Emre Balıca:  KORKU

Merhaba sevgili okurlar,

Geçtiğimiz hafta Line Tv’de Reyhan Değirmencioğlu’nun “Işıklı Yol” adlı programına konuk oldum. Ekonomiden, yatırımlardan ve yatırım anlayışımızdan bahsettik. Keyifli bir sohbetti ve sohbetin sonrasında da çevreden yatırım anlayışlarımız üzerine yorumlar, sorular aldım.

Düşündüm ki, yatırım anlayışımız gerçekten kör topal ilerliyor.

“Borsa kumardır.” anlayışından ileri götürmeye çalıştığımız bir finansal okur yazarlığımız var.

O değil, finansal okur yazarlığı kavrayamadan yıldızlardan, gezegenlerden işaret bekliyoruz o kötü oluyor.

Neyse, ben finansal okur yazarlığınıza bir katkıda bulunup bugünkü yazımı bambaşka bir konuya ayırdım. Reyhan Hanım ile sohbet ederken yurt dışında trade edilen ama bizler için garip karşılanan bazı ürünlerden bahsetmiştim. Kakao, portakal suyu, canlı hayvan endeksleri gibi. Şimdi yine küreselde hem trade imkanı sunan hem de piyasalar için bir öngörü unsuru olan bir şeyden bahsetmek istiyorum.

VIX

Baktınız öksürük sizi uyutmuyor. Yatmadan önce ayak tabanınıza sürün. Üzerine çorabınızı da giyip, öyle uyuyun. Öksürüğünüzü kesecektir.

Yok yahu …  Bu o viks değil. Onun yazılışı da böyle değil zaten. Okunuşu benziyor. Olsun sağlık bilgisi verdim sonuçta. Yakında bir de makyaj sırlarına başlarım. Sonra ver elini umre. Gerisi zaten gelir.

Sulandırmayayım daha fazla yazıyı.

VIX.

Nam-ı değer Volatility Index.

Türkçe karşılığı Volatilite Endeksi. Ya da piyasada bilinen adıyla “Korku Endeksi”

Tamam da ne işe yarar bu endeks?

Bu endeks piyasadaki volatilitenin yani dalgalanmaların yatırımcı kararlarında yarattığı beklentiyi yansıtır. Yine Amerika’nın başımıza musallat ettiği bu endeks piyasaların öngörü oluştururken kullandığı bir endekstir. VIX endeksindeki yükseliş tahmin edebileceğiniz gibi riskin artmış olduğunu ve piyasaların gerileyebileceğini, düşüş ise risk beklentilerinin azaldığını piyasaların yükseliş trendine girebileceğine işaret eder.

Korkunun öncü göstergesi gibidir. Piyasa yatırımcıları bu endeksin takibini de yaparlar ki karar verme kısmında ellerinde bir veri daha olsun. Burada atlamayalım endeks volatilite ismi ile geçse de yaptığı ölçüm volatilite değildir. Dalgalanmaların piyasadaki beklentilerini gösterir.

Durduk yere neden kafamıza bir de bu endeksi soktun dediğinizi duyar gibiyim.

Ya da içtiğim şey sanırım kahve değil garip garip sesler duyuyorum.

Bu endeksin değer aralıklarından da bahsedeyim ki, siz 2024 öngörülerinizi yaparken bir taraftan da yıl boyunca bunu izleyin.

Genel olarak endeks 20 değeri üzerinden yorumlanır. 20’nin üzerinde olan değerler risk algısının yükseldiğini gösterirken, 20’nin altında oluşan değerler risk algısının düştüğünü gösterir. Tabi bu durum da risk iştahı ile ters orantılıdır. Yani 20’nin altında aldığı değerler piyasalardaki hareketlenmenin yükseliş yönlü olacağına bir işaret sayılır.

VIX endeksi 2008 krizinin yaşandığı dönemde 80’lere kadar çıkmıştı ki, durum ciddi buhran ve ekonomik krizlerin yaşandığını gösterir. Aynı durum pandemi sürecinde 2020 yılında da yaşanmıştı. 82 gibi bir değer almıştı. 2021’den itibaren de endeks bu seviyelerinden geri çekildi.

Endeks uzun bir süredir düşmeye devam ediyor. Şu anki fiyatlaması 12 seviyelerine geldi. Yani risk algısı düşerken risk iştahı ise giderek yükselmiş durumda. Bunu son zamanlarda küresel endekslerin de yaptığı hızlı yükselişlerden ölçebiliyoruz. Noel rallisi zamanı denilen içinde bulunduğumuz süreci de göz ardı edersek endekslerin yıl içinde de yükselişlerini gördük.

Ancak burada başka bir durum daha var. VIX endeksi 12’li seviyelerinde ama yine tarihi anlamda da dip seviyelerine çok yakın. Hatta bu seviyelerden yaptığı yukarı yönlü hareketleri endeksi 30’un üzerine pek çok defa taşımış. Bu da haliyle borsa endekslerine ters yansımış.

Kısaca küresel endekslerdeki yükseliş rüzgarı bizi bir süre bir yerlere kadar taşıyabilir ama ciddi geri çekilmelere de hazırlık yapmamız lazım.

Bize ne? Küresel endeksler diyorsun bizi ne ilgilendirir?

Demeyin.

VIX ile BIST100 arasında yapılan korelasyon çalışması bize diyor ki,

“Arkadaş, onlar korkarsa sen saklanacak delik ara”

Unutmadan. Bir Merkez Bankası Başkanımız vardı. Hatırlarsınız. Dövizin belini kırmayı taahhüt etmişti ama görev süresi yetmemişti.

Heh işte o.

Faiz kararını VIX’e bakarak alacağını açıklamıştı bir dönem. Zaman neleri değiştiriyor.

Son olarak bunu soranlar olduğu için yazıyorum. Bu tip endeksler de trade ediliyor. Bizim ülkemizin aksine küresel piyasalarda her şey trade unsuru olabiliyor.