Dünya Ekonomisi
ABD’de hükümetin ‘kapanma’ krizi! Kapanma nedir, kimleri ve ne kadar etkileyebilir?
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), federal hükümetin finansmanı konusunda yaşanan anlaşmazlık nedeniyle bir kez daha ‘hükümetin kapanması’ tehdidiyle karşı karşıya kaldı. Söz konusu ‘kapanma’, birçok kişiyi ve sektörü etkileyebilecek potansiyel bir krize işaret etmekte.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Kongresi, Başkan tarafından imzalanacak bir finansman yasasını geçiremediğinde hükümetin kapanması gündeme gelir. ABD’de hükümetin kapanması, öncelikle federal çalışanları etkiler. ABD genelinde yaklaşık 2 milyon askeri personel ve 2 milyondan fazla sivil çalışan, kapanma durumunda maaş ödemelerinde gecikmelerle karşı karşıya kalabilirler. Federal çalışanların yaklaşık yüzde 60’ı Savunma, Muhario İşleri ve İç Güvenlik bakanlıklarında görev yapmaktadır. Paraanaliz.com ABD’deki ‘kapanma’ krizini ele aldı.
Federal çalışanlar dışında, birçok federal hizmet ve faaliyet de kapanma nedeniyle aksamalar yaşayabilir. Klinik deneylerden silah ruhsatına, pasaport işlemlerinden diğer devlet hizmetlerine başvuran kişiler gecikmelerle karşılaşabilirler. Ayrıca, federal hükümetle sözleşmeli iş yapan taşeronlar ve milli parklar çevresindeki turizm hizmetleri gibi sektörler de olumsuz etkilenebilir.
Seyahat endüstrisi, turistlerin seyahat etmeyi durdurması veya sınırlı hizmetler nedeniyle gelir kaybı yaşaması nedeniyle kapanmadan olumsuz etkilenebilir. ABD Seyahat Endüstrisi Birliği’ne göre, seyahat sektörü bir kapanma durumunda günlük 140 milyon dolar kaybedebilir.
Paraanaliz.com’un yaptığı araştırmalara göre, kapanmanın mali piyasalar üzerinde de olumsuz etkileri olabilir. Kapanma sürdükçe ekonomik büyüme azalabilir ve finansal piyasalarda dalgalanmalar yaşanabilir.
Hükümetin kapanmasının ayrıca kamu güvenliği ve anayasal görevler gibi önemli işlevler üzerinde de etkileri olabilir. Ancak, Başkan ve Kongre üyeleri çalışmaya ve maaş almaya devam ederken, bazı federal mahkemelerin ve diğer kurumların sınırlı bir süre için finansmanlarını kullanarak çalışmaya devam etmesi beklenmektedir.
Kapanmanın sona erdirilmesi için Kongre’nin federal bütçe tasarısını zamanında geçirmesi ve Başkan’ın imzalaması gerekmektedir. Ancak, geçmiş deneyimler gösteriyor ki, Kongre üyelerinin finansman konusunda uzlaşması ve bir anlaşmaya varması zaman alabilir ve kapanma sürebilir.
KAPANMA NE ZAMAN BAŞLAR VE NE KADAR DEVAM EDER?
Hükümet fonları federal mali yılın başlangıcı olan 1 Ekim’de sona eriyor. Kongre’nin Başkan’ın imzalayacağı bir finansman planını yasalaştıramaması halinde kapanma saat gece yarısı 12.01’de fiilen başlayacak.
Kapanmanın ne kadar süreceğini tahmin etmek mümkün değil. Kongre’nin Demokratların kontrolündeki Senato ile Cumhuriyetçileriin yönetimindeki Temsilciler Meclisi arasında bölünmüş olması ve Cumhuriyetçi aşırı sağcı muhafazakarların kapanmayı harcama kesintileri için bir koz olarak kullanmak istemesi nedeniyle, birçok kişi haftalar sürebilecek bir kesintiye hazırlanıyor.
GOLDMAN SACHS KAPANMA UYARISI YAPTI
VOA Türkçe’nin haberine göre, Kongre üyeleri ayrıca kapanmanın mali piyasaları sarsabileceği konusunda uyarıyor. Goldman Sachs, kapanmanın, sürdüğü her hafta, ekonomik büyümeyi binde 2 oranında azaltacağını, ancak hükümet yeniden açıldıktan sonra büyümenin geri döneceğini tahmin ediyor.
Devlet hizmetlerinin aksamasının geniş kapsamlı etkileri olacağı, zira bunun hükümetin görevlerini yerine getireceğine olan güveni sarsacağı belirtiliyor.
