ABD’de istihdam geriledi, faiz artırım beklentisi azaldı, altın kanatlandı!

ABD’de dün günün ikinci yarısında açıklanan JOLTS raporu, küresel mali piyasalarda iyimserlik yarattı. JOLTS (The Job Openings and Labor Turnover Survey) Türkçe meali ile İş Açıklıkları ve İşgücü Devir Anketi bize her ay kaç tane açık iş yeri olduğunu, kaç işçinin işe alındığını, kaçının işini bıraktığını, kaçının işten çıkarıldığını söylüyor. Bu verinin Reuters anketine göre 10,4 milyon kişi olması beklenirken, gerçekleşme 9,9 milyon düzeyinde geldi.

JOLTS, ABD’de ekonomik aktivitede yaşanan bozulmanın istihdam piyasasına da sirayet ettiğini gösteriyor. Elbette, kanunen fiyat istikrarı (enflasyon) kadar tam istihdam görevi olan FED açısından bu veri faiz artırımlarının bundan böyle çok daha zor olacağına işaret etti. Zaten, banka batıklarından sonra epeyce zorlanan FED’in artık işinin daha da zor olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu hafta Cuma günü ABD’de açıklanacak resmî istihdam raporu daha da bir önem kazanmış oldu. Veri ardından tahminciler, FED’in bir sonraki toplantıda faiz artırımına gitmeyeceğine %52 ihtimal tanımaya başladı.

Veri sonrası piyasaların ruh hâli hızlı bir şekilde iyileşti. Güvenli liman ihtiyacı azalınca dolar sert bir şekilde satıldı. Altının ons fiyatı 2,025 dolar seviyesini test ederek bu yılın zirvesine yükseldi. Dün yaşanan sert hareket ardından altının 2,400 dolar seviyesindeki hedefimize ilerleyeceğine yönelik inancımız daha da arttı. Küçük kardeş gümüşün de, beklentimize uygun 24 dolar seviyesindeki önemli direncinin üzerine yükselerek 25 dolar seviyesine hızla test etti. Yukarı yönlü hareket isteğinin devam edeceğini düşünüyoruz. Hadi bu sefer belki gümüş de yatırımcısını mutlu eder diyelim. Bitcoin ise hâlen daha 28bin dolar seviyesindeki önemli teknik bölgenin çekim alanından çıkamayarak bir sonraki hareketi için karar vermeye çalışıyor. Prangalarından kurtulmayı başarırsa, daha da yukarıda 36bin dolar seviyesini hedefleyeceğiz.

Para birimleri cephesinde ise yakın bir geçmişte parite seviyesinin altına sarkan EUR, dün doların geniş bantta satıldığı bir zamanda diliminde 1,10 seviyesinin eteğine kadar yükseldi. EUR’da haftalık kapanışın 1,0940 seviyesinin üzerinde olması durumunda 1,1270 seviyesini hedefleyeceğiz. Doların piyasa kuru olan sepet bazında DXY son 2 ayın en düşük seviyesine gerilerken, FED’in faiz atırımında elinin kolunun bağlı olduğunun anlaşılmasına paralel risksiz faiz olan gösterge Amerikan 10 yıllık tahvil faizi %3,35 seviyesine gerileyerek son 7 ayın en düşük günlük kapanışını gerçekleştirdi.

Küresel arenada yaşanan iyimserlik dün Türk mali piyasalarına da sirayet etti. BİST100 endeksi günün büyük bir bölümünde yatay bir seyir izlerken, kapanışa doğru hızlanan alımlarla %3 yükseldi. Hisse senetleri cephesinde yaşanan dalga boyunu takip etmek bile yorucu bir hâl aldı. USDTRY kuru bankalararası piyasada dün 19,25 seviyesini test ederek her gün biraz daha yukarı sloganını dün de bozmazken, serbest piyasada ise USDTRY kurunun 19,65 seviyesinden işlem gördüğünü işitiyoruz. Bireysel cephede yoğunlaşan döviz talebi dikkat çekiyor. Kur cephesinde ikili bir yapının oldukça sağlıksız olduğunu ve endişe uyandırdığını söylemek gerekiyor. Gerek ons altının sert yükselişi, gerekse de USDTRY kurunun mütemadiyen yukarıya gitmesi ile gram altın TL 1,250 ile rekor kırdı!

