Ünlü ekonomist uyardı! Enflasyon muhasebesi küçük ve borçlu şirketler için kötü olacak!

Enflasyon muhasebesi 20 yıl sonra tekrar hayatımıza girdi. Dr. Turgay Bozoğlu’nun enflasyon muhasebesinin hangi şirketlere yarayacağını, hangilerinin zararlı çıkacağını açıkladı.

Enflasyon muhasebesi” olarak adlandırılan uygulama, 20 yıl sonra tekrar devreye girecek. Bu uygulamanın bilançolarda yıl sonunda kullanılması planlanıyor ve uygulamanın 3 yıl boyunca geçerli olacağı öngörülüyor. Ancak, 2023 yılında vergi matrahını etkilemeyeceği belirtiliyor.

Enflasyon muhasebesi, şirketlerin mali tablolarındaki bozulmayı düzeltmeyi hedefliyor. Bu uygulama, enflasyonun mali hesaplamalara etkisini düzgün bir şekilde yansıtarak şirketlerin finansal sağlıklarını daha doğru bir şekilde değerlendirmelerine yardımcı olacak.

Ekonomist Dr. Turgay Bozoğlu, Inveo Portföy Youtube kanalında Dr. Cüneyt Akman’ın sorularını yanıtladı ve enflasyon muhasebesinin hangi şirketlere yarayacağını, hangilerinin zararlı çıkacağını açıkladı.

İşte söyleşiden öne çıkanlar;

Dr. Cüneyt Akman: Enflasyon muhasebesi 20 yıl sonra tekrar geliyor. Hem şirketleri hem finansal piyasaları nasıl etkileyecek? 

Dr. Turgay Bozoğlu: “Enflasyon muhasebesinin uygulanacağı hükme bağlandı. Vergi Usul Kanunu Madde 298 A-1 uyarınca: ‘Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10’dan fazla olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine tâbi tutarlar’ denilmektedir.

Bu yasal çerçeveye göre 31.12.2021 tarihi itibariyle enflasyon muhasebe uygulanmasına yönelik şartlar oluşmuştur.

Enflasyon muhasebesi paranın satın alma gücündeki aşınma nedeniyle bilançonun güncel satın alma gücüne göre güncellenmesi işlemi demektir. 2023 yılı içinde enflasyon muhasebesi uygulandıktan sonra herhangi bir şekilde vergiyi etkilemeyecek. Burası çok önemli. Evet bilanço güncellenecek enflasyon muhasebesine göre ama diğer mali tablolara yani gelir tablosu nakit akım tablosu gibi unsurlara hiç dokunulmayacak.

Bu sene enflasyon muhasebesi uygulayacak şirketler, bunlar gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri olup bilanço usulünde defter tutan mükellefler bunu uygulayabilecekler. Vergi Usul Kanuna ilave edilen geçici 33. Madde ile ‘2021 ve 2022 yıllarında şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz’ denilerek enflasyon düzeltmesi için elde sadece 31.12.2023 kalmıştır. 2023 ve 2024’te de şartları sağlaması beklenen enflasyon muhasebesi, sonraki yıllarda da şartlara göre şekillenecek.

Burada beklentilerin tersine birçok sektör için vergi artışıyla karşılaşacağımızı düşünüyorum.

Dr. Cüneyt Akman: Şöyle düşünülüyor; Enflasyon nedeniyle şirket karları da bütün diğer şeyler gibi yükseliyor. Gerçek olmayan kazançların vergisini vermeyi önlemek amacı bunun amaçlarından biri diye düşünülüyor. Şimdi tam tersine yani fiktif karın üstüne bir daha kar nasıl oluyor? Bu gerçekten herkesi çok ilgilendiren bir durum değil mi?

Dr. Turgay Bozoğlu: Bilançonun aktif tarafında ve pasif tarafında parasal olmayan değerler var bunları katsayı oranında düzeltiyoruz ama öz sermaye de parasal olmayan bir değer olarak kabul ediliyor bilançonun pasif tarafında.

Şimdi böyle baktığımız zaman bir işletmenin kar elde edebilmesi için kaynakların olduğu yani öz sermayenin borçların olduğu kısımda yaratılan kaynaklardan daha büyük değerlerimiz olması lazım ki aktif tarafta kar elde edebilmek lazım.

Peki burada ne olacak?

Öz sermayesi güçlü olan, duran varlıkları ve stokları olan işletmeler bu işlemden kar sağlayacaklar çünkü öz sermaye tarafı da artacak ama yabancı kaynaklarla büyüyen yani borçla büyüyen -ki Türkiye’deki birçok firma böyle biliyorsunuz- yabancı kaynaklarla büyüyenler ve bununla birlikte bir öz sermayesi olmayan kalemi olmayan işte bu işletmeler için vergilerin artmaya başladığını göreceğiz. Hatta Türkiye’de birçok işletmenin öz sermayesinin  negatif olduğunu görüyoruz bunlar için vergiler artacak.

Dr. Cüneyt Akman: Zaten borçla büyümeye ayakta durmaya çalışan özellikle küçük firmalar daha da zor duruma düşecek yani. Çünkü onların vergileri azalmak bir yana bir daha artacak öyle mi?

Dr. Turgay Bozoğlu: Evet öyle olacak çünkü bilançonun aktif tarafı büyürken pasif tarafı aynı kalacak. Biz oradaki değerleri büyütüyoruz ama kaynak tarafında dokunmuyoruz. Bundan dolayı burada birçok sektör, özellikle borçla yaşayan firmalar  vergi artışlarıyla karşı karşıya kalacak.

Güçlü büyük firmalar için yani öz sermayesi büyük olan güçlü firmalar daha fazla gider yazacaklar. Mesela ellerindeki sabit kıymetlerin değerleri arttığı için amortisman giderleri yükselecek.

Deftere 5 liradan kaydetmişsin bir şeyi ama aslında bugünkü değeri 10 lira. Defterde 5 lira gözüküyor, 15 liraya sattığınız zaman fiktif olarak 10 liralık bir kar var ama satın alma gücü oranında düzelttiğimde bu 10 liraya geldiği için artık siz 5 liralık kar yazacaksınız. İyi bir durum ama borçla büyüyenler için böyle olmayacak.

Küçük ve borçla büyüyen firmalar için vergisel yüklerinin arttığı bir dönemle karşı karşıya kalacağız.

Para Analiz