayet bu bir satranç hamlesiyse, varlık balonu gerçeğinden de yola çıkarsak, finans piyasalarının FED’in bu resti görmesi halinde daha fazla devam edebilme ihtimalinin de olmadığı kanaatindeyim.
Elbette bu bir tahmin. İş terse dönüp, inatlaşma büyüyebilir de… O zaman dünya ölçeğinde domino etkisi yapar ve nurtopu gibi bir 1929 buhranına benzer ikiz krizimiz olur ve hep birlikte boncuk sayarız.
Mutlak doğrudan değil, bir ihtimalden bahsediyorum. Bence kavgayı bir de kripto varlıkların gölgesinde böyle okuyun derim.
Tüm Yazarlar
