ANALİZ:  2024’te jeo-politik riskler büyüyecek

Büyük ölçekli savaşlar çok sayıda kritik seçimle bir araya geldiğinden, jeopolitik riskler 2024’ün ekonomik görünümüne yönelik temel tehdit olacak.

Dünyanın önde gelen finans kurumları gelecek yıl için yatırım ortamının haritasını çıkarırken, giderek daha endişe verici bir jeopolitik ortam ve kilit bölgeler arasında ayrışma bekliyor. Sonuç olarak, 2024’te politik trendler  belirsizliği ve piyasa oynaklığını artırıcı yönde işlev görecek.

İsrail-Hamas savaşını önümüzdeki iki yıl içinde  için çok önemli bir risk

Ekim ayı ortasında Oxford Economics tarafından 130 işletme arasında gerçekleştirilen küresel risk araştırmasında, yanıt verenlerin neredeyse beşte ikisi İsrail-Hamas savaşını önümüzdeki iki yıl içinde küresel ekonomi için çok önemli bir risk olarak görüyor.

Çin ile Tayvan ve Rusya ile NATO arasındaki ilişkilere ilişkin endişeler de benzer şekilde yaygın. Jeopolitik gerilimler hem yakın hem de orta vadede ticari kaygıların en başında yer aldı. İşletmelerin %62’si jeopolitiğin küresel ekonomi için çok önemli bir risk olduğunu belirtti.

Oxford Economics araştırmacıları, “Jeopolitik gerilimlerin yoğunlaşmasıyla tetiklenebilecek küreselleşmeden uzaklaşma ve sürekli yüksek petrol fiyatları da son ankette oldukça öne çıkıyor” dedi.

Uluslararası Para Fonu, bölgeler arasındaki farklılaşmanın arttığı bir ortamda küresel büyümenin 2024’te %2,9’a yavaşlamasını bekliyor; ABD ve gelişmekte olan büyük piyasalarda daha güçlü bir büyüme öngörülürken, Çin ve euro bölgesinin zorlanacağı görülüyor.

Goldman Sachs Varlık Yönetimi (GSAM) Pazartesi günü yayınlanan 2024 yatırım görünümünde ABD, İngiltere, Güney Afrika, Hindistan, Tayvan ve Rusya’daki seçimlerin küresel ekonominin kaderi noktasında belirsizlik yarattığını kaydetti.

Wall Street devinin varlık yönetimi kolu, devlet borçlarının sürdürülebilirliği ve ABD’deki bütçe istikrarsızlığı ile ilgili endişelerin önümüzdeki Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimleri öncesinde artabileceğini kaydetti.

Enflasyon büyük ekonomilerde devam edebilir ve büyümeyi daha da baskılayabilir

“Artan jeopolitik gerilimler dünya çapında daha fazla korumacılığı tetikleyebilir ve bu da ekonomik bloklara ayrışmanın hızlanmasına neden olabilir. GSAM stratejistleri, “Devletlerin önümüzdeki 12 ay ve sonrasında savunma harcamaları ve   stratejik ürünlerde yerli üretime yoğun yatırım yapmaya devam etmelerini bekliyoruz” diye yazdı.

“Gelişmiş pazarların, son derece birbirine bağımlı kalan ve yeni teknoloji yarı iletkenler gibi aşırı yoğunlaşan kritik tedarik zincirlerini ‘evin yakınına getirme’ ve ‘dostlara taşıma’ trendlerini hızlandırabilir.”

Rusya-Ukrayna, İsrail-Hamas, Çin-Tayvan gerginlikleri

Lazard’ın baş piyasa stratejisti Ronald Temple da geçen hafta küresel görünüm raporunda jeopolitik gerginliklerin gidişatının endişe verici olduğunu görüşüne yer verdi. Temple, “Geçmişte göz ardı edilebilecek jeopolitik sorunların artık şirketlerin tedarik zincirlerini ve müşteri tabanlarını doğrudan etkilemesi nedeniyle, şirketlerin yön bulması için daha fazla  uzmanlık hizmetlerine erişimi gerekecek” dedi.

Devam eden jeopolitik çatışmalar ve gerilimler muhtemelen büyümeyi daha da baskılayacak, aynı zamanda merkez bankalarının kontrolü dışındaki enflasyonist baskıları da artıracak.”

