İsrail Suudi Arabistan’la bölgeyi yeniden şekillendirecek bir barışın eşiğinde

Orta Doğu’yu yeniden şekillendirebilecek bir anlaşma aniden daha somut görünmeye başladı: İsrail ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesi.

Geçen hafta, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman, Fox News’a verdiği röportajda “her gün daha da yaklaşıyoruz” diyerek “Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana olan en büyük tarihi anlaşmayı” sonuçlandırmaya yaklaştıklarını söyledi. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na hitap ederken İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, ülkesinin ve İslam’ın iki kutsal mekanına ev sahipliği yapan ve kendisini Müslüman dünyasının lideri olarak kabul eden Suudi Arabistan’ın “çığır açan bir atılımın eşiğinde” olduğunu ve bu atılımın “gerçekten yeni bir Orta Doğu yaratacağını” söyledi.

Her iki lider de bu ülkeler arasındaki diplomatik ilişkilerin, bu ayın başlarında Yeni Delhi’deki G20 zirvesinde duyurulan Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomi Koridoru’nun ilerlemesi için kritik olduğunu söyledi. ABD destekli bu proje, limanlar, demiryolu hatları, enerji boru hatları ve İsrail ve Arap Yarımadası üzerinden geçecek yeni bir veri kablosu ağı aracılığıyla Avrupa’yı Hindistan ile bağlamayı öngörüyor.

Ancak bazı engeller bulunuyor.

Suudi Arabistan ile bağlayıcı bir savunma anlaşması müzakere etmenin yanı sıra Washington, bölgedeki en yakın müttefiki olan İsrail ile benzer bir resmi antlaşmayı düşünüyor. Sonuç olarak, İsrail, Suudi Arabistan ve ABD arasında üçlü anlaşmaların büyük bir paketi olabilir.

Suudi Arabistan, ABD ile bir güvenlik anlaşması yapacağını ve Washington’ın bir saldırı durumunda yardım etmeyi ve krallığa en gelişmiş silahları sağlamayı taahhüt edeceği bir anlaşma yapmadıkça İsrail ile ilişki kurmayacağını söyledi. Anlaşma ayrıca Suudi topraklarında uranyum zenginleştirmeyi içeren tam döngüsel bir nükleer programı başlatma konusunda yardımı içerecek.

İsrail ile eş zamanlı karmaşık müzakereler yapmak, Washington için mantıklı. ABD, Çin’in bölgeye girişini karşılamak ve İran’dan gelen artan tehditlere karşı daha iyi başa çıkmak için Orta Doğu’daki savunma ve güvenlik konumunu büyük ölçüde yeniden düzenlemeye başlıyor.

ABD ve İsrail yetkilileri, bu iki savunma anlaşmasını etkili bir şekilde aynı paketin bir parçası olarak ele almayı tartışmaktalar ve bu şekilde Kongre’nin onayını artırma şanslarını artırmayı hedefliyorlar. Birçok senatör, ABD’nin Suudi Arabistan’ı savunma yükümlülüğünü içeren herhangi bir anlaşmadan kaçınmaktan çekinse de, böyle bir eylemin İsrail’e zarar vermesi durumunda daha geniş bir antlaşmayı reddetme konusunda daha isteksiz olacakları bildirildi.

Ancak herhangi bir üçlü büyük anlaşmanın önündeki başlıca engellerden biri İsrail-Filistin çatışması olabilir. Netanyahu’nun koalisyonu, Filistinlilere herhangi bir tavizi reddeden aşırı sağcı ve aşırı dindar bakanların desteğine dayanmakta.

Suudi Arabistan’ın fiili yöneticisi MBS, “bizim için Filistin sorunu çok önemli, bu kısmı çözmemiz gerekiyor” diyerek herhangi bir İsrail anlaşmasıyla ilgili olarak krallığın Filistinliler için neyi güvence altına almaya çalıştığını belirtmekten kaçındı.

Bloomberg