Financial Times: El Nino gıda fiyatları ve enflasyonu artıracak

Bu yılki El Niño hava dalgasının, Hindistan’ın pirinç ihracatı yasağının ve Rusya’nın Karadeniz tahıl anlaşmasından çekilmesinin küresel gıda fiyatları üzerindeki baskıları ve potansiyel olarak gelişmekte olan piyasalarda enflasyonu artırması bekleniyor.

Eylül ayından itibaren, Pasifik Okyanusu’nda El Niño olarak bilinen doğal sıcaklık dalgalanmasının, Güney Asya ve Orta Amerika’nın bazı bölgelerinde aylarca aşırı sıcaklar; ve And Dağları üzerinde şiddetli yağışlar getireceği tahmin ediliyor.

Bu olay genellikle mahsul döngülerini bozuyor ve yoğun yağışların Hindistan’ı beyaz pirinç ihracatını yasaklaması ve Rusya’nın Ukrayna tahıl terminallerini bombalamasının ardından muhtemelen küresel gıda üretimi ve fiyatları üzerinde daha fazla baskı yaratacak.

Bu üç şok bir araya geldiğinde, gıdanın tipik harcamaların yaklaşık yüzde 30’unu oluşturduğu yoksul ülkelerde hane halkı enflasyon beklentilerini artırabilir.

Sonuçta el Nino gelişmekte olan piyasa merkez bankalarının faiz oranlarını daha uzun süre yüksek tutması sonucunu doğurabilir. Bu durumda yerel hisse senedi ve devlet tahvili piyasalarında bu yılın ilerleyen dönemlerinde  fiyatlanan faiz indirimleri gecikerek satış getirebilir.

Emtia araştırma grubu Mintec’ten tahıl analisti Zanna Aleksahhina, “duyarsız” yatırımcıların aşırı hava koşullarının emtia ve finans piyasalarını nasıl etkileyeceğini henüz fiyatlandırmadığını söyledi.

“İki ila altı hafta sonraki hava tahminlerine deli gibi bakıyoruz, bunlar çok önemli olacak. Ancak piyasa henüz herhangi bir risk primini hesaba katmak istemiyor” dedi.

Hindistan ve Rusya’nın hamleleri küresel gıda fiyatlarında şimdiden görülmeye başlandı. Birleşmiş Milletler FAO gıda fiyat endeksi Mart 2022 ile Haziran arasında yüzde 26 düştü, ancak bitkisel yağ fiyatlarının yüzde 12,1 artmasıyla Temmuz ayında yüzde 1,3 arttı. Uluslararası buğday fiyatları Aralık ayından bu yana ilk kez aylık  yüzde 1,6 artarken, FAO Tüm Pirinç Fiyat Endeksi de yüzde 2,8 artışla Eylül 2011’den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.

Küresel gösterge kakao vadeli işlemleri ton başına yaklaşık 3.500 dolara yükseldi; bu, bir yıl önceki 2.400 dolardan 2011’den bu yana en yüksek seviye. Gro-Kıdemli Araştırma Analisti Jonathan Haines, “El Niño önümüzdeki yıl mahsulün riskini artırıyor” dedi.

Morgan Stanley sürdürülebilirlik araştırma grup başkanı Laura Sanchez, “El Niño, kasım ayından şubat ayına kadar zirve yapma eğiliminde. Ancak gıda enflasyonu,  bütçeler, para politikası, ve özellikle gelişmekte olan piyasalarda ticaret üzerindeki etkileri daha uzun sürüyor” dedi.

Capital Economics piyasa ekonomisti Diana Iovanel, güçlü bir El Niño ile karşı karşıya kalan “gelişmekte olan piyasa merkez bankalarının katılaşan enflasyonla mücadele etmek için politika faizlerini daha uzun süre yüksek tutması gerekecek” dedi. Yatırımcıların birden fazla faiz indirimini iskonto ettiği bir dönemde bu durumun hükümetlerin borçlanma maliyetlerini artıracağını da sözlerine ekledi.

Bu ayın başlarında Şili’nin pandemiden bu yana ilk kez faiz oranlarını düşürmesinin ardından,  Banco Central do Brasil’e göre, “El Niño fenomeninin etkisine ilişkin belirsizlik” yurt içi gıda fiyatlarındaki düşüşte önemli bir olumsuzluk olarak öne çıkıyor.

BofA’nın kıdemli pazar stratejisi analisti Ehiwario Efeyini, gübre, böcek ilacı ve genetiği değiştirilmiş tohumlara yönelik talebin daha yüksek olmasını beklediklerini söyledi. “Makineler, kimyasallar ve işleme de dahil olmak üzere tarımsal işletme tedarik zincirindeki tüm aktifler bundan yararlanacak” diye ekledi.

JPMorgan’a göre “Sert bir El Niño’nun küresel enflasyon üzerindeki etkisi gıdanın ötesine de yayılabilir”. Bankanın 1960’lara kadar uzanan emtia fiyatlarına ilişkin Dünya Bankası veri seti analizi, genellikle on yılda iki kez meydana gelen El Niño olaylarının daha yüksek küresel kauçuk, kereste ve çinko fiyatlarıyla ilişkili olduğunu buldu.

Avustralya’da El Niño, geniş demir cevheri rezervlerine ev sahipliği yapan batı Pilbara bölgesine yoğun yağış getirme eğiliminde. Avustralya, deniz yoluyla taşınan demir cevheri pazarının yaklaşık yüzde 60’ını oluşturuyor; bu da hava koşullarından kaynaklanan aksamalar durumunda daha yüksek fiyatlar anlamına geliyor.

Gelişmiş pazarların zarar görmeden kurtulması pek mümkün görünmüyor.  Orta Amerika’nın El Niño’nun aşırı sıcaklık getirmesinin beklendiği bölgeleri halihazırda o kadar şiddetli bir kuraklıkla mücadele ediyor ki, Panama Kanalı’ndaki yetkililer günlük geçiş sayısını azaltmak zorunda kaldı.

El Niño’nun Avrupa’da geçmişte olduğu gibi kışların daha soğuk geçmesine neden olması halinde, tankerlerle taşınan sıvılaştırılmış doğalgaza olan talep kaçınılmaz olarak artacaktır.

Rabobank’ın kıdemli enerji stratejisti Joe DeLaura, “Artık risklerle ve yüksek fiyatlarla dolu bir dünyadayız” dedi.

“Kaub’daki Ren Nehri derinliğinin, Panama Kanalı geçiş verilerinin ve gıda stoklarının, [ABD Enerji Bilgi İdaresi’nin] her hafta yayınladığı petrol raporları kadar yakından izleneceği bir dünyayla karşı karşıyayız.”

Kaynak:  El Niño’s storm clouds gather over global food prices