ABD Ticaret Odası, “İyi işleyen bir ekonomi, işleyen bir hükümet gerektirir” uyarısı yaptı.
MAHKEMELER, KONGRE ÇALIŞMALARI VE BAŞKAN’IN MAAŞI DA ETKİLENECEK Mİ?
Kapanma boyunca Başkan ve Kongre üyeleri çalışmaya ve maaş almaya devam edecek. Fakat personellerinden uygun görülmeyenler izinli sayılacak.
Yargı, mahkeme dosyalarından ve diğer harçlardan elde edilen fonların yanısıra onaylanan diğer fonları kullanarak sınırlı bir süre için çalışmaya devam edebilecek.
Özellikle Adalet Bakanı Merrick Garland tarafından atanan üç özel yetkili savcının finansmanı, geçmişte kapanmalardan muaf tutulan bir alan olan kalıcı, süresiz bir ödenekle sağlandığı için hükümetin kapanmasından etkilenmeyecek.
Bu da eski başkan Donald Trump’a karşı açılan iki federal dava ile Başkan Joe Biden’ın oğlu Hunter Biden’a karşı açılan davanın kesintiye uğramayacağı anlamına geliyor. Trump, Cumhuriyetçiler’den hükümetin fonlanmasının bir koşulu olarak kendisine karşı açılan davaları iptal etmelerini talep etmiş ve bunun harekete geçmek için “son şansları” olduğuna dikkat çekmişti.
KAPANMA DAHA ÖNCE DE OLDU MU?
1980’lerden önce, hükümet fonlarındaki kesintiler devlet faaliyetlerinin önemli ölçüde durmasına sebep olmuyordu.
Fakat dönemin ABD Adalet Bakanı Benjamin Civiletti, 1980 ve 1981 yıllarında verdiği bir dizi hukuki görüşte, devlet kurumlarının finansman açığı sırasında yasal olarak faaliyet gösteremeyeceğini savundu.
Federal yetkililer o zamandan bu yana kamu güvenliği ve anayasal görevler için “elzem” olan işlevler için istisnalar yapabilecekleri anlayışıyla hareket ediyor.
1976’dan bu yana 22 finansman açığı yaşandı ve bunlardan 10’u çalışanların izne çıkarılmasına neden oldu. Ancak önemli kapanmaların çoğu Bill Clinton’ın başkanlığından bu yana, dönemin Temsilciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich ve muhafazakar meclis çoğunluğunun bütçe kesintileri talep etmesiyle yaşandı.
Hükümetin en uzun süreli kapanması ise 2018-2019 yılları arasında, dönemin Başkanı Trump ile Kongre’deki Demokratlar’ın Meksika sınırına duvar için finansman talebiyle karşı karşıya gelmesiyle yaşandı.
Noel ve Yeni Yıl döneminde 35 gün süren bu kesinti, Kongre’nin devletin bazı birimlerini finanse etmek için bazı ödenek tasarılarını kabul etmesi nedeniyle sadece kısmi bir hükümet kapanmasıydı.
KAPANMAYI ÖNLEMEK İÇİN NE GEREKİYOR?
Kongre, hükümete fon sağlamak sorumluluğunu taşıyor. Temsilciler Meclisi ve Senato’nun hükümeti bir şekilde finanse etme konusunda anlaşması ve Başkan’ın da yasayı imzalayarak yürürlüğe koyması gerekiyor.
Kongre, bütçe görüşmeleri devam ederken devlet dairelerini mevcut seviyelerde açmak için geçici para sağlamak üzere genellikle sürekli çözüm veya CR olarak adlandırılan bir karara güvenir. Doğal afet mağdurlarına acil yardım gibi acil ulusal öncelikler için para genellikle kısa vadeli bir tasarıya ilave edilir.
Fakat katı Cumhuriyetçiler herhangi bir geçici tasarının üzerine düşünmeye değmez olduğunu belirtiyor. Kongre, hükümeti finanse eden 12 tasarının tamamını müzakere edene kadar hükümetin kapalı kalması için bastırıyorlar ki bu da tarihsel olarak en erken Aralık ayına kadar çözülemeyecek sancılı bir süreç demek. Biden’ın 2024 seçimlerine giderken en büyük rakibi olan Trump, Cumhuriyetçi sertlik yanlılarına baskı yapıyor. Şayet bunda başarılır olurlarsa, kapanma haftalar, belki de daha uzun sürebilir.
PARA ANALİZ
