Kiralık Konut Fiyatları Mayıs’ta Yüzde 101 Arttı

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) 2023 Mayıs’a ilişkin Kiralık Konut Piyasası Görünümü araştırmasını yayımladı. Buna göre, ülke genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı mayısta yüzde 101 oldu. Böylece nisan ayında yüzde 117 olan yıllık kira fiyatlarının yıllık artış oranı mayısta yüzde 101’e gerilemiş oldu. Uzmanlar fiyat artış hızının düştüğüne ancak fiyatların hala çok yüksek olmasından dolayı insanların kiralık konut bulmakta zorlandığını söylüyor.

Mayıs ayında ülke genelindeki ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 113,2 TL’ye yükseldi. Yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 109,4, Ankara’da yüzde 192,2, İzmir’de ise yüzde 150 olarak öne çıktı. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul’da 140,2 TL, Ankara’da 93,7 TL, İzmir’de ise 112,5 TL’ye yükseldi.

“KİRA FİYATLARININ ARTIŞ HIZI DÜŞTÜ”

Son dönemlerde kira fiyatlarının artmaya devam ettiğini ancak artış hızında düşüş yaşandığını söyleyen Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Mustafa Koçak, “Kiralık konut fiyatlarının geçtiğimiz dönemlerde çok artması insanların alım gücünü düşürmüştür, bu normalde fiyatları aşağı yönlü hareket ettirmesi gerekirken, enflasyonun varlığı fiyatların yukarı yönlü hareket etmesini sağlamıştır. Tabi bu da artış hızının azalmasına sebep olmuştur. Yine aynı araştırmaya bakıldığında, kiralık ilan yaşı ortalamasının arttığı görülmektedir. Bu da kiralık konutların artık daha uzun süre kiraya verilemediğini göstermektedir. Talep yüksek ama kira ilan yaşı da yüksek. Bu gösteriyor ki, insanlar ilanlara girip bakıyorlar, ev arıyorlar, ancak kiralayamıyorlar” diye konuştu.

ARZ YÜZDE 9, TALEP YÜZDE 14,6 ARTTI

Araştırmaya göre. kiralık konut ilan sayısı geçen aya kıyasla ülke genelinde yüzde 9 (195 bin 482’den 213 bin 20’ye), İstanbul’da yüzde 5,2 (74 bin 204’ten 78 bin 37’ye), Ankara’da yüzde 24,9        (9 bin 197’den 11 bin 483’e), İzmir’de yüzde 10,5 (17 bin 921’den 19 bin 799’a) yükseldi. Kiralık konut talep endeksi nisandan mayısa yüzde 14,6 (184,7’den 211,7’ye) yükseldi. Öte yandan, kiralık konut talebinin geçen yılın mayıs ayına kıyasla da yüzde 3,8 daha yüksek olduğu belirtildi.

TÜRKİYE’DE EMLAK BALONU MU VAR?

Türkiye’de emlak balonu olup olmadığı konusunda kesin bir cevap vermek zor. Çünkü emlak balonunu tanımlamak için kullanılan kriterler farklılık gösterebiliyor. Bazı uzmanlar, konut fiyatlarının 3 çeyrek boyunca %15 artması durumunda emlak balonundan bahsediyor. Bazıları ise fiyatların gelir seviyesine göre çok yüksek olduğunu ve gerçek değerinin çok üzerinde olduğunu savunuyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye’de konut fiyat endeksi 2022 yılında %29,7 arttı. Bu oran 2021 yılında %23,9, 2020 yılında ise %10,5 idi. Yani son üç yılda konut fiyatları ortalama %64 artmış oldu. Bu oran enflasyonun çok üzerinde bir artış anlamına geliyor.

Konut fiyatları ile gelir seviyesi arasındaki ilişkiyi ölçmek için kullanılan bir gösterge de konut fiyat/gelir oranıdır. Bu oran ne kadar yüksekse, konut almak o kadar zorlaşıyor demektir. Türkiye’de bu oranın 2022 yılı sonunda ortalama 12 olduğu tahmin ediliyor. Yani bir kişinin gelirinin tamamını konuta harcaması durumunda, bir konut alabilmesi için 12 yıl çalışması gerekiyor. Bu oran OECD ülkelerinde ortalama 6 civarında.

Bu verilere bakarak Türkiye’de emlak balonu olduğunu söylemek mümkün olabilir. Ancak bu balonun ne zaman patlayacağı veya patlayıp patlamayacağı konusunda kesin bir tahmin yapmak zor. Çünkü emlak balonunun patlaması için bir tetikleyici faktörün olması gerekiyor. Bu faktör şu anda belli değil.