BM’den Rusya’ya tahıl anlaşması teklifi

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’a, Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden güvenli bir şekilde ihraç edilmesini sağlayan anlaşmayı yeniden canlandırmayı amaçlayan bir dizi somut öneri gönderdiğini söyledi.

Guterres dün gazetecilere yaptığı açıklamada teklifin detayları hakkında bilgi vermeden, “Yenilenme için temel oluşturabilecek bir teklif sunduğumuza inanıyorum, ancak bu yenilenme istikrarlı olmalı. Krizden krize, askıdan askıya geçen bir Karadeniz girişimine sahip olamayız. İşleyen ve herkesin yararına olan bir şeye ihtiyacımız var” diye konuştu.

Rus gıda ve gübresinin uygun fiyata küresel pazarlara daha etkin erişimini sağlayacak bazı somut çözümleri olduğunu dile getiren BM Genel Sekreteri, “Ciddi bir şekilde çalışarak herkes için olumlu bir çözüm bulabileceğimize inanıyorum” dedi.

Rusya, Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin aracılık ettiği anlaşmadan bir yıl sonra, Temmuz ayında, kendi gıda ve gübre ihracatının engellerle karşılaştığı ve ihtiyacı olan ülkelere yeterince Ukrayna tahılı gitmediği gerekçesiyle anlaşmadan çekilmişti.

Guterres’in Lavrov’a ilettiği teklif, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında yapılması beklenen görüşme öncesinde geldi.

Karadeniz tahıl anlaşması, Birleşmiş Milletler’in Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgaliyle daha da kötüleştiğini söylediği küresel gıda kriziyle mücadele etmeyi amaçlıyordu.

Adının açıklanmaması kaydıyla Reuters’a konuşan bir Rus diplomat, Guterres’in Lavrov’a gönderdiği mektupta BM’nin daha önceki görüşlerini tekrarladığını, teklifte yeni bir şey olmadığını söyledi.

Rusya, kendi tahıl ve gübre ihracatını geliştirme taleplerinin karşılanması halinde Karadeniz anlaşmasını yeniden canlandırmayı düşünebileceğini söylemişti.

Moskova’nın temel taleplerinden biri de Rus Ziraat Bankası’nın SWIFT uluslararası ödeme sistemine yeniden bağlanması. AB Haziran 2022’de bankayı SWIFT sisteminden çıkarmıştı.

Rusya’nın gıda ve gübre ihracatı, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından Batı’nın uyguladığı yaptırımlara tabi olmasa da Moskova, ödemeler, lojistik ve sigorta konusundaki kısıtlamaların sevkiyatları engellediğini söylüyor.

Rusya’nın Katar önerisi

Reuters haber ajansı, Moskova’nın Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’na alternatif bir önerisi olduğunu bildirmişti.

Rusya Dışişleri Bakanlığı, plan kapsamında Rusya’nın Katar’ın mali desteğiyle Türkiye’ye indirimli fiyat üzerinden bir milyon ton tahıl göndereceğini, tahılın Türkiye’de işlenerek en çok ihtiyaç sahibi ülkelere gönderileceğini açıklamıştı.

Fidan ve Lavrov’dan tahıl anlaşmasına dair olumlu mesajlar

Türkiye ve Rusya Dışişleri Bakanları Hakan Fidan ve Sergey Lavrov Moskova’da yaptıkları görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenlemişti. Rus tahılının ihracatıyla ilgili olarak Batı’nın sözünde durmadığını ifade eden Lavrov, “Birleşmiş Milletler (BM) ile yapılan anlaşmadaki taleplerimiz karşılandığı zaman, tahıl anlaşmasına döneceğiz” dedi.

Rusya’nın kendi tahıl ve gübresinin kesintisiz ihracatına ilişkin talepleri olduğunu belirten Fidan, bunların karşılanmasının öneminin teyit edildiğini ifade etti.

“Ülkemizin yoğun çaba ve katkılarıyla BM yeni bir öneri paketi hazırladı. Bunun, girişimin canlandırılması için uygun bir zemin teşkil ettiğini düşünmekteyiz” diyen Fidan, savaşın gidişatının da gündemlerinde önemli bir yer tuttuğunu dile getirdi.

Fidan, “Türkiye, Tahıl Anlaşması’nı yeniden hayata geçirmek için yoğun çaba harcıyor. Konuya yönelik ciddi adımlar atılması için, ne türden fırsatlar oluşabilir buna dikkatlice bakmaktayız. Birleşmiş Milletler’in anlaşma için yoğun bir faaliyeti var. Guterres ve ekibiyle bizim arkadaşlarımız temas halinde. Rusya’nın taleplerini daha iyi anlamaya ve karşılamaya çalışan bir süreç var” dedi.

Anlaşmanın yeniden hayata geçirilmesi sürecinin karmaşık bir süreç olduğunun altını çizen Bakan Fidan, “Çok fazla detay var. Sayın Bakan ve ekibiyle bunları tartıştık. Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan ve Sayın Putin bir araya geldiğinde bu konuyu daha detaylı tartışacaktır. Çalışmalarımız devam edecek, bu anlaşma hem dünya gıda güvenliği için hem de Karadeniz’in istikrarı için son derece önemli” diye konuştu.

Putin ve Erdoğan’ın Soçi’de görüşeceğini hatırlatan Fidan, bugünkü görüşmenin aynı zamanda liderlerin yapacağı görüşmeye bir hazırlık niteliği taşıdığını söyledi.

VoA