Temple, Ukrayna’nın karşı saldırısının yaklaşmakta olan kış nedeniyle ivme kaybetmesi ve Batı finansmanı ve askeri yardımının güvenilirliği konusunda endişelerin artması nedeniyle Rusya-Ukrayna çatışmasının 2024’te süreceğini öngördü.

“Müzakere savaşı sona erdirmenin tek yolu olsa da, her iki taraf da büyük planlarından vazgeçmiyor.  Yani Rusya Ukrayna’nın tamamını kontrol etmek istiyor.  Ukrayna ise işgal altındaki tüm toprakları geri almaktan caymadı” dedi.

Orta Doğu ateşi herkesi yakar

Temple’a göre Orta Doğu  “alevlenmeye hazır”.  İsrail-Hamas çatışmasının İran da dahil olmak üzere yakın devletlere yayılması ve bunun “küresel ve askeri sonuçları olan bölgesel bir çatışmaya dönüşmesi” riski sürüyor. Bu tür bir tırmanışın birincil riski, küresel petrol arzının yaklaşık %20’sinin taşındığı Hürmüz Boğazı’ndan enerji tedarikinin kesintiye uğraması olacak.

Ancak Temple, İran, İsrail ve ABD de dahil olmak üzere tüm tarafların bu sonuçtan kaçınmak için güçlü nedenlere sahip olduğunu da kaydetti.   Ekonomik açıdan en önemli jeopolitik gerginlik Çin’in Batı ile rekabet ve Tayvan nedeniyle yaşadığı çok yönlü anlaşmazlıklar.

“2024 başındaki Tayvan seçimleri dönüm noktası olabilir. Anketlerde Demokratik İlerici Parti (DPP) şu anda Beijing dostu Kuomintang’ın (KMT) çok ilerisinde” dedi.

Tedarik zincirlerinde yeniden yapılanma hızlanacak

“DPP’nin Çin hükümeti için kırmızı çizgi olan resmi bir bağımsızlık ilanından yana olduğu düşünüldüğünden,  zaferi muhtemelen Beijing’le gerilimi tırmandıracak.”

Çin ile ABD arasındaki endüstriyel rekabetin ve Çin’in Tayvan’daki niyetlerine ilişkin endişelerin açık  sonucu, tedarik zincirinin giderek parçalanması.

Temple, “Tedarik zincirlerini taşımanın maliyeti ve yeni üretim bölgelerdeki işgücünde gerekli becerileri geliştirmenin zorluğu göz önüne alındığında, yeniden yapılanma  öngörüldüğünden daha zor olacak” dedi.

“Jeopolitik gerilim, en azından kısa vadede küresel büyümeyi yavaşlatabilecek ve enflasyonist güçlere katkıda bulunabilecek ekonomik parçalanmaya katkıda bulunuyor.”

Olumlu tarafta, Temple, enflasyonun düşmesinin, Fed başta merkez bankalarının ikinci çeyrek gibi erken bir zamanda faizleri düşürmeyi düşünmesine izin vermesi olabilir. Bu da “büyümeye yönelik olumsuz rüzgarları hafifletip  ekonomik toparlanma beklentisiyle  sabit sermaye harcamalarını canlandırabilir”

Güvenlik ve yarı iletkenler

GSAM’den  Marc Nachmann ve ekibi, kritik maden tedarik zincirlerinin, temiz enerjiye geçişte artan önemleri ve arz şoklarına karşı potansiyel kırılganlıkları nedeniyle şoklar yaratabileceğine dikkat çekiyor.

Sonuç olarak GSAM, yatırımcıların piyasayı zamanlamaya çalışmaktan veya ikili siyasi veya jeopolitik ilişkilere göre aksiyon almaktan kaçınmalarını öneriyor.  Bunun yerine “Tedarik zincirleri ve kaynakların güvenliğini ve ulusal güvenliği artırmaya yönelik kurumsal ve hükümet çabalarıyla başarılı bir şekilde uyum sağlayan şirketlerin uzun vadede kazananlar olarak ortaya çıkacağını düşünüyoruz” diyorlar.

GSAM, ulusların uygun fiyatlı, güvenilir ve sürdürülebilir enerji arayışında olması nedeniyle doğal gaz ürünlerine olan talebin muhtemelen artacağını, büyüyen ve daha karmaşık güvenlik tehditlerinin ise siber güvenlik platformları ile havacılık ve savunma teknolojisi sağlayıcıları için fırsatlar yaratacağını öngördü.

Kaynak:  CNBC, Geopolitical instability and a packed election calendar have strategists wary of 2024