Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Ezberden cari açık ve ihracat hamlesi…’
26 Temmuz 2023Merkez Bankası’nın yaptığı sıkılaştırma hamlesi ve Mehmet Şimşek’in açıklamalarını okuduğunuzda halen çok ezber yöntemlerle sonuç almaya çalıştığımızı anlıyoruz. Nokta atışı ihracat desteklenmesi, bu yolla cari açık kapatılması ve kredileri sıkarak enflasyonun azaltılması bu haliyle bir iyi niyet manzumesinden başka bir şey değildir.
Öncelikle tekrar altını çizeyim ki, hangi enflasyonu azaltacağınızı bilmiyorsunuz. Ortadaki veri gerçek değil ki ne ile mücadele ettiğimizi bilelim. Zira yüzde 38 ile yüzde 100 arasında fark olduğunu, vatandaşa verilen ile, kamunun yaptığı zamların arasındaki farktan bile anlıyoruz.
Meseleye istatistiklerin ve verilerin gerçeğe döndürülmesinden başlamıyorsanız, herhangi bir enflasyonla mücadeleniz, sadece piyasaları daraltmaktan, yani tüketimi azaltmaktan geçer. Başka çareniz olmadığını düşünürsünüz.
Fakat kredi mekanizmasındaki bu ani frenin ödemeler zincirindeki kırılmaların derinleşmesine, icra dosyalarının patlamasına, iç piyasada esnafın iş hacmini tamamen kaybederek işin içinden çıkamamasına, günün sonunda da vergi toplayamayacağınız gerçeğine ulaşmaktan başka bir sonuç vermeyeceğini görmüyorsunuz.
Ortalama kişi başına geliri 30 bin dolar ve üzerindeki ülkelerde yapılacak hamlelerle, sefalet sınırında insanların yaşadığı, geliri de sahte enflasyonla güdükleştirilip, tamamen satın alma gücünü yitirirken, aşırı borçlu hale gelmiş bu ülkeyi darboğazdan çıkaramazsınız.
Daha sistemli, daha akılcı yaklaşımlar sergilemek gerekir. Hatta insanların karnını doyuramadığı ama kamunun büyük bir israf içinde olduğu bir ülkede, kalkıp, gereksiz harcamalar yapmama tavsiyesinde de bulanamazsınız.
İhracatta nokta atışı ve cari açıkla mücadele meselesine gelince. İlk konudaki açmaz, burada da var. Ülkede herhangi bir envanter çalışması yok. Bundan oluşturulmuş bir yol haritası da bulunmuyor.
Temenniler ve kahvehane dedikoduları tadında yol haritaları belirleniyor. O yüzden bir gün Çin modeli diye ortaya çıkanların, bir ay sonra kur korumalı mevduatı ülkeye ekonomi programı diye anlattıklarına şahit olduk.
Milyarlarca dolar yakıldı; ama ortadaki sonuç hiçbir işe yaramadığını bize gösterdi. Envanteriniz varsa, iç tedarikte destekleyeceğiniz ve yerli üretime ağırlık vereceğiniz başlıkları bilirsiniz. Yoksa kulaktan kulağa oynandığı sürece bu cari açık azalmaz.
Üretmediğiniz, ürettiğinizden para kazanmadığınız, üreticiyi ithalatla terbiye etmeye kalktığınız müddetçe, ithalata bağımlı hale gelir döviz ihtiyacınızın da şiddetini düşüremezsiniz.
Bu iktidar ekonominin psikolojik olduğuna inanmış ve veri çağında herkesin de inanmasını istiyor. İnanırsak enflasyon düşer. İnanırsak ihracat artar. İnanırsak cari açık kapanır. İnandınız da ne oldu? Sonuç ortada. Bu bir matematik ve planlama işi, temenniyle yürümez.
Tüm Yazarlar
