Bu sene B.M. toplantılarının yıldızı Gelişen Ülkeler  

Büyük güçler gelişmekte olan ülkeler için yarışırken dünya liderleri bu hafta BM’de buluşacak. Rusya ve Çin, gelişmekte olan ülkeleri kazanmak için ABD ve Avrupa ile rekabet ederken, dünya liderleri Ukrayna’daki savaşın körüklediği jeopolitik gerilimlerin gölgesinde Birleşmiş Milletler’de bir araya geliyor.

Ukrayna savaşı ikinci yılına girerken, New York’ta yapılacak yıllık toplantının odak noktası olacak ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy çatışmanın başlamasından bu yana ilk kez bizzat katılacak.

Bu yıl gündemin üst sıralarında, Rusya’yı tecrit etme çabalarına destek sağlamak isteyen Batılı ulusların gelişmekte olan dünyaya gösterdiği artan ilginin bir yansıması olan Küresel Güney’in endişeleri yer alacak.

Genel Kurul sırasında gerçekleştirilecek birçok üst düzey toplantı, Afrika, Latin Amerika ve Asya’daki gelişmekte olan ülkelerin önceliklerine odaklanıyor: iklim, sağlık, kalkınmanın finansmanı ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine nasıl ulaşılacağı – Bu küresel “yapılacaklar” listesi 2015 yılında oluşturuldu, ama ABD-Çin gerginliği ve Ukrayna Savaşı öncesi gelişmiş ülkeler bu konularla nerdeyse hiç ilgilenmediler.

Uluslararası Kriz Grubu  (International Crisis Group) düşünce kuruluşunun BM direktörü Richard Gowan, “Bu, Küresel Güney ülkelerinin gündemi belirlediği bir yıl” dedi.

“Batılı olmayan ülkeler bu anı oldukça etkili bir şekilde oynadılar” dedi. “Sanırım bir yanda ABD’nin, diğer yanda Rusya’nın kendilerinden destek istediğini bilmelerinden yararlanıyorlar.”

ALTYAPI İÇİN MİLYARLARCA DOLAR

Ukrayna savaşı gelişmekte olan ülkelere odaklanmanın nedenlerinden sadece biri.

Son on yılda Çin, birçok ülkeyi ağır borç altına soktuğu için eleştirilen Kuşak ve Yol girişiminin bir parçası olarak çok ihtiyaç duyulan altyapı projelerine yüz milyarlarca dolar kredi dağıttı.

Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri yakın zamanda Çin’in artan nüfuzuna, kalkınma ve iklim yardımı için verdikleri para taahhütleriyle karşı koymaya çalıştı.

New York toplantıları öncesinde diplomatlar gelişmekte olan dünyaya odaklandıklarını kabul etti ancak rekabetin rol oynadığı yönündeki önerileri reddetti.

ABD’nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Linda Thomas-Greenfield, BM toplantısını küçük ülkelerin “önceliklerini bize anlatmaları” için bir şans olarak nitelendirdi ve bunu “büyük güçler arasındaki bir rekabet” olarak görmediğini söyledi.

Çin’in BM Büyükelçisi Zhang Jun, Reuters’e Pekin’in “başka kimseyle rekabet etme niyetinde olmadığını” ve Çin’in ekonomik koşulları iyileştikçe “gelişmekte olan ülkelere daha fazlasını yapmaya istekli olduğunu ancak hiç bir güçle rekabet etmediğini” söyledi.

Benzer şekilde Rusya’nın BM Büyükelçisi Vassily Nebenzia da Reuters’e Moskova’nın “kimseyi büyülemeye çalışmadığını” söyledi.

“Biz neysek oyuz ve hiç kimseyle dostluğumuzu tek taraflı (sadece bizim çıkarımıza hizmet eden) bir yaklaşımla sürdürmeyiz.

ANALİZ: Hindistan- Ortadoğu- Avrupa Koridoru projesinde Türkiye neden yok?

Başkan Joe Biden, BM Güvenlik Konseyi’nin daimi beş üyesi arasından toplantılara katılacak tek lider olacağı için Çin, Rusya ve ABD arasındaki üst düzey görüşmeler söz konusu değil. Liderlerin, Kovid-19 salgını sırasında BM Genel Kurul toplantısına video mesaj göndermek zorunda kalmasından üç yıl sonra, 140’tan fazla devlet ve hükümet başkanı ile düzinelerce bakanın açılışa bizzat katılması bekleniyor.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Bu, her yıl dünyanın her köşesinden liderlerin yalnızca dünyanın durumunu değerlendirmekle kalmayıp, aynı zamanda ortak çıkar için harekete geçmeleri için türünün tek örneği olan bir an” dedi.

İklim krizini, artan çatışmaları, küresel yaşam maliyeti krizini, artan eşitsizlikleri ve dramatik teknolojik aksaklıkları örnek göstererek, “İnsanlar bu karmaşadan çıkış yolu için liderlerik arıyor” dedi.

“BÜYÜK ŞOV”

Zelenskiy’in Salı günü Genel Kurul’da ve Çarşamba günü Ukrayna konusunda yapılacak BM Güvenlik Konseyi toplantısında konuşma yapması bekleniyor; bu, kendisini Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ile aynı masaya koyabilir. Planlanan konsey toplantısının Ukrayna’nın kendi hikayesini tüm dünyaya anlatacağı   “büyük bir gösteri” olacağını öngördü.

Batılı diplomatlar, Ukrayna’daki savaş nedeniyle Rusya’yı diplomatik olarak hedef alma çabalarının, diğer krizlere ve dünyanın geri kalanı için önemli olan konulara odaklanamayacakları anlamına gelmediğini göstermeye hevesli.

İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan üst düzey bir Avrupalı ​​diplomat, jeopolitik gerilimlerin daha fazla gelişmekte olan ülkeyi Batı bloğundan uzaklaştırıp BRICS grubuna (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) doğru itebileceği konusunda uyardı. ” BRICS, gelişmekte olan dünyanın bazı çıkarlarını daha iyi karşılayabilir.”

Geçtiğimiz ay, Çin’in ağır siklet olduğu BRICS, modası geçmiş olarak gördüğü dünya düzenini yeniden düzenlemek amacıyla bloğa yarım düzine ülke daha ekledi.

İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan Afrikalı bir diplomat, BM’nin “Afrikalı gençlere işsizliğin askeri darbe değil demokrasiyle giderilebileceğini gösteremediğini” söyledi.

Diplomat, “Kimse bu gençlerin  yanında olmazsa, o zaman BRICS – ne teklif ederlerse etsinler – çekici olacaktır” dedi.

Kaynak:  World leaders to meet at UN as big powers vie for developing states