Ticaret Bakanlığı dün Mart ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı. Buna göre, dış ticaret açığı 8,6 milyar dolar olurken (ihracat $23,5 milyar ; ithalat ise $32,2 milyar) yılın ilk çeyreğinde açık miktarı yaklaşık 35 milyar dolar ile rekor kırdı. Bu denli büyük bir dış ticaret açığı, uygulanan politikaların hatalı kurgulandığını gösterirken, döviz talebini de artırıyor! Bu derece açık yaratan bir ekonomide döviz kurunu belli bir aralıkta tutmak da kolay olmayacaktır!

Türkiye cephesinde dün açıklanan veriler arasında, enflasyonist dönemde parayı mala bağlama stratejisinin en iyi örneklerinden olan otomobil satışlarının rekor kırdığını gördük. Gerek arz darboğazının gevşemesi, gerekse ertelenen talep ve negatif reel faizlerin etkisiyle otomobil ve hafif ticari araç satışları geçen yılın ilk çeyreğine göre %55,2 artarak tarihin en yüksek (ilk çeyrek) seviyesine çıktı. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, yılın ilk çeyreğinde 235,971 araç satıldı.

TCMB verilerine göre, Mart ayında TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi bir önceki aya göre %1,3 değer kazandı. Bu sayede TL 2021 Eylül ayından bu yana en değerli seviyeye ulaştı. Son dönemlerde gerek ihracatçı gerekse de turizmcilerin rekabet avantajlarını kaybederek TL’nin değerli olduğundan şikayet ettiklerini işitiyoruz. Lâkin, TCMB’nin TÜFE bazlı serisinin sahadaki bilgi ile tam olarak örtüşmediğini de söylememiz gerekiyor. TCMB’nin reel efektif kur hesaplamasında baz aldığı resmî TÜFE enflasyon verisinin gerçek hayattaki enflasyonun çok gerisinde kaldığını ve TL’deki reel değerlenmenin açıklanan rakamların çok ötesinde olduğunu düşünüyoruz.

Dün ABD tarihinde bir ilke tanıklık edildi. ABD eski Başkanı Trump, yetişkin filmleri yıldızı bir kadınla girdiği ilişki sonrası “sus payı” ödediği suçlamasıyla ilgili gözaltına alınıp hakim karşısına çıktı. Trump, kendisine yöneltilen 34 suçlamayı da reddederek mahkemeden ayrıldı. İddianameye göre Trump, iki kadına sessiz kalmaları için toplam 280 bin dolar ödedi. Davanın bir sonraki duruşması 4 Aralık’ta görülecek.

ABD borsaları geceyi %0,5 oranında düşüşle tamamlarken, yeni gün başlangıcında Asya borsalarında karmaşık bir seyir hâkim. Yeni Zelanda merkez bankası, enflasyonun hâlâ çok yüksek ve ısrarcı olduğunu söyleyerek beklenmedik bir şekilde 50 baz puan faiz artırarak politika faizini 14 yılın en yüksek seviyesi olan %5,25’e yükseltti ve daha fazla sıkılaştırma için kapıyı açık tuttu. Japonya’da hizmet sektörü faaliyeti (PMI) Mart ayında 9 yılı aşkın bir süredir en hızlı şekilde büyüdüğünü gösterdi. ABD ile Çin arasında ticaret savaşı devam ederken, Japonya, Çin’e çip satış kısıtlamalarını genişletti.

Dolar zayıflığına paralel YEN’in değer kazanması ile Japonya borsası %1,5 gerilerken, Hong Kong borsası %0,6 aşağıda işlem görüyoruz. Bugün,

ABD Meclis Başkanı Kevin McCarthy, Californiya’da Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen ile bir toplantıya ev sahipliği yapacak. Çin, ABD ile Tayvan arasında herhangi bir biçimde resmî görüşmeye karşı olduğunu duyurmuştu.

Bugünün veri takvimi oldukça yoğun görünüyor. Almanya ve Euro bölgesi hizmetler PMI, ABD ADP özel sektör istihdamı (Cuma günü açıklanacak resmî istihdam öncesi öncü veri), ABD dış ticaret dengesi, hizmetler PMI ve ISM hizmetler endeksi takip edilebilir.

iktisatbank.com