Ercan Türkkan: Deprem bölgesinin ekonomik göstergeleri ve ülke ekonomisine katkıları

Ülkemiz       6     Şubat    2023       tarihinde     büyük bir       deprem felaketi       ile       karşı      karşıya  kalmış, bütün   ülkeyi    derin bir       üzüntüye boğmuştur. Peş       peşe yaşanan    iki   büyük       deprem,      10 ilimiz       başta    olmak   üzere,       önemli can ve mal   kaybına sebebiyet   vermiştir.

Dualarımız  enkaz   altında kalanların    kurtarılması      ile  ilgili çabaların    en  kısa      sürede  sonuç   vermesidir. Vefat     edenlere    Allah`tan    rahmet, yaralananlara   ise acil şifalar diliyoruz. Ulusumuzun       başı sağolsun.

Deprem çok       büyük  maddi  ve   manevi bir kayba   sebebiyet    vermiştir.   Adana, Adıyaman,  Diyarbakır, Gaziantep,  Hatay,  Malatya,     Kahramanmaraş,     Şanlıurfa,   Kilis, Osmaniye deprem      felaketinden en çok etkilenen       illerimiz olmuştur.

Depreme     ilk   müdahale   sonrasında, bölgenin     Türk       ekonomisi   açısından    önemi ve     depremin   kalıcı     ve uzun vadeli   sonuçları,   gündemi     belirleyen   en  önemli  konular olacaktır.   Bölgedeki ekonomik aktivitenin boyutlarının ve ekonomik   yapısının bilinmesi, geliştirilecek      ekonomik   ve  sosyal rehabilitasyon     proje tasarımı       açısından da önemli  bir girdi     olacaktır.    Diğer     taraftan   yaşanan depremlerin      ekonomik   etki boyutlarının,    veriye  dayalı    olarak  yapılması, ekonomik    hasarın gerçekçi bir  şekilde tespit edilebilmesi, spekülatif    değerlendirmelerin       önüne  geçilmesi    açısından    da  önemli görülmektedir.  Sağlıklı ve  veriye   dayalı   değerlendirme,       potansiyel  ekonomik   hasarı   sınırlamak açısından       da   kritik     önemdedir.

Elinizdeki    not bu  amaca       hizmet  etme düşüncesiyle       hazırlanmıştır.

Deprem       felaketinin  en   çok       etkilediği     10 ilimizdeki    ekonomik       aktivitenin  büyüklüğü   ve yapısı    ile   ilgili göstergeler       Tablo.1`de özetlenmektedir. (Tablo kaynakta)   Bu tablodan hareketle    yapılabilecek    ana tespitler      aşağıda sıralanmaktadır:

1. Depremden en çok       etkilenen     10  ilin toplam nüfusu 13,4 milyon kişi olup,    ülke nüfusu içindeki payı       yüzde    15,7`dir.
2. GSYİH`nın yüzde 9,3`ü       bölgede yaratılmaktadır.       Başat       sektör   tarım olmakla birlikte,      imalat sanayi   de   önemli  bir yer tutmaktadır.

1. Girişim ve mükellef       sayıları  içinde bölgenin payı       yüzde    11   civarındadır.
2. Tarımsal üretim içerisinde bölgenin      rolü önemli       olup,     göreli   payı      işlenen tarım    alanı açısından yüzde       14,5`dir.
3. İhracat ağırlığı yüzde       8,5`dir.

Bölgede       aktif      sigortalı       çalışanların payı yüzde    11,7`dir.

1. Bölgenin bütçe gelirlerine katkısı   yüzde    4,7 seviyesindedir.

1. Tekstil ve metal       sektörleri    kredilerde öne çıkan     sektörler     olup,       toplam nakdi kredilerin       payı yüzde  9,0 civarındadır.  Bölgede    kredilerin    içsel     dağılımı,     bölgenin      hangi ekonomik aktivitelerde      yoğunlaştığını göstermesi açısından     da       önemli  ipuçları       vermektedir.
2. Otomobillerin yüzde 10,2`si, motorlu       kara taşıtlarının  yüzde    11,9`u       bölgeye kayıtlıdır.

1. Tasarruf mevduatının yüzde 6`sı, ticari   ve  diğer    mevduatların    yüzde   4,2`si   bölgedeki tasarruf   sahipleri       ve   şirketlere    aittir.

Ekonomik    aktivite       açısından    bölgenin     önemi, yukarıdaki   göstergelerden de görülebileceği   üzere oldukça  belirgindir. Depremin    yol       açtığı     yaralar, sadece       bölge için değil,    ülke       ekonomisi       açısından    da kapsamlı ve  çok boyutludur.      Bölge   ve ülke       ekonomisi  oluşan bu yaraları en  kısa      sürede saracaktır.

Dayanışma, birlik    olma,   doğru    tasarlanmış ekonomik  ve   sosyal  politikalar, rehabilitasyon  sürecinin mümkün     olduğunca   kısa sürmesinde en  kritik     rolü       üstlenecektir.    Gelmiş  ve geçmiş  olsun    Türkiye.

Kaynak:  Researchgate:  https://www.researchgate.net/profile/Ercan-Tuerkan/publication/368319040_DEPREM_BOLGESININ_EKONOMIK_GOSTERGELERI_VE_ULKE_EKONOMISINE_KATKILARI/data/63e2552ac002331f725cf51e/Deprem-bolgesinde-ekonomik-aktivite-ve-ulke-ekonomisine-katkilari.pdf?origin=publication_detail