Zeynep Stefan: FERMA ve Ferma ti!

*“Ferma ti” İtalyanca kendini durdur demek. Trieste’de İtalyanca öğretmenim Francesca oldukça sık kullanırdı. FERMA (Federation of European Risk Management Associations) ile bu benzerliği tesadüf olmasa gerek!

2023 yılı FERMA toplantısı tek kelimeyle ha-ri-kay-dı! Antwerp’in soğuk ve puslu havasına rağmen oldukça dolu bir ajandayla iki gün risk yönetimi ve uyum ile alakalı bütün uluslararası gündemi yakaladım, yeni risk yöneticileri ile tanıştım ve en güzeli de FERMA Üst Yönetimi ile yaptığım toplantılarla 2024 yılında Madrid’de düzenlenecek olan konferansın organizasyon komitesine yumuşak bir giriş yaptım.

Aslında uluslararası ajandalardan bahsederken Türkiye’deki yerel gündemimizden çok farklı olduğunu söyleyemeyeceğim. Avrupalı meslektaşlarımız da artan iş yükünden, siber riskten ve sürdürülebilirlikle alakalı raporlama ve sermaye baskısından şikayetçiler. İklim değişikliğinin risk yöneticilerine gösterdiği oldukça soğuk yüzü, kurumsal yapıda arttırmak istedikleri kontrol olgunluğu, şirketlerin yönetim kurullarına getirilen ek yükümlülükler ve zincirleme sorumluluk baskısı kahve molalarında konuştuğumuz diğer konular oldular.

Risk yönetimi ve iktisat literatürü arasında oldukça yüksek bir paralellik gözlemliyorum. İktisat da bir dönem oldukça yüksek düzeyde matematiksel tanımlamalarla kendini ifade ederdi ve bütün hipotezler öncelikle bir matematiksel formül çerçevesinde tanımlanırdı. Risk yönetimi faaliyetleri de böyleydi. Günün sonunda “ölçemediğin riski yönetemezsin” noktasından yola çıkarak, ki bence oldukça doğru bir başlangıç noktası, risk yönetimi ile ilgili birçok bileşeni kantitatif hale getirmeye çalıştık ve çalıştığımız şirketlerin üst yönetimlerine rakamsal ifadelerle açıkladık. FERMA toplantısında genel olarak bu yaklaşımın değişmekte olduğunu gördüm. Özellikle devreye iklim değişikliği ve sürdürülebilirlik gibi temel düşünme dinamiklerinin de girmesi kantitatif bakış açısından kalitatif değerlendirmelere doğru olan bu değişimi daha da hızlandırmakta. Diğer bir değişim de bakış açılarının inanılmaz derecede genişlemesi ve daha uzun zaman dilimlerine yayılması. Keynes’in belirttiği gibi “Uzun vadede hepimiz ölmüş olacağız” (In the long run we are all dead) tespitinin en azından FERMA toplantısında pek dikkate alınmadığını görmüş oldum. Kalitatif bakış açısının artan ağırlığıyla birlikte aslında daha geniş zamana yayılan değerlendirmeler yapılması oldukça normal. Risk yöneticilerinde bu bakış açısı değişikliğini görmek oldukça ilgi çekiciydi. Uygulama sürecinde nasıl hayata geçirilecek merakla bekliyorum.

Konferansın ortak oturumları haricinde birçok çalışma grubu organize edilmişti ki aralarından seçim yapmakta oldukça zorlandım. Kısıtlı zamanımı daha çok yönetim kurulu değerlendirme dinamiklerinden yana kullandım ki bence BINGO! Bu kadar kaliteli içeriklere ve değerli yöneticilere sadece Antwerp uçak bileti ve Airbnb rezervasyonu ile ulaşmak oldukça harika! Uzun zamandır konferanslara katılmama rağmen benim için konferans halen öncelikle bilgi birikimimi tazeleyebileceğim bir öğrenme deneyimi. Networking doğal olarak önemli ve kahve aralarım hep tanımadığım kişilerle tanışmakla geçmesine rağmen öğrenme motivasyonu benim için konferanslarda hep öncelikli olmakta. Umarım hep de böyle devam eder.

Konferansta sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği ile altı çizilen diğer bir kavram da olgunluk seviyeleri (maturity levels) oldu ki konuşmacılar sanki konferans öncesi anlaşmışlar gibi en çok bu konu üzerinde durdular. Bence oldukça önemli bir paradigma değişikliği olgunluk seviyelerinin tartışılması. Toptancı bir eksiklik tespit maratonu yerine eldeki risk yönetimi bileşenlerinin değerlendirilmesi ve gelecekte elde edilmek istenen etkinlik seviyesinin bu çerçevede belirlenmesi oldukça yerinde bir ilk adım olacaktır risk yönetimi alanında.

Genel olarak endişe seviyesi oldukça yüksek bir konferans oldu. (Resmimden de göreceğiniz gibi) 2050’ye kadar yürüttüğümüz projeksiyonlar, artan sonuç baskısı ve risk yönetimi kültürünün yaygınlaştırılmasının önünde duran diğer engellerle birlikte nasıl bir duruş sergilememiz ve ne kadar “esnememiz” gerektiğine dair derin tartışmalar gerçekleştirdiğimiz harika bir konferans oldu. Bütün organizasyon komitesinin, yeni FERMA Başkanı Charlotte Hedemark ve harika Christina Martinez’in ellerine sağlık!

#MaturityLevel, #AIZA, #ZeynepStefan, #FERMA, #IntheLongRunWeareAllDead, #KnowYourBoardFirst